tag:blogger.com,1999:blog-83515993269492294912023-12-26T03:21:57.789-08:001+1=3Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.comBlogger262125tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-49396585063264412612017-12-10T20:24:00.000-08:002017-12-10T20:24:02.720-08:00Монгол Улсын гадаад нэр хүнд<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe width="320" height="266" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/klluzaPx2G8/0.jpg" src="https://www.youtube.com/embed/klluzaPx2G8?feature=player_embedded" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
<br /></div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-14777801170404434682016-12-16T00:53:00.000-08:002016-12-16T00:59:01.636-08:00Power Shift<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Эрх мэдлийн шилжилт<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">1990
онд Алвин Тоффлер “Power Shift” буюу “Эрх Мэдлийн Шилжилт” номоо гаргав. Уг
номонд эрх мэдэл гэдэг зүйл хүчирхийлэл, эд баялаг, мэдлэг гэсэн 3 зүйлсээр
дамжин хүмүүс хооронд шилждэг гэжээ. Мэдээж хүй нэгдлийн үеэс эхлүүлээд саяхныг
хүртэл хүмүүс булчин шөрмөс, буу зэвсэг дээрээ дулдуйдан эрх мэдлийг бусдаас
хүчээр булаан авдаг байв. Хүйтэн дайны оршил ба одоог хүртэл том гүрнүүд цөмийн
зэвсгээр хөөцөлдөж буй нь нэгийг хэлнэ. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Мөнгөөр
асуудлыг шийдэж болж байвал тэр бол асуудал биш”</i> гэсэн Еврэй хэлц үг
байдаг. Мөнгөтэй, эд баялагтай хүмүүс өөрийнхөө нийгэм ба дэлхийн бодлогыг
тодорхойлоход шууд болон шууд бусаар оролцдог. Харин өдгөө мэдлэг нь эрх
мэдлийн шилжилтийн гол цөм рүү улам бүр дөхсөөр л байна. Учир нь мэдлэг үгүй
бол технологи үгүй, технологи үгүй бол мөнгө байхгүй. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Star Power<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">1960
онд бий болсон “Star Power” гээд тоглоом бий. Дүрэм нь дөрвөлжин, дугуй,
гурвалжин гэсэн нийгмийн 3 бүлэгт тоглогчдийг хуваан хооронд нь арилжаа
хийлгүүлнэ. Тоглогч бүрт тоглоом эхлэхэд тав таван чип өгөх ба энэ таван чип нь
өөр өөр үнэлгээтэй байна. Оролцогчид аль болох хувийн баялгаа арилжаа хийх замаар
өсгөж, тэр хирээр нийгмийн статусаа дээшлүүлж дөрвөлжин бүлэг рүү орох
зорилготой. Тоглоомын эхний дүрмүүдийн нэг нь ямар ч үнээр хамаагүй хоорондоо
тоглогчид заавал арилжаа хийнэ. Гэхдээ арилжаанд оролцох мөч хүртлээ нөгөө
хүндээ чипээ үзүүлэх ёсгүй. Манайхаар бол нударган дотроо наймаа хийнэ гэсэн
үг. Мөн нийгмийн 3 бүлэг бүрт ялгаатай үнэлгээ бүхий бонус чипийг олгох ба
бүлгийн гишүүд хоорондоо хэлэлцэн санал хурааж хэндээ тэр чипээ өгөхөө шийднэ.
Арилжаагаар болон бонусын чипээр хувийн оноогоо ахиулж, эд баялгаа арвижуулсан
хүн нь нийгмийн дараагийн дээр хэсэг рүүгээ шилжинэ. Хэдэн удаагийн арилжааны
дараа хамгийн баян бүлэг нь (Дөрвөлжин бүлэг) тоглоомын бүх дүрмийг хүслээрээ
өөрчлөх эрхтэй болно. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Шударга бус байдал<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Дээрх
тоглоомын дүрмээр хүн болгон хувийн оноогоо нэмэгдүүлж дөрвөлжин бүлэгт орохыг
эрмэлзэнэ. Учир нь дөрвөлжин бүлэг шийдвэр гаргаж тоглоомын дүрмийг тэр чигээр
нь өөрчлөх эрх мэдэлтэй. Тэр шийдвэр гаргагчдын бүлэгт орохгүй л бол ихэнх хүнд
хэн ч биш санагдана. Арилжаагаа өөртөө ашигтай хийхийн тулд оролцогчид яваандаа
бие биенээ хуурч эхэлнэ. Мөн бонус чип авахын тулд бүлгийнхээ хүмүүст амлалт
өгч, бонусаа өөртөө өгөхийг ятгаж гуйж, аргадаж, айлгах ч хүмүүс байна. Ингэж
дээшээ буюу элит хэсгийн дөрвөлжин бүлэг рүү явсан ихэнх хүмүүс хуучин бүлгээ
мартдаг болохыг тоглоомноос та харна. Хамгийн гол нь шийдвэр гаргах элит бүлэг
буюу дөрвөлжин бүлэг нь тоглоомын бүх дүрмийг өөрсөддөө ашигтайгаар орвонгоор
нь өөрчилнө. Жишээ нь, бонус чипийг хэн хэзээ хэнд хуваарилах, хэн хэнтэй
арилжаа хийх, үл хийх, дөрвөлжин бүлгийн гишүүд бусад бүлгийн хэнтэй ч
арилжаанд орохгүй байх, орвол нийлж байгаад хамгийн өндөр үнэлгээтэй чипийг
бусад бүлгээс цуглуулж хуу хамж бусад бүлгээ улам хүчгүй, эрх мэдэлгүй болгох
гэх мэт. Энэ нь хэдийгээр тоглоом мэт боловч эдийн засаг, нийгэм, улстөрийн
бүхий л асуудлыг бид шийдэж буй загвар юм. Энэ тоглоомны өмнө гоё юм ярьдаг,
сайхан дүртэй хүмүүс тоглоомны дараа бүгд нүүрний багаа хуулсан байдаг. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Тэгш бус байдал<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Өнөөдөр
дэлхий даяар тулгамдаад буй хамгийн том асуудал бол тэгш бус байдал. Кредит
Суиссе 2016 оны байдлаар дэлхийн баялгийн пирамидийг зуржээ. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD2fpyM5K1n0WPW4hVrw16-FFeytGa5cLqw_aTMYhFdl78yDxdqhlH4PEpXPy1ny9_IAzAEVvt2D4G3pAvy5y4YTy3fhMYmi-JGpc8Nto3hdizUqsR1oacs_OvIvBFX_IK6snQuGmfAIA/s1600/15380787_10154820556703980_893026069141587497_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="214" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD2fpyM5K1n0WPW4hVrw16-FFeytGa5cLqw_aTMYhFdl78yDxdqhlH4PEpXPy1ny9_IAzAEVvt2D4G3pAvy5y4YTy3fhMYmi-JGpc8Nto3hdizUqsR1oacs_OvIvBFX_IK6snQuGmfAIA/s320/15380787_10154820556703980_893026069141587497_n.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Энэхүү
тайлангаар бол дэлхийн насанд хүрсэн нийт хүн амын ердөө 0.7% буюу 33 сая хүн л
дэлхийн нийт эд баялгийн тэн хагасыг нь буюу 116 их наяд ам.доллартай тэнцэх
баялгийг эзэмшдэг. Гэтэл 3.5 тэрбум хүн нөгөө үлдсэн дэлхийн тал баялгийн
дөнгөж 2.4% дээр нь тоглож байна. Үлдсэн 1.25 тэрбум (насанд хүрсэн хүмүүсийн
26%) орчим хүмүүс 10,000-1,000.000 долларын баялагтай ажээ. Эндээс баян ядуу
болон тэгш бусын ялгаа улам алсарч буйг бид харж байна. Зарим хүмүүс энэ 1%
хүрэхгүй баян хүмүүс л үлдсэн 99%-иа тэжээж буй гэж нотлохыг хичээдэг бол зарим
хүмүүс эсрэгээрээ 99% нь 1%-г тордож байна гэж маргадаг.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Азийн Африк Монгол<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Бид
саяхныг хүртэл муу муухай, бүтэлгүй юм болгоныг Африк тивийн улсуудтай
зүйрлэдэг байв. Хэдхэн жилийн өмнөөс Африкийн улсууд ялангуяа уул уурхайн
бүтэлгүй бизнес, геополитик, авилга, засаглалын муу жишээгээр Монголыг сонгож
авч зүйрлэн бие биедээ хичээл заадаг болжээ. Хүн болгонд байгалийн өгөгдөл
өөрөөр хүртээгддэг хэдий ч шийдвэр гаргагчдын хувьд алсыг харсан, нийгмийн
бүхий л бүлгүүдийг хамруулсан оновчтой шийдлийг өөрийн гэр бүл, эд баялгаа
бүрэн золиолж биш юм аа гэхэд авах гээхийн ухаанаар хандан гаргахад бэрх
бололтой. Тоглоом тоглосон олон хүмүүсийн байгалийн реакц нь хичнээн ухаантай,
мундаг, боловсролтой байснаас үл хамааран дөрвөлжин бүлэг буюу шийдвэр гаргадаг
бүлэгт орсон л бол шууд арьсаа хамгаалах тактик руу шилжиж байв. Бусдыгаа бодох
ёстой, шударга бусаар тоглох ёсгүй гэж дөрвөлжин бүлэг дотроо дуугарсан
гишүүдийг бүлгийн бусад аажим аажмаар маш ухаалгаар бүлгээрээ шахан хөөн
гаргахыг та бас харах болно. Энэ бол савраа нуусан муур шиг бидний байгаа л
царай. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Мэдлэг<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Нийгмийн
тэгш оролцоо, идэвхитэй байх эсэх нь үнэхээр хувь хүний өөрийнх нь асуудал.
Харин нийгмийн баялгаас хүртэх, шийдвэр гаргах процесст оролцох тэгш бололцоогоор
хангах бол төрийн үүрэг мэт. Энэ том үүргийг хангах институцийг сонгох бүрэн
эрх мэдлийг бид хэний янаагүй 4 жилд нэг өдөр л атгадаг. Харамсалтай нь бид эрх
мэдлийн шилжилтийг мэдлэг бус эд баялаг, поп амлалт, цаашилбал хүчирхийллийг
сонгон голцуу хийх гээд байх. Саяхныг хүртэл ерөнхийлөгчийн үзмэрч гэдэг албан
цолтой төрийн далдыг харагчтай байсан бид Марз ууланд онгоц осолдоход онцгой
байдлын албаа ашиглахаас илүү нисдэг тэргэнд 30 гаруй үзмэрчдийг чихэн суулгаад
хайхаар одож байв. Одоо хүртэл бурзай бурзай гээд сошиал медиагаар могой,
мөнгөний зураг лайкдаад баяжина гэж итгэдэг, хоосон түрийвчээ даллаад УБ
паласыг дүүргэдэг, “боов” хадан дээр мордоод нөхөртэй, хүүхэдтэй болно гэж
жинхнээсээ мөрөөддөг, шүүх хурал болохын өмнө шөнө бүх лам хардаг хүмүүсийг
завгүй байлгадаг, улсын шалтгалтын өмнөх өдөр гандан дээр шавах оюутан
залуустай хэвээр л байсаар байна. Жил гараны л өмнөдөө цэнгэлдэх хүрээлэндээ
бид их эзэн Чингис хааныхаа хойд дүрийг тодруулан алдаа биз дээ (нээрээ хэн
тодорсон бэ?). Бид нэгэнтээ бичиг үсэгт тайлагдсан байдлаараа цагтаа ЮНЕСКО-с
шагнал авч байсан. Харин одоо уншсан юмаа яг ойлгож байна уу гэдгээ дахиад нэг
ЮНЕСКО-гоор шалгуулмаар мэт. Мэдлэг агуулдаг ном бидний хувьд “Мэддэгт мэргэн
цоохор, мэддэггүйд эрээн цоохор” бус “Мэддэггүйд нь мэргэн цоохор, Мэддэгт нь
эрээн цоохор” болоод удаж байнам. <o:p></o:p></span></div>
<!--[if !mso]>
<style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style>
<![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:DocumentProperties>
<o:Revision>0</o:Revision>
<o:TotalTime>0</o:TotalTime>
<o:Pages>1</o:Pages>
<o:Words>957</o:Words>
<o:Characters>5461</o:Characters>
<o:Company>BSP</o:Company>
<o:Lines>45</o:Lines>
<o:Paragraphs>12</o:Paragraphs>
<o:CharactersWithSpaces>6406</o:CharactersWithSpaces>
<o:Version>14.0</o:Version>
</o:DocumentProperties>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="276">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:Cambria;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<!--EndFragment--><br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-25252144025785379342016-11-27T06:54:00.002-08:002016-11-27T06:59:25.799-08:00Globalization is good but...<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br />
<b><span style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Даяарчлал бидэнд эерэг нөлөө үзүүлж буй.
ГЭХДЭЭ …<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Mining ба Mongolia гэдэг үгсийг нийлүүлэн
Монголыг MINEGOLIA гэж хочлон цоллож нэг хэсэг дэлхийн медиагаар “бужигнуулсан”
Parag Khanna Connectivity ба Geography гэдэг үсгийг мөн нийлүүлсэн
СONNECTOGRAPHY хэмээх номоо гаргажээ. Удахгүй энэхүү ном Монгол хэлнээ
орчуулагдан та бүхний мутарт очих болно. Дараа үеийн манлайлагч нарыг бэлтгэх
STARS холбоонд 10 сард өгсөн ярилцлагыг нь өөрийнх нь албан ёсны
зөвшөөрөлтэйгээр чадан ядан орчуулж та бүхэнд хүргэж байна. Манлайлагч, лидер
хүн гэж хэн бэ? Яаж бусдыг 21-р зуунд манлайлах ёстой вэ? Манлайлах зорилго нь
ер нь юу вэ? гэх зэрэг хэрэгтэй асуултуудад сонирхолтой хариултуудыг өгсөн
байна.</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Таны бодлоор төрөл бүрийн салбарын
лидерүүд, нийгмийн манлайлагчид, шийдвэр гаргагчдын хувьд ирэх 5-10 жилд тэдний
үйл ажиллагаанд нь шууд нөлөөлөх гол хандлагууд юу юу байхаар байгаа бол? <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Миний
бодлоор хоёр зүйл байгаа. Хүн амзүйн өөрчлөлт ба технологийн шинэ чиг
хандлагууд. Эдгээр өөрчлөлтүүд чөлөөт өрсөлдөөний орчинд юм болгонд, дэлхийн
хаана ч бизнес эрхэлж, үйл ажиллагаа явуулж байсан хамаагүй хүн болгонд шууд
нөлөөлж байна. Ирээдүйн манлайлагчид, шийдвэр гаргагчид энэ нөлөөллөөс ангид
байж чадахгүй. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хүмүүс
яагаад ангид байж болохгүй гэж асуух байх. Би одоо хэлэх гэж буй санаануудаа яг
арван жилийн өмнө хэлж байсан. Тухайн үедээ магадгүй сонирхолгүй сонсогдож
байсан байх. Харин энэ сэдэв өөрөө өнгөрсөн, одоо, ирээдүйг холбосон маш чухал
сэдэв нэгэнт болчихлоо.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хамгийн
эхний асуудал бол хүн амын чөлөөт хөдөлгөөн буюу шилжилт, урсгал. Залуучууд
дэлхийн хүссэн газар руугаа явж ажиллаж, амьдарч байна. Зарим ажил олгогч нар ч
ийм хөдөлгөөнийг залуу ажилчдаасаа шаарддаг. Өөрөөр хэлбэл залуу манлайлагчид,
ирээдүйн шийдвэр гаргагчид маань өөр өөр улсад сурч, ажиллаж, амьдрах, ялгаатай
соёл, шашнуудыг хүлээн зөвшөөрөх, бусад үндэстнийг ойлгох, хүндлэх, тэс өөр
соёл бүхий компаниуд янз бүрийн албан тушаалд ажиллаж туршлагажаад эхэлсэн. Тэд
давхар иргэншил авах, өөр улсын түр болон байнгын оршин суугч болох зэргээр
хуулийн хүрээнд боломжит бүх давуу талуудыг өөрсөддөө бий болгож чадаж байна.
Өөрөөр хэлбэл чи ямар ч улсын иргэн байсан хамаагүй даяар дэлхийтэй л хөлөө
хэрхэн нийлүүлж алхахаас чиний ирээдүйн манлайлал, бусдад нөлөөлөх нөлөөлөл
шууд хамаардаг нийгэмд бид амьдарч байна. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хүмүүсийн
шилжилт хөдөлгөөний асуудал компани, бизнесийн түвшинд ч нөлөөлнө. Яагаад вэ
гэвэл ажилчдынхаа тогтвор суурьшилтай ажиллаж буй байдал, компанидаа үнэнч буй
хэмжүүрээр хамгийн өндөрт тооцогдож эрэмблэгддэг бүх глобал компани ажилчидаа
дэлхий даяар ээлжлэн хуваарилан томилж, тэднийг ялгаатай соёл, орчинд дасган
сурган хөгжүүлдэг. Хэрвээ та хүмүүсийн ажилд орж ажиллахыг хамгийн их хүсдэг,
ажилчдынхаа компанидаа үнэнч байдлын индексээр тэргүүлдэг дэлхийн топ 100
компанийн жагсаалтыг харвал McKinsey, Mars, Novartis, Google зэрэг компаниудтай
тааралдана. Яагаад гэвэл эдгээр компанид ажилчиддаа байнга хөрөнгө оруулалт
хийдэг. Жишээ нь, мастерийн зэргээ хамгаалж сурахад нь төлбөрийг нь төлдөг,
хилийн чанад руу ялгаатай соёл, нийгэм рүү томилолт өгч ажиллуулж сорьдог гэх
мэт. Ийм учраас л эдгээр компаниуд нь өөрөө ажилчдынхаа айдентити буюу ялгарал,
ондоошил нь болсон байдаг юм. Залуу манлайлагчдын амжилтын нэг жор нь энэ. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хоёр
дахь асуудал бол үнэхээр технологийн асуудал. Яг одоо бол бүтээгдэхүүн хариуцсан
менежерүүд бүтээгдэхүүн хөгжүүлэгчдээсээ өндөр цалин авч байгаа. Код бичдэг
залуусыг маркетинг, борлуулалтын залуустай харьцуулахад бага хөдөлмөрлөж буй
мэт ойлголт байдаг. Учир нь зөвхөн маркетингийн хүмүүсээс л мундаг санаа гардаг
гэсэн ойлголтоос гадна маркетингийн залуус зөвхөн хэрэглэгчийн байр сууринаас
бизнест ханддагаас үүдэлтэй. Энэ хандлага бага багаар аль хэдийн өөрчлөгдөөд
эхэлсэн. Алсдаа технологи нь хүн бүрийн суурь хэрэглээ болно. Ингэсэн цагт технологи
хэрэглэгчээс илүү технологи үйлдвэрлэгч нь илүү хүчтэй болно. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Олон
хүмүүс ирээдүйн гол хоёр хэл Англи ба Хятад хэл байх болно гэж үздэг. Миний
эхнэр үүнтэй санал нийлдэггүй. Түүнийхээр бол ирээдүйн даяар голлох хоёр хэл
бол Англи хэл ба Код байх юм. Мэдээж Хятад хэл бол маш чухал. Хэдэн арван сая
хүмүүс жил бүр Хятад хэлийг эхлэн суралцаж байгаа ч тэд яг Хятадын соёл, үндсэн
хөрс дээр нь бууж чадах уу гэдэг нь тусдаа асуудал юм. Иймээс код сурсан нь
дээр гэж зөвлөж байна. Код буюу технологийн хэл нь яваандаа хүн бүрийн
хэрэглээ, хоорондоо харилцах үндсэн хэл нь болно. Иймээс ирээдүйн манлайлагчдын
амжилтын хоёр дахь жор нь технологи гэж би хэлнэ. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Гурав
дахь хандлагыг би нэмж хэлмээр санагдлаа. Энэ бол гурамсан сэтгэлгээ. Өөрөөр
хэлбэл ирээдүйн лидерүүд амжилттай ажиллахын тулд төр, хувийн хэвшил, төрийн
бус байгууллага болон иргэний нийгмийн алтан холбоос нь байх ёстой болж байна.
Учир нь төр, хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн зорилго, ажиллах арга барил,
удирдлагын соёл, бүтэц, боломжит нөөцүүд, эрх мэдэл, шийдвэр гаргалтийн түвшин
нь өөр өөр байдаг. Эдгээр бүх ялгаатай давуу ба сул талуудыг нийлүүлж урлаж
ажиллаж гэмээнэ, эдгээр ялгаатай институциуд хоорондын гүүр нь болж байж
гэмээнэ залуучууд жинхэнэ манлайлагч болж чадна. Дээрх гурван салбарын аль нэг
рүү нь хэзээ ч битгий гүнзгий хазайж ороорой.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хэрэв танд өөрийн улсынхаа боловсролын
системд өөрчлөлт хийх боломж олговол та ирээдүйн манлайлагчдыг бэлтгэхийн тулд
ямар өөрчлөлтүүдийг хийх байсан бэ?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Би
өөрийн хүсч буй өөрчлөлтөөс илүүтэйгээр шилдэг боловролын систем гэж өөрөө юу
вэ, түүнийг яаж тодорхойлох вэ гэдэгт хариулмаар байна. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Эхний
хэлэх зүйл бол төсөл дээр суурилсан сургалтын систем юм. Бага ангийн хүүхэд ч
бай өнөөдөр бидний оршин буй асар богино хугацаанд хурдан өөрчлөгдөж буй
нийгэмд нэг ангид нэг сандал дээр суугаад үргэлж самбар руу буюу нэг чиглэлд
хараад сурна гэдэг нь өөрөө ойлгомжгүй асуудал юм. Үүний оронд тэд бүлгээрээ
нийлж байгаад (4-5 сурагч) нэг ширээгээ тойрч суугаад яг тодорхой, өөрсөддөө
хэрэгтэй төслүүд дээр ажиллан суралцах ёстой. Жишээ нь, хүүхдүүд биологийн
хичээлээ яаж судлах ёстой вэ? Тэд цэцгийн сав, хөрс, бордоогоо бэлдэн, өөрсдөө
үрээ суулган үрслүүлж, ургамал цэцгээ усалж тордон ургуулах ёстой. Тэрнээс биш
багш самбар дээр шохойгоор савтай цэцэг зурмааргүй байгаа юм л даа. Өөрөөр
хэлбэл бодитой хийж байж суралцах нь илүү үлдэцтэй байдаг.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хоёр
дахь хэлэх зүйл бол сурагч, оюутан болгонд таарсан, тэнцвэржүүлсэн сургалтын
хөтөлбөр юм. Нэг хичээлийг бусдыг нь хаян хэт улайран үзэж болохгүй. Ялангуяа
оюутнуудын хувьд онолоос гадна практик дадлага хийх, тухайн салбарын
мэргэжилтнүүдтэй холбогдож сурч ажиллах нь маш чухал гэж би хувьдаа боддог.
Боловсролын байгууллага оюутан ба мэргэжлийн хүмүүс, институци хоорондын гүүр
нь байх ёстой. Дунд болон ахлах ангиас нь эхлүүлэн сурагчдад илүү глобал мэдлэг
ба суурь ойлголтыг өгөх ёстой. Жишээ нь, тэдний сонирхож буй мэргэжил, хүсч буй
ажлын байрных нь онцлог, ажлын байрны шаардлага, эдийн засгийн утга учир,
тухайн мэргэжлийн үүрэг, хариуцлага ба салбар дахь мэргэжлийн онцлог, хэрэгцээ,
ажиллахаар зорьж буй бизнесийн салбар болон төрийн харилцаа, уялдаа холбоо,
сорилт, эдгээр сорилт, проблемийг тухайн сурагч, оюутан төсөл бичээд шийдэл
гарган шийдвэрлэх боломж зэргийг боловсролын байгууллага ойлгуулж мэдрүүлэх
ёстой. Үүнийг зарим хүмүүс дадлага хийх буюу intern гэж нэрлэдэг. Гэвч оюутан,
сурагчдын хувьд сургуульдаа сурч байх хугацаандаа жинхнээсээ дадлагажигч болох
боломжгүй юм. Миний эхнэрийн тодорхойлсоноор энэ бол Intership биш Externship.
Externship гэдгийг ажлын байран дээр гарах нас нь болоогүй сургуулийн насны
хүүхдүүдэд бизнесийн байгууллагууд, бусад нийгмийн институциуд нь өөрсдөө
сургууль, анги дээр нь ирэн асуудлуудаа ярьж таниулан сурагч, оюутнуудыг
оролцуулан бодит асуудлыг шийдэх шийдэл гаргах процес гэж тодорхойлж болно.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Гурав
дахь хэлэх зүйлс бол арван жилийн болон их, дээд сургуулиуд биетээрээ байхаас
гадна бүгд цахим сургууль болох ёстой. Танхимын болон оюутан, сурагчид дуртай
газраасаа сурч болох цахим сургалтын холимог загварыг бид ашиглах ёстой. Яг энэ
загвараар аль хэдийн хэд хэдэн сургуулиуд ажиллаад туршаад эхэлсэн байгаа.
Жишээ нь, Coursera-г дурдах ёстой. Мөн АНУ дахь Аризонагийн Их Сургууль байна.
Өнөөдөр бид энэ чиглэл рүү яваад эхэлсэн бол арван жилийн дараа аль хүртэл
явсан байхыг та төсөөлөөд нэг үзээрэй. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Таны хамгийн үнэ цэнэтэй өөрийн туршлагаасаа
олж авсан манлайлалын сургамж юу вэ?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Бие
даан, хэнээс ч үл хамааран шийдвэр гаргах эрх гэж хамгийн түрүүнд онцолмоор
байна. Эцсийн дүндээ манлайлагч хүн шийдвэр л гаргадаг. Дараагийн зүйл бол би
хамтын манлайлалын загварт итгэдэг. Миний бодлоор бизнесийн байгууллагууд,
засгийн газрууд Швейцарын холбооны систем, Хятадын холбооны систем шиг
ажиллавал илүү амжилттай байхаар санагддаг. Жишээ нь, Хятадад 7 хүнээс бүрддэг
төрийн төв зөвлөл гэж байдаг. Энэхүү зөвлөлд Хятадын номер нэг шийдвэр гаргагч,
ерөнхийлөгч Ши багтдаг хэдий ч шийдвэр хамтын буюу зөвлөлийн гишүүдийн олонхийн
саналаар гардаг. 7 толгой 1 толгойноос ямар ч байсан илүү учраас энэхүү
системийг Хятад улс баримталдаг болов уу. Иймээс хамтын шийдвэрийн үед
засаглалын асуудал хамгийн чухалд тооцогддог. Энэ дунд буй манлайлагч хүн гэдэг
бол зөвлөлийн гишүүн бүрийн давуу талыг чулуу болгож, тэдний мэдлэг, мэдрэмж,
ур чадварыг дээд зэргээр шавхан ажиллуулж, олон талуудын сонирхолыг
тэнцвэржүүлсэн, бүгдэд нь эерэг шийдэл хүртээх шийдвэр гаргах онцгой үүргийг
хүлээдэг. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Иймээс
бие даан шийдвэр гаргах чадал, зориг гэдэг бол жинхэнэ манлайлагч хүний хамгийн
чухал ур чадвар. Үүний дараа хамтын шийдлийн систем яригдана. Бие даан, бусдаас
үл хамааран шийдвэр гаргах гэдэг нь тухайн манлайлагч нь өөрийн сонгосон
сонголтын эрх чөлөөг эдэлж, хариуцлагыг үүрэх асуудал юм. Хятад улс 7 лидертэй
байхад АНУ-ын хувьд 1 лидер байдаг. АНУ-ын ерөнхийлөгчийн засаглалын системээр
нэг хүн л эцсийн шийдвэрийг шууд гаргах ба Хятад улс шиг хамтын шийдвэрийн
систем байдаггүй. Ийм учраас АНУ-д төрийн бодитой шийдвэр гаргахаас илүү
шийдвэр гаргалтын “саажилт” явагддагийг бид үе үе хардаг. Энэ бол алсдаа
асуудал үүсгэнэ.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Энэ
асуулт дээр хэлэхийг хүсч буй гурав дахь зүйл бол мөн л гурамсан систем маань.
Өөрөөр хэлбэл аливаа шийдвэрийг нийгэм, улстөр, хүрээлэн буй орчин (санхүү үүнд
багтана) гэсэн гурван өнцгийг зайлшгүй харж тооцоолж гаргаж байх ёстой.
Манлайлагчид гаргах шийдвэр бүрийнхээ үр дүнг хувилбар бүрээр нь тооцоолж
чаддаг байх ёстой. Үр дүнг таамаглах, хэмжих, тооцоолох гэдэг бол миний хувьд
асар чухалд тооцогддог.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Дэлхийн эдийн засгийн форумын залуу
манлайлагч, стратегич, дэлхий даяар аялаж ажиллаж явдаг хүний хувьд асуухад
таны бодлоор олон үндэстний бизнесийн дунд амжилттай манлайллыг хэрхэн хийж,
яаж шилдэг манлайлагч болох вэ?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Өмнөх
яриандаа бид дэлхий даяарх хүмүүсийн чөлөөт урсгал, шилжилт, хөдөлгөөн ба
ялгаатай соёлуудад дасах, хүлээн зөвшөөрч сурах тухай дурдсан. Тэдгээр дээр
нэмээд нэг санаа хэлэхэд манлайлагчид амжилт олохын тулд бусдын хэл, соёлыг
сурч, тухайн улсын онцлог, ялгаатай талуудыг мэдэрч давуу тал болгох ёстой.
Жишээ нь, Fortune 500 жагсаалтын компаниуд нийт орлогынхоо 75%-ийг дотоод зах
зээлээсээ биш харин хилийн чанадаас олж байна. Иймээс манлайлагч залуусын
ирээдүйн амжилтын үндэс нь өөрийгөө мэдэхээс илүүтэйгээр бусдыг мэдрэхээс л
эхлэх болов уу.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Бусдыг
соёлыг зүгээр л сонирхон судалж мэдэх хангалттай биш. Академик, боловсролын
салбарын хүний хувьд би ялгаатай соёл, заншлуудын ижил төстэй талуудыг мөшгин
судлах дуртай. Өөрөөр хэлбэл биднийг зааглаж ялгаж байгаа зүйлсийн нэгдмэл мөн
чанар, дундын философи нь юу вэ гэдгийг олох нь манлайлагч хүний үүрэг. Бид
өдгөө шашин соёлын мөргөлдөөн, зөрчилтэй тайван бус нийгэмд амьдарч байна.
Гэсэн хэдий ч үүнийг шийдэхийн тулд гадаад хэл сурч, бусдын соёлтой танилцах
хангалтгүй ээ. Харин эдгээр ялгаатай талуудыг ижил болгон нийлүүлэх үнэ цэнийг
олох нь л манлайлагчдийн үүрэг. Би хэдий Хятад, Арабаар ярьдаггүй ч Хятад,
Араб, Европ хүмүүс нэгэн зэрэг юу бодож байна, юу хүсч байна, юунд тэмүүлж буйг
нь ойлгож мэдэрч чаддаг. Тиймээс дахин онцолж хэлэхэд ялгаатай соёлыг судлан
ойлгох нь чухал хэдий ч эдгээр соёлуудын ижил төстэй талуудыг нь нөхцөл
байдалдаа тулгуурлан олж тогтоох нь бүр чухал юм шүү. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Connectography
(Connectivity + Geography) гээд номоо би сая гаргасан. Энэ номны агуулгаар улс
үндэстнүүдийн дэд бүтэц, холбоос нь даяар эрх ашиг, нийтийн хэрэгцээний бараа
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ (public goods) юм гэдгийг гаргахыг зорьсон. Энэ бол
ерөөсөө нэг Америк, эсвэл Хятад, эсвэл нэг Энэтхэг хүний хүсэл биш юм. Энэ
сэдэв өөрөө биднийг нэгтгэх, бидний харилцааг дараагийн ахисан түвшинд авч ирэх
сэдэв учраас энэхүү номыг би аль нэг талыг барилгүй бичсэн. Би Америкуудын
төлөө, эсвэл Хятадуудын төлөө, эсвэл Арабуудын төлөө огт бичдэггүй. Би ХҮНий төлөө
бичдэг. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<!--[if gte vml 1]><v:shape
id="_x0000_i1026" type="#_x0000_t75" style='width:415pt;height:589pt'>
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image003.jpg"
o:title="15226584_10154744791058980_18812231_n"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><!--[endif]--><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Таны шинэ ном болох Connectography-д <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Connectivity буюу Айлсал гэдэг ойлголт нь
21-р зууны дэлхийн хөгжлийн үндсэн хөдөлгүүр болсон ба аль болох бусадтайгаа
сайн холбогдож, айлсаж чадсан улсууд л хожигч болно”</i> гэж дурдагджээ. Гэхдээ
холбоосын голд байгаа хөгжилтэй орнууд болох АНУ, Герман, эсвэл холбоос,
айлсалын том тоглогч болох Хятад улсууд л энэхүү системээс хожих бус уу? Хөгжиж
буй улсуудад яг ямар ач холбогдол үүсгэхийг тайлбарлаж өгнө үү. Эдгээр улсууд
энэхүү айлсал, нэгдэлд бүрэн холбогдсоноор үүсэх эрсдэл юу байна?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Яг
үнэндээ айлсалаас тоглогч бүр хожно. Жишээ нь, 2002 оноос 2012 оны хооронд
Хятад ба Африкийн худалдаа 1800%-р өссөн. Энэхүү худалдааны эргэлтээс хэн
хожсон бэ? Хятад улс ба Африк тив аль аль нь хожсон. Хятад улс уул уурхайн
түүхий эд, бүтээгдэхүүн хямд авч чадсан, Африк тив суурин газраа хөгжүүлэх, дэд
бүтцээ барих мөнгө, хөрөнгө оруулалтыг татаж чадсан. Ийм хоёр оронтой өсөлтийг
Африк тив өмнө нь хэзээ ч үзүүлж байсангүй. Ингэж холбогдсоноор Африк тив
дэлхийн товаар, уул уурхайн зах зээлийн голлох тоглогч болж гарч ирсэн. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Даяарчлал
бүхий эдийн засагт зөвхөн том тоглогчид нь хождог гэвэл бас өрөөсгөл. Худалдаа,
санхүүгийн нээлттэй байдал, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ ба хүний чөлөөт шилжилт урсгалаараа
дэлхийд тэргүүлдэг топ 20 улсын 17 нь Сингапур, Швейцар зэрэг жижиг зах зээлтэй
улсууд байна. Хоорондоо холбогдсон улсуудаас жижиг улсууд нь ямагт ялагч
байдаг. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Индонези,
Пакистан, Саудын Араб, Өмнөд Африк зэрэг “дундаж” тоглогчдийн хувьд мөн л эдийн
засгаа нээлттэй байлгаж чадсанаар хожсон байдаг. Тэр нь зөвхөн түүхий эд
материалаа экспортод гаргана гэсэн үг биш юм. Тэдний үндсэн хэрэгцээ болсон
гадаадын хөрөнгө оруулалт,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>дэвшилтэт
технологи, ур чадвар, туршлага, ноу-хау, дэд бүтэц, бүтээмж,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>чанар зэргийг бусадтай холбогдож байж л олж
авсан байдаг. Жижиг, буурай орнууд ч энэхүү айлсалаас хоцрох ёсгүй. Магадгүй
тэд холбогдоход хэсэг хугацаа зарцуулагдах байх. Энэхүү даяар холбоос,
айлсалаас хоцорч үлдэх нэг ч улс энэ дэлхийд байхгүй. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Том
зургаар нь харвал энэхүү айлсал, нэгдлээс хэн нэг нь ямар нэг юм алдах эрсдэл
байхгүй. Жишээ нь, сүүлийн 25 жилд нийт 10 сая Америкчууд аж үйлдвэрлэлийн
салбарт ажлаа байраа алджээ. Гэсэн хэдий ч энэ 10 сая хүний амьдралын өртөг
буурч, бусад салбарт, өөр орчинд ажиллах чадвар өсч, цахим хэрэглээ зэрэг шинэ
ур чадварыг эзэмшсэн байдаг. Ажлаа алдсан 10 сая хүний ихэнх нь өөр салбарт
дээрх чадваруудаа хөгжүүлэн ажилд орсон статистик байгаа. Хэрэв энэ тоог худлаа
гэж та бүхэн бодож байгаа бол тооцоод үзээрэй. Хэрвээ ажлаа алдсан Америкууд
өөр ажилд орж чадаагүй бол АНУ-ын ажилгүйдлийн хувь 25% байх байсан. Харин одоо
5%-тай л явж байна. Иймээс ажлаа алдсан хүмүүс өөр ажилд орж чаддагаас гадна
талаас илүү нь хуучин ажлаасаа нөхцлөө сайжруулж чаддаг байна. Нээлттэй
нийгмийн эрсдэл нь зарим хүмүүсийн ярьдаг шиг биш хэдий ч яг ажлаа алдсан хувьд
хүний түвшинд өөр. Иймээс бодлого тодорхойлогч нар Герман, Сингапур, Швейцар,
Хятад, Өмнөд Солонгос шиг хүмүүсээ сургаж хөгжүүлэх ёстой. Харамсалтай нь АНУ-д
шийдвэр гаргагчид нь хүмүүсээ ингэж хангалттай сургаж чаддаггүйгээс болж
асуудлууд үүсч байна. Энэ асуудал явсаар байгаад төрийн систем, түүний үр
ашигтай механизмтай хүссэн хүсээгүй холбогддог. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br />
Даяарчлал нь бидэнд эерэг нөлөө үзүүлж байгаа. Гэхдээ хувь хүмүүсийн түвшинд
зарим нэг сорилт тулгарч байгаа боловч нийтээрээ нөхцөл байдал дээшилж байгаа. Даяарчлалын
нэг онцлог бол бизнес ба ажлын байрны байршлыг өөрчлөх нөхцлийг үүсгэдэг.
Бодлого тодорхойлогчдын хувьд энэ асуудал дээр ухаалаг шийдвэр гаргах ёстой.
Даяарчлалын нөлөөгөөр хурдацтай өсч буй салбар, урсгалын хурдыг бодлогоор
сааруулж, бусад хүчин зүйлсийн үр дүнтэй уяах бололцоо бий. Жишээ нь,
Америкчууд жилд 10 сая машин үйлдвэрлэх ёстой. Гэхдээ ямар зардлаар
үйлдвэрлэгдэх нь сонин биш гэж бодъё (Австрали ба Канад улсуудад яг энэ бодлого
хэрэгждэг). 10 сая машин үйлдвэрлэснийхээ дараа жил энэ салбар төрөөс улам их
татаас нэхэж, үр ашиг, бүтээмжийн чанар улам бүр муудна. Дэлхийн худалдааны
байгууллагын стандартаар бол энэ нь хууль бус үйл ажиллагаанд тооцогдоно. Гэсэн
хэдий ч бид ажлын байраа хадгалахын тулд 10 сая машинаа хийдгээрээ хийнэ. Энэ
схемээр ажлын байр хадгалах санааг би дэмжинэ. Гэхдээ бид АНУ-ын автомашины
салбарын хөгжлийг шууд болон шууд бус утгаар боомилон ямар ч өрсөлдөх чадваргүй
болгож байгаагаа анхаарах ёстой. Тиймээс бодлого тодорхойлогчид энэ цаг үед аль
салбарын ямар ажлын байрууд дээр тусгай бодлого явуулахаа маш сайн томъёолох
ёстой. Магадгүй энэ салбарын хүмүүсийг сургаж өөр салбарт ажиллахад бэлэн
болтол нь бэлтгэх ёстой. Яг энэ ажлыг Хятад, Энэтхэг улсууд маш сайн зохион
байгуулж байгаа. АНУ үүнээс суралцах ёстой. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Бүх
зүйлсийг тэнцвэрийг олж зохистой хэмжээнд хөгжлийг удирдах ёстой гэдэгтэй би
санал бүрэн нийлдэг. Би үнэндээ улс хоорондын төгс нээлттэй систем, хяналтгүй
хилийн шугам, замбараагүй, удирдлагагүй, зэрлэг капитализмийн эсрэг байдаг.
Тодорхой түвшинд бид тусгаар улс, бие даасан үндэстнүүдийн үүрэг хариуцлагыг
нуруун дээрээ үүрч явсаар л байх болно. Засгийн газар болгон өөрийн гэсэн үүрэг
хариуцлагатай. Ялангуяа Африкийн зарим улсын засгийн газруудын хувьд зарим
салбараа эдийн засгийн бодлогоороо хамгаалах, гадны хөрөнгө оруулалтыг аль
болох дотроо шингээх стратегиудыг барих ёстой. Эдгээр стратегийг Хятад улстай
амжилттай хэрэгжүүлж буй улсууд бол яах аргагүй Замби, Конго, Нигер улсууд юм.
Хятад улс Африкийн зах зээл рүү нэвтрэн орж ирж байгалийн нөөц, бараа,
үйлчилгээг их хэмжээгээр худалдан авч эхэлсэн. Энэ үед Африкийн улсууд Хятадаас
улс, тив дотроо үйлдвэр барьж өгөх хүсэлт гаргахаас гадна нутгийн ажилчдаа
сургах, хөгжүүлэх, шинэ ажлын байр бий болгох, дэд бүтцээ хөгжүүлэх
шаардлагуудыг тавьсан. Хөгжиж буй улсуудын хувьд чухам ийм л шаардлагыг нөгөө
талдаа тавих ёстой. Би энэ чиглэлийг баримтлагч хүн.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">McKinsey Global Institute-с хагас жилийн
өмнө гаргасан тайланд улс орнуудын хоорондын худалдаа, үйлчилгээ, санхүүгийн
орох, гарах урсгалын дэлгэрэнгүй мэдээлэл байсан. Түүнчлэн улс орнуудын айлсал,
холбоосын индексийг тооцож гаргаад, Сингапур улс энэ жагсаалтыг тэргүүлсэн
байсан. Сингапур шиг жижиг, онцлог улсын давуу ба сул талыг түр хаяад, ер нь
хөгжиж буй улсуудад Сингапур улсын бусад улсуудтай хэрхэн харилцан ашигтай
хамтран ажиллаж буй туршлагыг үзүүлэх ёстой санагддаг.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Сингапурт амьдарч, төрийн бодлогын чиглэлээр
ажилладаг хүний хувьд та үүн дээр ямар зөвлөгөө өгөх байсан бэ?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Сингапур
улс бол айлсал, холбоос гэдэг үгсийг үндэснийхээ уриа үгэнд оруулсан дэлхийн
цорын ганц улс. Сингапурын эдийн засгийн хөгжлийн зөвлөл “бүтээмж, айлсал буюу
холбоос, бүтээлч байдал” (productivity, connectivity, and creativity)-ыг
эрхэмлэж албан ёсоор томъёолсон. Сингапур улс нэг хүнд ногдох хүнсний бүтээгдэхүүний
импортоороо дэлхийд тэргүүлдэг улс. Түлш, шатахуунаа 100% гадаадаас мөн авдаг.
Хүнс болон эрчим хүч, шатахууны маш сайн импортийн түгээлт ба хуваарилалтын
системийг бүрдүүлэх ёстой. Хэдий жижиг арал улс боловч 17 тусдаа интернетийн
шугамтай. Дахиад 15 шугамыг тусад нь барьж байна. Түүнчлэн Сингапур улс нь
цахилгаан тасарсан үед хэрэглэх нөөцөлсөн эрчим хүчний хэмжээгээрээ дэлхийд
тэргүүлдэг. Сингапур улсын туршлагаас бусад улсууд айлсал буюу холбоос, бие
даах чадвар, үндэсний дархлааг нь судлан суралцах ёстой. Бусадтай хир сайн
холбогдож чадна тэр хэмжээгээр улс үндэстний дархлаа хүчтэй байдаг. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<!--[if !mso]>
<style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style>
<![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:DocumentProperties>
<o:Revision>0</o:Revision>
<o:TotalTime>0</o:TotalTime>
<o:Pages>1</o:Pages>
<o:Words>2972</o:Words>
<o:Characters>16941</o:Characters>
<o:Company>BSP</o:Company>
<o:Lines>141</o:Lines>
<o:Paragraphs>39</o:Paragraphs>
<o:CharactersWithSpaces>19874</o:CharactersWithSpaces>
<o:Version>14.0</o:Version>
</o:DocumentProperties>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="276">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:Cambria;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<!--EndFragment--><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<a href="https://twitter.com/ganzorigv"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">https://twitter.com/ganzorigv</span></a> <o:p></o:p></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-83995833559387695042016-08-06T04:13:00.003-07:002016-08-06T04:15:22.945-07:00АНУ ба Ази<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="" data-block="true" data-editor="59q89" data-offset-key="e2bas-0-0" style="color: #1d2129; font-family: 'San Francisco', -apple-system, BlinkMacSystemFont, '.SFNSText-Regular', sans-serif; font-size: 14px; letter-spacing: -0.23999999463558197px; white-space: pre-wrap;">
<div style="margin-bottom: 6px; text-align: justify; white-space: normal;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">"The stars" "Leaders of the Next Generation" холбооны судлаач имэйл ирүүлж мэдээлэл өгч байна. Гол мэдээлэл нь АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгууль ба зүүн Ази дахь нөлөөлөл байна. Хэрэв Трамп ерөнхийлөгчөөр сонгогдон АНУ-ын дэлхийн цагдаагийн үүргийг гүйцэтгэхээр бол Хятад ба АНУ хооронд дайн гарах эрсдэл нилээд өндөрсөх аж. АНУ-ын Ази дахь цэргийн бааз, түншүүд болох Япон, Солонгос, Филиппинээс Токио Бээжин хоёр тусдаа яриад эхэлсэн аж. Хэрэв Япон Хятадын талд о</span><span class="text_exposed_show" style="display: inline; font-family: Verdana, sans-serif;">рвол АНУ ази тив дэх нөлөө, цаашилбал дэлхийн усан зам, далайн тээврийн нөлөөгөө алдах нь байна. Нэг эвгүйтвэл 19, 20-р зуунд барууныханд доромжлуулж байсан Хятадууд ёстой ичсэн хүн хүн ална гэдэг шиг нилээд үзэх нь тодорхой буй аж. ССТV-н сошиал аккаунтуудыг та бүхэн сүүлийн хэдэн өдрөөр шүүгээд үзээрэй. Инстаграм дээр хүртэл арми, цэрэг, зэвсгийн сүр хүчийг үзүүлсэн видео, шторкуудыг эрчимтэй тавьж эхэлсэн байна билээ.</span></div>
<div class="text_exposed_show" style="display: inline; white-space: normal;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><div style="margin-bottom: 6px; text-align: justify;">
Аль нэг улсад экстрим лидер гарснаар голцуу дайн өдөөдөг сургамжийг Напелеон, Гитлер, Японы эзэнт гүрний генералуудын жишээгээр судалсан байх юм. Трамп дээр энэ магадлал нь өндөр байгаа бололтой. </div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px; text-align: justify;">
НАТО-р дамжуулан Европийг удирдаж буй АНУ Азийг хяналтаасаа алдвал тун удахгүй дэлхийн номер нэг эдийн засаг, мөнгөний эх үүсвэр болох Хятадыг дараа нь гүйцэж чадахгүй нь аж. </div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px; text-align: justify;">
АНУ-ын шинэ ерөнхийлөгчийн хамгийн том сорилт нь Өмнөд Хятадын тэнгисийн асуудал байх нь ээ. Гаагийн шүүхийг үгүйсгэн томорч буй өмнөд хөршийнхөнд АНУ-ын ерөнхийлөгч хэн байх нь чухлаас чухал асуудал. Хятадтай учраа олж чадахгүй бол Вашингтон Сеүл ба Токиод цөмийн зэвсэглэлээр хөөцөлдөх асуудал дээр нь хориг тавихгүй байх байтугай "бодлогоор дэмжих" тухай ч аль хэдийн яригдсан байх юм. Хүчний хамгийн том балансыг ингээд л цөмийн зэвсэг барьдаг байх нь ээ. Энэ дундаас Хойд Солонгос далимдуулж "гео-попдох" магадлал, аюул манай бүс нутагт бүр их болох нь.</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px; text-align: justify;">
Сеүл, Токио, Манила, Вашингтон, Бээжингийн хооронд ямар яриа явж, ямар тохироог босууд нь хийхээс Монголын эдийн засаг, улс төр ч дам дамаа хамаарах нь. Хамгийн энгийн жишээ нь Өмнөд Хятадын тэнгисийн асуудалд хурцадмал байдалд ороод усан зам хаагдвал Австралийн нүүрс Хятад, Япон, Солонгос руу ирэхээ болих. Үүнийг нь ашиглаад бид нам унаад байгаа нүүрсний экспортоо нэмэх боломж ч гэдэг юм уу. </div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px; text-align: justify;">
Дээрээс нь Хятадуудын яриад хийгээд эхэлсэн Шинэ Торгоны Замын хэдэн зуун тэрбум долларын өртөгтэй Евроазийг холбосон дэд бүтцийн нүсэр төсөлд Монгол улс хаана нь, ямар байр суурь, оролцоотой байх юм бол доо? </div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px; text-align: justify;">
Найр, наадам, сандал ширээний баяр нь ч удахгүй дууслаа даа манай хэдийн...</div>
</span></div>
</div>
<div class="" data-block="true" data-editor="59q89" data-offset-key="f2ibu-0-0" style="color: #1d2129; font-family: 'San Francisco', -apple-system, BlinkMacSystemFont, '.SFNSText-Regular', sans-serif; font-size: 14px; letter-spacing: -0.23999999463558197px; white-space: pre-wrap;">
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-24465691623177140022016-07-05T20:44:00.001-07:002016-07-05T20:46:02.256-07:00Институцийн инноваци<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h2 class="essay-title" style="box-sizing: border-box; color: #515151; font-weight: normal; margin: 0.75em 0px; padding: 0px; text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif; font-size: small; text-align: justify;"><i>Энэ долоо хоногийн эхээр Хятадын Тяньжин хотод Дэлхийн Эдийн Засгийн Форумын “Зуны Давос” гэж нэрлэгддэг чуулга уулзалт “Аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгал ба түүний нөлөө” гэсэн сэдвийн дор болов. Энэхүү хурлаас хамгийн их хожиж буй этгээд нь Хятад улс, тэр дундаа Тяньжин хот байнам. Зуны Давосыг Хятад улс 10 дахь жилдээ Тяньжин ба Далянь хотууддаа ээлжлэн зохион байгуулдаг. “Модоор бол 10 жил тордож усаллаа. Одоо үр жимсээ хурааж эхэлнэ ээ” гэсэн өгүүлбэрээр Хятадын ерөнхий сайд Ли форумын нээлтийн илтгэлээ эхлэв.</i></span></h2>
<div class="content normal-body" ng-bind-html="trustAsHtml(essay.result.content)" style="box-sizing: border-box; color: #515151; margin: 0px; padding: 0px;">
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятад улс юу хүснэм?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятад улс өдгөө 13-р таван жилийн төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлж байна. Төлөвлөгөөний нэг зорилго нь Тяньжин хотыг Хятадын аж үйлдвэр ба инновацийн төв болон өрнө ба дорныг холбосон ложистик ба технологийн гүүр болгох ажээ. Хятадын ерөнхий сайд Ли Коцянь форумыг нээж хэлсэн үгэндээ “Хятад улс эдийн засгийн реформ ба инновациар улсынхаа хөгжлийн уламжлалт хэв маяг, голлох хөдөлгүүр болсон салбаруудаа тэр чигээр нь шинэчлэнэ” гэж маш хатуу мэдэгдлээ. Нэг цаг орчим үргэлжилсэн түүний илтгэлд уул уурхай, түүхий эд боловсруулалт, хөгжиж буй улс гэсэн ганц ч үг дурдагдсангүй. Харин ч квантум технологи, хиймэл оюун ухаан, инноваци, шинжлэх ухаан гэдэг үгсийг байнга хүчтэй давтаж байснаас гадна “Made in China” гэдэг ойлголтыг бид үндсээр нь өөрчлөх болно гэж 90 гаруй орны 2000 орчим улстөрч, бизнесменүүд цугласан Зуны Давосын форум дээр амлав. Эдийн засгаа уламжлалт хүчин зүйлсээр хэмжихгүй шинэ хэмжээсүүдээр хэмжих ба үүний хамгийн том нь инноваци байх болно хэмээв. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Түүнчлэн Ерөнхий сайд Ли Коцянь улсын өмчийн бүх аж ахуйн нэгжүүдээ технологийн болон засаглалын инноваци хийхийг уриалж, гүйцэтгэх захирлуудтай нь үүлэн тооцоолуур, квантум физик, хиймэл оюун ухаан ярьж, зочдын өмнө хятадуудын хийсэн супер ухаалаг дугуй (super smart bicycle) унаж үзүүлэх нь үнэтэй машин тэрэг, онгоцоор гангалж онгирдог бидний хажууд дэлхийн том гүрний удирдагч гэхэд “жул” ч юм шиг санагдсаныг нуух юун. Хятадын амбиц бол дэлхийн санхүү ба технологийн салбарыг базна гээд шулуухан л хэлж байна. Товхондоо хэлэхэд, Хятад улс дэлхийн эдийн засгийн локомотив буюу зүтгүүр болсон. Бидэнд мөнгө, санхүүгийн нөөц байна. Харин үүнийгээ менежмент, маркетинг, судалгаа ба хөгжүүлэлт (R&D), инноваци, шинжлэх ухаан, технологиор солиход бэлэн байна гэж зарлалаа. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Тяньжин хот юу хожив?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Энэхүү форумын дундуур 250 тэрбум долларын эдийн засаг бүхий Тяньжин хотыг удирддаг дарга нь гадаадын старт ап компаниуд, энтрепренерүүд манай хотод ирж ажиллаачээ гэж уриалаад, хэрэв бизнес, санаа чинь миний хотод амжилтгүй болбол бид эрсдлийг чинь мөнгөөр нь танд буцааж төлье хэмээн зарлаж “онгиров”. Тяньжин хотын ДНБ нь 1.65 их наяд юань буюу 250 тэрбум ам.долларт хүрсэн байна. Өөрөөр хэлбэл Тяньжин хотын нэг хүнд ногдох ДНБ нь 17,000 ам.долларт хүрчээ. 2016 оны эхний улирлын байдлаар ДНБ нь 9.1 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байгаа нь Хятад улсын өсөлтөөс даруй 2 дахин өндөр үзүүлэлт юм. Зөвхөн энэ хот 2017 онд нийт 10,000 аж ахуйн нэгжийг өөрчилж, технологи болон засаглалын инновацийг хэрэгжүүлнэ гэж байна. Компаниудын тоног төхөөрөмжийг шинэчлэхийн тулд тусгай санхүүгийн хөтөлбөр хэрэгжүүлж, хот нь зээл ба лизингийн бодлогоор дэмжиж буй аж. Энэ 2016 онд гэхэд л нийт 12,000 компани хаагдаж дампуурна, эсвэл тэдний үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг багасгах, агаарын бохирдол ба үр бүтээмжгүй шугамуудыг нь шууд хаах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж байна. Энэхүү хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхийн тулд Тянжин хот нийт 48 тэрбум юанийг компаниуддаа өгч давхар татварын бодлогоор дэмжиж байна. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятад улсын бодлогыг хэрэгжүүлэн тус хот “The special entrepreneurial and Innovative Zone”-ийг байгуулснаар 2016 оны эхний хагасын байдлаар энэхүү бүст нийт 1,781 старт ап компани бүртгүүлжээ. Энэ нь сар бүр 300 шинэ бизнес, шинэ компани бий болж байна гэсэн үг. Орон нутгийн захиргааны мэдээллээс харвал дээрх компаниудаас 23 нь том бизнес болж жил бүр 1.5 сая ам.доллараас дээш хэмжээний татварыг хотод нь төлнө гэж тооцоолж байна. Энэхүү тусгай бүс нь 2015 оны 9 сард нээгдсэн бөгөөд Тяньжин хотын Binhai New Area хэсэгт байрладаг. Бүсийг байгуулахын тулд Тяньжин хот нэг тэрбум юанийн хөрөнгө оруулалт хийж тусгай журам, бодлогыг мөрдүүлж байна. Үүний үр дүнд барууны бараг бүхий л том корпораци болох Airbus, John Deere, Honewell, Schneider, Otis, Siemens, Toyota зэрэг компаниуд аль хэдийн ороод ирсэн байх юм. Хотын захиргааны бодлогоор агаар ба сансрын технологи, хүнд ба хөнгөн үйлдвэрлэл, био технологи, химийн үйлдвэр, электроникс ба мэдээллийн технологи, эрчим хүч ба сэргээгдэх материал, батлан хамгаалах технологи ба шинжлэх ухаан гэсэн 8 багц салбарыг сонгон хөгжүүлж, энэ нь эргээд Тяньжин хотын эдийн засгийг чирж явж байна. Энгийн жишээ дурдвал, Тяньжин хот жилд 44 Эйрбас А320 онгоц, 70 нисдэг тэрэг, 200 автомат жолоодлоготой онгоц үйлдвэрлэн шууд зах зээлд нийлүүлдэг болжээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хамгийн сонирхолтой нь, зургаан тэрбум юанийг Тяньжин хотын захиргаа гадаад ба дотоодын хөрөнгө оруулалттай старт апийн эрсдлийг хааж нөхөн төлбөр өгөх зорилгоор банкуудад байршуулан старт ап компаниудад олгосон зээлийн эрсдлийг нь шууд хааж байна. Найдваргүй болсон жижиг дунд бизнес, старт апийн зээлийн 50%-ийг хаах зорилгоор хот нь ингэж мундаг дэмжжээ. Ирэх жилээс энэхүү сангаа найдваргүй зээлийн 70 хүртэлх хувийг хаах зорилгоор хэмжээг нь ихэсгэж буйгаа ч форумын үеэр зарлаж байх юм. Ялангуяа мэдээллийн технологи, экспортын бүтээгдэхүүнүүд ба хөдөө аж ахуйн салбарт инноваци хийж буй компаниуд дээр онцгойлон ач холбогдол өгч буй аж. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Боловсролын салбарын боловсрол</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятад улс эдийн засгийн нийлүүлэлт дээрээ суурилсан реформ хийж байна. Өөрөөр хэлбэл, хамгийн чанартай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хамгийн бага өртгөөр, өндөр бүтээмжтэйгээр хийх тухай юм. Энэ реформыг хийхэд инженерүүд хамгийн чухал хүчин зүйл болдог ажээ. Монгол улс шиг жижиг зах зээлтэй, дотоодын хэрэглээ багатай улсын хөгжлийн түлхүүр нь магадгүй гадагш чиглэсэн эдийн засгийн нийлүүлэлтийн бодлого байхаар. Үүний тулд мэдээж Хятад болон бусад улсуудын хийж чадахгүй зүйлсийг, эсвэл хийж байгаа зүйлсийг нь илүү бага өртгөөр, илүү чанартай хийхээс гадна бусдад зарж борлуулж чаддаг байх шаардлагатай бид хүссэн хүсээгүй тулж байна. Бидэнд ийм боловсон хүчин, хүний нөөц байна уу? Эдгээр өндөр түвшинд бэлтгэгдэх мэргэжилтнүүдийг бэлдэж чадах дэлхийн стандартын дагуу үйлчилгээ үзүүлж буй мэргэжлийн боловсролын институциуд Монголд маань байна уу? Байгаа хэд маань чанартай үйлчилгээ үзүүлж чадаж байна уу гээд олон асуултууд зүй ёсоор урган гарах ажээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Дэлхийн эдийн засгийн форумын хийсэн судалгаагаар Монгол улс маань хоёр жилийн өмнө боловсролын салбарын чансаагаараа дэлхийн 122 улсаас 76-д жагсаж байв. Харин боловсролын системийн чанараараа 115-р байр буюу бараг хамгийн ард нь давхиж явна. Менежментийн сургуулиудын чанарын үзүүлэлт хамгийн муу буюу 116-р байранд байгаа нь бид удирдахуйн ухаанаараа бусдыг хараахан бишрүүлж чадахгүйг илтгэж байна. Сонирхолтой нь математик ба шинжлэх ухааны боловсролын чансаагаараа 60-р байранд орсон нь Монгол улсын боловсролын салбарын хамгийн өндөр үзүүлэлт болжээ. Болсон болоогүй хуульч, эдийн засагч төрүүлэх гэж үзэж байснаас инженерийн чиглэлд бодлогоо тодорхойлбол энэ нь өөрөө Монгол улсын хамгийн том давуу тал болж болох юм биш үү?</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">“Аз ба Эз”-ийн хөрөнгө оруулалт</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Тяньжин хотын жишээ рүү эргээд орвол, хотын удирдлага том төслүүдээсээ гадна жижиг дунд бизнесүүдийг ч огт орхиогүй байна. Тус хотод нийт 72,000 жижиг дунд аж ахуйн нэгжүүд байгаагаас 3,400 нь асар ирээдүйтэй технологийн компаниуд аж. Тяньжин хотын дарга энэ жилдээ 100,000 жижиг дунд бизнесийг хотдоо байгуулж, тэдгээрийн 5,000-ийг нь Хятад даяар эсвэл дэлхийд алдартай технологийн компаниуд болтол нь дэмжих төлөвлөгөөтэй ажиллаж буй гэнэ. Тус бүр нь 50 сая юанийн хөрөнгө оруулалтаас эхэлж байгаа, нийт өртөг нь 300 тэрбум юаниар хэмжигдэх нийт 603 төслийг Тяньжин хот үйлдвэрлэл, үйлчилгээ ба дэд бүтцийн салбартаа хэрэгжүүлж эхэлж байна. Энэ нь хот ба улсын түвшинд хийж буй энтрепренер үйл ажиллагаа юм. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Улаанбаатар хот, Монгол улс яагаад ийм байж болдоггүй юм бэ? Бондын мөнгөнөөс энэ салбарт, ийм төслүүдэд хир мөнгө хуваарилагдсан юм бол?</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Инноваци ба энтрепренер гэдэг үгсийг бараг өмчлөөд шахуу авчихсан, нийт 50 гаруй нобелийн шагналтнуудыг төрүүлсэн АНУ-ын MIT гээд сургууль байдаг. Өнөөгийн энэ статус, нэр хүнд, чанарыг бий болгох гэж 100 гаруй жил асар олон асуудалтай тулгарч давж гарч ирсэн түүхтэй. Амжилтын нууц нь анхнаасаа ашгийн төлөө ажиллаагүйгээс гадна үнэхээр мэдлэгийг хүний өмч буюу бодитой үнэлэгдэх хөрөнгө болгож чадсан гавьяатай боловсролын институци юм. Яг энэхүү сургуулийн загвараар ажиллаж эхлээд удаагүй байгаа “Шинэ Монгол” технологийн дээд сургууль өөрсдийгөө мөн л NMIT буюу New Mongol Institute of Technology гэж цоллон дэлхийн боловсролыг Монголдоо түгээхээр хичээн ажиллаж байгааг олж мэдсэндээ хувьдаа маш их таатай байна. Тус сургуулийг үүсгэн байгуулагч Галбадрах, Ганзориг захирлууд өөрсдөө Educational Venture буюу боловсролын салбарын аз ба эзийн хөрөнгө оруулагчид юм. Энэ салбарт хувь хүнийхээ цаг зав, мэдлэг, боловсрол, хөрөнгө мөнгийг зарцуулж тодорхой хэмжээний үр дүн гарч буй боловч хамгийн том амжилт нь Монгол улсын боловсролын системийг бага багаар нь дэлхийн стандарт руу аваачиж буй алхам билээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Боловсрол бол хөгжлийн түлхүүр гэж хүн болгох шахуу тунхагладаг атлаа бодлогын түвшинд ялангуяа инженерийн боловсрол дээр бид бүхэн салбараараа, улсаараа том зургаа харах цаг нь болжээ. Хуучин автомашин ба ухаалаг гар утасны үнээр нь бид бүхэн Монголын боловсролын салбараа үнэлж, тэрхүү төлбөртөө таарсан үйлчилгээг авч байна. Байр орон сууц, авто машинаа дунд ба урт хугацааны хөрөнгө оруулалтанд тооцож худалдаж авдаг атлаа боловсролд зарцуулж буй мөнгөө шууд зардалд тооцдог ард түмэн мөнхөд баймааргүй байна бултаараа! </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Шинэ зорилго</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Монгол хүн бүрийн бахархал болсон хүн бол Чингис хаан. 13-р зуунд дэлхийн дайдыг эзэлж байсан морьтон баатрууд бяр хүч, ааг омогоороо ертөнцийг чичрүүлж байлаа. Үүнтэй агаар нэгэн боловсролтой залуус, ялангуяа нарийн мэргэжлийн үндэсний инженер залуус маань дотооддоо төдийгүй гадагшаа чичрүүлэх шаардлага нэгэнтээ ирсэн байна. 13-р зуунд эзэнт гүрний хийж байсан дайныг 21-р зууны залуус бид мэдлэгийн дайнаар орлуулах үүргийг хүлээж гэмээнэ дэлхийн хөгжилтэй мөр зэрэгцэн алхахаар байна. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">“Шинэ Монгол” технологийн дээд сургуулийн багш, оюутнууд, удирдлагуудтай нь уулзаж ярилцаж байхад бидний хамгийн дуртай хичээл философийн хичээл гэж дурдаж байсан нь анхаарлыг маань өөрийн эрхгүй татсан юм. Шинжлэх ухаан, мэргэжлийн хүнд хичээлүүдээс илүүтэйгээр амьдралын үнэ цэнэ, философийн хичээлийг онцлон, тэр нь бүр сургууль даяараа оюутнуудын хамгийн дуртай хичээл нь болсон гэхээр өөрийн эрхгүй бахархал төрнө. Энэ бол яах аргагүй Шинэ Монгол залуусын Шинэ Зорилго юм. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Ажлын бүтээмж, үнэ цэнээ өсгөхийн тулд хүмүүн бодгаль бид хоорондоо бус роботуудтай өрсөлдөх болоод удаж байна. Нилээд өндөр чадвартай оёдолчны 30 минутаас 1 цагийн дотор оёж гаргадаг жинсэн өмдийг үйлдвэрийн робот 18 секүүндийн дотор ямар ч алдаагүй өгөгдсөн хэмжээгээр тачигнатал оёод гаргаад ирж байна. Хятадын нэгэн агаар шүүгчийн үйлдвэр 560 робот суурилуулаад 22,000 ажилтнаа шууд халж байна. Хятад улс үйлчилгээний салбартаа 2020 он гэхэд нийт 4.6 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж роботжуулахаа мэдэгдлээ. Ялангуяа насжилт өндөр болж байгаа Япон, Хятадын эрүүл мэндийн салбарт 80 настай буурайнуудыг нь 60 настай сувилагч нар асрахаас өөр хүний нөөцгүй болж байгаа асуудлыг роботоор шийдээд эхэлсэн байна. Түүнчлэн Uber ба Volkswagen компанийн захирлууд зэрэгцээд маш сонирхолтой мэдэгдэл саяхан хийлээ. Uber-ийн гүйцэтгэх захирал ирээдүйд машин худалдаж авах хүн байхгүй болно. Машин бол хүний өмч гэхээс илүү нэг удаагийн аяга таваг шиг хэрэгтэй үедээ ашиглаад орхидог тээврийн хэрэгсэл л байх ёстой гэж байна. Харин Volkswagen-ийн гүйцэтгэх захирал бид 2025 он гэхэд Mobility Operator болно гэж мэдэгдсэн байх юм. Өөрөөр хэлбэл машин зардаг компани биш машин ба тээврийн үйлчилгээ үзүүлдэг компани болно гэсэн үг.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Сайтар анзаарвал дэлхий даяар green economy, shared economy, circular economy гээд концепцүүд хүчтэй явж, бүр ажил болоод эхэллээ. Том компаниуд ч дагаад стратеги, бизнес моделио бодитой өөрчлөөд эхэллээ. Боловсролын байгууллагууд ч гибрид бүтэц рүү орж байна. Бүр сайн анзаарвал энэхүү асар том өөрчлөлтийн үндэс суурь нь дахиад боловсролын салбар нь болж байна. Энэхүү институцийн инновацийг бид хийх цаг нь болжээ. Чухам л үүнийг хэнээр ч хэлүүлж, шахуулалгүй хийгээд эхэлсэн Шинэ Монгол Технологийн Дээд Сургуулийн хамт олны өмнө мэхиймү.</span></div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-11480608197220271882016-06-07T06:14:00.003-07:002016-06-07T06:23:29.671-07:00Trolley Dilemma<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:DocumentProperties>
<o:Revision>0</o:Revision>
<o:TotalTime>0</o:TotalTime>
<o:Pages>1</o:Pages>
<o:Words>661</o:Words>
<o:Characters>3769</o:Characters>
<o:Company>BSP</o:Company>
<o:Lines>31</o:Lines>
<o:Paragraphs>8</o:Paragraphs>
<o:CharactersWithSpaces>4422</o:CharactersWithSpaces>
<o:Version>14.0</o:Version>
</o:DocumentProperties>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="276">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:Cambria;
mso-ascii-font-family:Cambria;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Cambria;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Сонголтын золиос<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Асуудлыг томоор харахыг хичээвэл
юм болгон философи мэт. Хэрэв та хурдан галт тэрэгний зогсоол дээр зогсож
байгаад асар хурдтай ирж буй галт тэрэгийг анзааралгүй зам засварын ажил хийж
буй 5 залууг харжээ. Тэдэнд анхааруулах ямар ч боломж байхгүй, дээрээс нь тэд
галт тэрэг ирж буйг харсан ч замаас нь амжиж гарч ирж чадахгүй дайруулаар
байжээ гэж төсөөлье. Харин та гэнэт уг хурдан галт тэрэгний замыг солих
хавхлагын хажууд зогсож буйгаа анзаарлаа. Замыг нь сольж өөр тийшээ шилжүүлэхэд
тэр шилжсэн зам дээр нь нэг залуу согтуу хэвтэж байв. Та төмөр зам дээр ажиллаж
буй 5 залуугийн амийг аврахын тулд замыг нь сольж согтуу залуу руу хурдан галт
тэрэгийг шилжүүлэх байсан уу?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Үүнийг “Сонголтын золиос” буюу
“Trolley Dilemma” гэх агаад 1967 онд философич Philippa Foot анх гаргаж ирсэн
бөгөөд 1985 онд Judith Jarvis Thomson улам хөгжүүлсэн түүхтэй аж. Энэхүү
сонголтын золиос нь биднийг өдөр тутам хийдэг үйлдлийнхээ үр дүнг тооцоолох,
бидний хийсэн үйлдэл ёс суртахуун ба үнэ цэнийг агуулж чадаж байгаа эсэхийг
шалгадаг сонгодог арга юм. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Ёс суртахуун гэгч энэүү зүйл
биднийг амьдрал дээр олон зүйл дээр сорьж байна. Жишээ нь: дайн эхлүүлэх,
хүнийг ялгаварлан гадуурхах, дроны зохистой хэрэглээ, үр хөндөлт, нэгэн
эдгэшгүй өвчин туссан хүнийг зовоолгүй бурхны оронд илгээх эсэх гэх мэт
асуудлууд дээр бид байнга хоорондоо маргалддаг. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Харин одоо дээрх хурдан галт
тэрэгний жишээнээс арай өөр жишээг авч үзье. Галт тэрэгний зам дээрх гүүрэн
дээр та зогсож байжээ. Яг галт тэрэгний зам дагуу мөн л 5 ажилтан ирж буй
эсэхийг нь анзаарах, сонсох завдалгүй ажиллаж байв. Сонсож, мэдсэн нь замаас
гарч амжихгүй дайруулахаар байв. Энэ удаад галт тэргийг өөр зам руу шилжүүлэх
хавхлага байсангүй. Харин гүүрэн дээр таны хажууд нэгэн тарган эр цуг зогсож
байлаа. Хэрэв тэр эрийг түлхээд хурдан галт тэрэгний зам руу унагаавал ямар ч
байсан зам дээр ажиллаж буй 5 хүн хүртэл явж чадалгүй галт тэрэг зогсоно гэдэг
найдлага танд 100 хувь байв. Та тэр хүнийг түлхэж хөнөөгөөд нөгөө 5 хүний амийг
аврах байсан уу?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Дээрх 2 жишээг хүмүүсээс асуухаар
ихэнх хүмүүс эхний жишээн дээр хавхлагыг түлхэж 1 хүний амийг зольж 5 хүнийг
аварна гэж хариулдаг бол 2 дахь жишээн дээр ихэнх нь тарган эрийг гүүрнээс
түлхэхгүй 5 ажилтаны амийг харсаар байж галт тэргэнд өгөх сонголтыг хийдэг. Үр
дүнг нь тооцох юм бол аль аль нь нэг хүний амийг зольж таван хүн аварч байна.
Гэтэл хүмүүс мораль буюу ёс суртахуунаас шалтгаалж өөр өөр сонголтыг хийдэг
байна. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Дахиад л төсөөлж үзье л дээ
бүгдээрээ. Та өөрийгөө эмч гээд бодно уу. Яаралтай эрхтэнээ солиулахгүй бол
амиа алдах 5 ажилтан таны гар дээр байна. Гэтэл хөл нь хугарсан болохоос дотор
цул 5 эрхтэн нь эв эрүүл залуу гараад ирлээ. Та тэр залуугийн 5 цул эрхтэнг авч
амийг нь золин нөгөө 5 өвчтөндөө эрхтэн суулгах мэс засал хийж амийг нь аврах
байсан уу? Энэ бол галт тэрэгний эхний жишээтэй яг адил жишээ юм. Гэвч ихэнх
хүмүүс хөл нь хугарсан эрийн амийг солих сонголтыг хийдэггүй. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Хүмүүн гэдэг бодгаль бидний зөн
совин, ёс суртахуун маань тэр болгон логиктой, тууштай, бас итгэлтэй байж
чаддаггүй аж. Тэгэхээр бидний зөн совин, ёс зүйд нөлөөлдөг өөр хүчин зүйл
байгаад байна. Дээрх галт тэрэгний 2 жишээний хувьд нэг нь хүнийг түлхэж хөнөөж
байхад нөгөөг нь бид азгүй тэр хүний хувь тавилантай нь холбон тайлбарлахаар байна.
Ухаан нь агсан эсвэл асан?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Тархины мэдрэл, эс судлалын
түвшинд эрдэмтэд дээрх хоёр галт тэрэгний жишээг хүмүүс дээр туршихдаа тархины
аль хэсгүүд нь илүү их ажиллаж хүмүүсийг шийдвэр гаргахад нь нөлөөлж буйг
судалжээ. Галт тэрэгний хавхлага сольж 5 хүнийг аварч 1 хүнийг шууд бусаар
хөнөөж буй үйлдэл дээр хүний тархины логиктой сэтгэх, асуудалд рациональ буюу
эрүүл ухаанаар хандах функцуудыг идэвхжүүлж байжээ. Харин тарган залууг
гүүрнээс түлхдэг жишээн дээр хүмүүс сэтгэл хөдлөл дээрээ шууд суурилан сонголтыг
хийж байв. Энэ нөхцөлд бидний сэтгэл хөдлөл дээрээ суурилан гаргаж буй шийдвэр
болгон зөв байж чадах уу амьдрал дээр? Эсвэл бид 5 хүний амийг аврахын тулд 1
хүний амийг золих ёстой юу?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">20 хоногийн дараа болох УИХ-н
сонгуульд сонгогч та бид тархиныхаа аль хэсгийг идэвхижүүлэн сонголтоо хийх
ёстой юм бол оо? Хийх сонголтынхоо үр дүнг бид харж, тооцоолж, төсөөлж чадах
уу? Эсвэл сэтгэл хөдлөл дээрээ суурилан хайрлан, өрөвдөж, эсвэл үзэн ядах
сэтгэлээр төрийн эрх барих дээд байгууллагын төлөөллөө сонгож өөрсдөө
сонголтынхоо золиос болох уу?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;">Сонголт та бидний гарт хэдий ч
бидний хэн хэн нь сонголтын золиос болохыг хэзээд үл хүснэм!<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "verdana"; font-size: 10.0pt;"><br /></span></div>
<!--EndFragment--></div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-79261736152747462552016-05-30T19:08:00.003-07:002016-05-30T19:10:43.080-07:00New MIT<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">МЭДЛЭГИЙН
ДАРХЛАА</span></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<!--[if gte vml 1]><v:shapetype
id="_x0000_t75" coordsize="21600,21600" o:spt="75" o:preferrelative="t"
path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" filled="f" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter"/>
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0"/>
<v:f eqn="sum @0 1 0"/>
<v:f eqn="sum 0 0 @1"/>
<v:f eqn="prod @2 1 2"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @0 0 1"/>
<v:f eqn="prod @6 1 2"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="sum @8 21600 0"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @10 21600 0"/>
</v:formulas>
<v:path o:extrusionok="f" gradientshapeok="t" o:connecttype="rect"/>
<o:lock v:ext="edit" aspectratio="t"/>
</v:shapetype><v:shape id="_x0000_s1026" type="#_x0000_t75" style='position:absolute;
left:0;text-align:left;margin-left:0;margin-top:11.8pt;width:270pt;height:188.95pt;
z-index:251655168;mso-wrap-edited:f' wrapcoords="-74 0 -74 21386 21600 21386 21600 0 -74 0">
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image001.png"
o:title=""/>
<w:wrap type="tight"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Монголын боловсролын салбарт цоо шинэ стандарт тогтоож,
эцэг эхчүүд, сурагчдын хандлагыг өөрчилсөн сургууль бол яах аргагүй “Шинэ
Монгол” сургууль юм. Амжилттай эхэлсэн бага сургуулийн бүтцээ өргөжүүлэн, ахлах
сургууль, бүр технологийн дээд сургууль байгуулсан буй нь сонирхлыг минь
багагүй татав. Нано технологи, инноваци, энтрепренер гээд ид моодонд орж, бид
мэддэг юм шиг мөртлөө мэддэггүй ойлголтуудыг Монголд нутагшуулж буй “Шинэ
Монгол Технологийн Дээд Сургууль”-ийн гүйцэтгэх захирал адил нэртэй амьдаа Ч.Ганзориг
багштай зорьж очиж сонирхолтой яриа өрнүүлснээ сийрүүлэн буулгалаа.<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ванчигийн Ганзориг: Боловсролын салбарт “Шинэ Монгол” аль
хэдийн брэнд бүтээгдэхүүн болжээ. Бага сургуулиар эхэлж байсан та хэд одоо бүр
дээд сургууль байгуулан захирлаар нь та ажиллаж байгаа юм байна. Энэ
сонирхолтой бөгөөд шинэ төслийг удирдаж буй Ч.Ганзориг гэдэг хүнтэй эхэлж
сайтар танилцъя? <o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Чимэдийн Ганзориг:</span></b><span lang="MN"> Би Баянхонгор аймгийн уугуул.
Монгол хэлний багш Чимэд гээд хүний хүүхэд. 1983-1988 онд МУИС-ийг химич,
химийн багш мэргэжлээр төгссөн. Магистрын зэргээ би 1993 онд байгалийн ухаан,
инженер, цахилгаан химийн чиглэлээр Хятадын Фудоны Их Сургуульд хамгаалсан.
Хятадад байх хугацаандаа би барууны гуравдагч улсуудад судалгаа, шинжилгээний
ажил хийх ёстой юм байна даа гэж бодож явж байгаад 1994 оноос Япон улстай
холбогдож эхэлсэн юм. Орост сурч байсан миний Хятад профессор ч надад Хятад,
Монгол, Орос адилхан социалист улс, чи Америк юм уу Япон явж судалгаагаа
үргэлжлүүлэх ёстой гэж захидаг байсан. ЮНЕСКО-ийн тэтгэлэг аваад надад 1994 онд
Японы MIT болсон Токиогийн Технологийн Дээд сургуульд 1 жил суралцах завшаан
тохиосон. Японоос буцаж ирээд 1997 онд би Монголдоо физик, химийн шинжлэх
ухаанаар тухайн үедээ дэд докторын зэрэг, одоогийнхоор бол докторын зэрэг
хамгаалсан. Дэд докторын зэргээ хамгаалсны ердөө 7 хоногийн дараа би Токиогийн
Технологийн Дээд Сургуулиас инженерийн ухаанаар докторын зэрэг хамгаалах урилга
хүлээн авсан юм. Энэхүү 2 дахь докторын зэргээ инженерийн ухаан, тэр дундаа био
технологи, нано технологийн салбарт би 2000 онд Японд улсад хамгаалсан. Японд 2
дахь докторын зэргээ хамгаалах үедээ би дөнгөж 35 настай байсан. Тухайн үедээ
их л хожуу хамгааллаа гэж бодож байсан боловч одоо бодоход нэлээд эрт
хамгаалсан байдаг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Японд доктороо хамгаалсны дараа хаана, юу хийнэ гэж
төлөвлөж байсан бэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Тухайн үед би гэр бүлтэйгээ цуг Японд байсан. Зорилго
Америк явж ажиллах байсан. Америкийн топ 10 сургуулийн нэг болох Princeton-ийн
их сургуульд пост доктороо хийх хүсэл байсан. Энэ сургууль маань физикээр,
хагас дамжуулагчийн чиглэлээр маш хүчтэй ба А.Эйнштэйн насан өөд болтлоо энэ
сургуульд ажиллаж байсан юм. Энэ тухайгаа Япон багштайгаа нэлээд зөвлөлдсөн
бөгөөд тухайн үед багш маань Япон, Америкийн хувьд нэг их академик ялгаа
байхгүй ээ, чи гэр бүлтэйгээ Америкт очоод Америкийн их сургуульд шууд хүлээн
зөвшөөрөгдөхөд хүнд байх болно. Тэрний оронд чи эндээ үлдээд миний төсөл дээр 5
жил ажиллачих гэж хэлсэн. Эдгээр төслүүд нь комьютерийн хагас дамжуулагчийн
судалгаа, органик транзистор, нано ба молекул технологийн үндэс болон
материалын судалгаа, мөн цахилгаан хими буюу нарын зайн чиглэлийн төслүүд
байсан. Би хэсэг бодож байгаад энэ саналыг нь хүлээн авч 2006 онд хүртэл эдгээр
төслүүд дээр нь ажиллаад нэмж сунгаад 1 жил Токиогийн Технологийн Дээд
Сургуульд зочин профессор буюу visiting professor-р био молекулын чиглэлээр ажиллаад
Монголдоо буцаж ирсэн. Тухайн үедээ магистерийн оюутнуудыг удирддаг байсан ба
ажиллаж байх хугацаанд над дээр 3 Өвөр Монгол оюутан докторын зэргээ хамгаалж
байлаа. 2007 оноос би МУИС-ийн хими технологийн тэнхимийн эрхлэгч, профессороор
ажилд орж байсан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Мэдлэгийн болон технологи дамжуулалт хийх, старт ап-ийн
тогтолцоо нь энтрепренершипийн амин зүрх<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Монголдоо ирээд ямар ажлыг хамгийн түрүүнд барьж
авсан бэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Ирээд удаагүй байхад ерөнхий сайд байсан Жасрай гуай
дуудаад өндөр технологи, ялангуяа нано технологийн салбарыг чи аваад явбал яаж
байна гэсэн санал тавьсан. Ингээд би энэхүү төсөлд нь оролцоод МУИС дээр 2007
оны хавар нано технологийн үндэсний анхны төв, бусад дагалдах 3 лабораторийг
Токиогийн Технологийн Дээд Сургуулийн тоног, төхөөрөмжийн тусламжтайгаар байгуулж
байсан. Тухайн үед МУИС-ийн захирал байсан Ганцог болон Боловсролын яамнаас
биднийг их сайн дэмждэг байснаас гадна яг тэр үед инновацийн үндэсний хөтөлбөрийг
төр баталж, ШУ-ийн мастер төлөвлөгөөг гаргаж байсан. 2008 онд Монголдоо анхны
салбар дундын магистерийн хөтөлбөрийг нано технологийн чиглэлээр нээж, анхныхаа
15 оюутныг салбар салбараас буюу физик, хими, биологи, био технологи, анагаахын
салбаруудаас авч байлаа. Харамсалтай нь нэг их удалгүй Монголд нано технологи
хөгжинө, хөгжихгүй гэдэг маргааны улмаас энэхүү төсөл, төслийн санхүүжилт
зогссон. Тухайн үед нийт 193 сая төгрөгийн төсөвтэй байсан нь Японы дунд
зэрэглэлийн нэг профессорын л жилийн судалгааны төсөв юм. Эдгээр төслүүдээр
нийт 46 оюутан дамжсан байдаг. Маш зөв эхэлсэн бодлого шийдвэр гаргагчдын
гаргасан алдаанаас болж зогссонд одоо ч харамсдаг. Тэр үед 3 нь ч төсөл явж
байсан бөгөөд удалгүй Ганцог захирал дуудаад МУИС-ийн сургалт эрхэлсэн тэргүүн
дэд захирлаар ажиллах саналыг тавьсан. Энэ хугацаандаа их сургууль инноваци,
энтрепренершипийг хөгжүүлэх анхны концепцыг хийгээд цаашаа судалгааны ажлаа
үргэлжлүүлэн хийх, нано технологи ба инновацийг Монголд хөгжүүлэхийн тулд
өргөдөл өгөөд ажлаасаа гарч байсан юм. 2001 оноос MIT сургалтын хөтөлбөрүүдээ
бакалаврын төвшинд нээлттэй болгож онлайнаар тавиад эхэлсэн юм. 2003 оноос
Хятадууд, Вьетнамууд, 2005 оноос Японууд энэ хөтөлбөр дээр нь ажиллаж эхлээд
бужигнаж байсан үе. Би мөн 2005 оноос энэ хөтөлбөрийн талаар Монголын төрийн
өмчийн их, дээд сургуулиуд руу мэдээлж, ач холбогдлыг ойлгуулахыг хичээж байсан
боловч харамсалтай нь төсвүүд нь шийдэгдээгүй юм. Төсвөөс гадна Монголд энэ концепцыг
хүлээн авах хөрс нь бүрдээгүй, түүнчлэн уламжлалт их сургуулиуд дээр энэхүү
схемийг шууд хэрэгжүүлэхэд учир дутагдалтай нь анзаарагдсан. Тухайн үед
МУИС-ийн ректор байсан Төмөр-Очир захирал тэр үед намайг МУИС-ийн эрдэм
шинжилгээ, инноваци эрхэлсэн дэд захирлаар ажиллахыг урьж би энэ ажлыг нь 3 жил
буюу 2013 он хүртэл хийсэн. Энэ үед их сургуулиудын менежментийн талаар,
бодлого, стратеги боловсруулах, төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх талаар ннлээд
их туршлагатай болсон. Мэдлэгийн болон технологи дамжуулалтыг хийх, старт
ап-ийн тогтолцоо, экосистемийг бүрдүүлэх гэсэн 2 зүйл нь энтрепренершипийн амин
зүрх байдаг. Энэхүү тогтолцоог МУИС дээр маш зоригтойгоор 2012 онд технологи
дамжуулах төвийг үүсгэн байгуулснаар эхэлж байлаа. Үр дүнд нь MIT-ийн форматаар
төвийнхөө ажилчидтай хамт анхны технологи дамжуулах ба оюуны өмчийн цогц журмыг
боловсруулсан. Үүнтэй давхцаад 2012 онд Монгол улс инновацийн тухай хуулийг
баталсан. Энэхүү хуулийг боловсруулахад би МУИС-ийн багш нарынхаа багийг
удирдан оролцож байсан. Энэхүү хуультай холбоотой судалгаа хийж байхад үр дүн
нь тухайн үедээ их сургуулиуд ба хувийн хэвшлийнхэн хоорондоо ойлголцож ажиллаж
чаддаггүй юм байна гэж гарч байсан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: МУИС-д удирдах албан тушаал хашиж явсан та яаж яваад
Шинэ Монгол сургуультай холбогдсон юм бэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Энтрепренер их сургуулийн загварыг судалж боловсруулж
явахдаа загвар, дүрэм журам, стратеги бодлогоос гадна энэхүү реформыг Монголдоо
амжилттай хэрэгжүүлэхийн тулд боловсролын институцийн бүтэц ба чадварлаг,
мэргэжлийн боловсон хүчин маш чухал гэдгийг ойлгосон. Монголын их, дээд
сургуулиудын хөгжлийг 3 шатанд хувааж болно. Эхнийх нь улсын төсвөөс бүрэн
санхүүждэг, хуучин Зөвлөлтийн системийн схем, удаах нь ардчиллын үеийн буюу
оюутны төлбөр дээр суурилсан үлбэгэр маягийн тогтолцоо 1990-2010 он хүртэл
үргэлжилсэн. Харин 2011 оноос эхлэн судалгаа ба энтрепренер хосолсон загвар рүү
тэмүүлж байна гэж хэлж болно. Тэр ч утгаараа 2013 онд би Шинэ Монгол
сургуультай анх холбогдон энд ирж ажиллаж байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">мэдлэг бол өмч<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Энтрепренер сургууль гэхээр заавал технологийн
сургуулиудтай холбогдох албагүй биз дээ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Огт албагүй. Бүх чиглэлтэй холбогдоно. 2000 оноос эхлэн
дэлхийн том сургуулиуд сургалт, судалгаагаа сайн барьж ажиллахаас гадна үйл
ажиллагааны хүрээ нь аль хэдийн энтрепренер схем рүү шилжчихсэн байсан. Жишээ
нь, Япон, Солонгос, Герман, Сингапур, Тайвань, Финланд гэх мэт. Ер нь их
сургууль нь өөрөө байгаль ба нийгмийн ухаан дээр суурилсан байдаг. Амжилттай
яваа дэлхийн их, дээд сургуулиудыг харахад инженер, анагаах, ХАА, менежментийн
салбарууд нь санхүүгийн хувьд сургуулиа тэр чигээр нь чирч явдаг юм. Энэ ч
утгаараа мэдлэг дээр суурилсан хэрэглээний салбар болох инженерийн чиглэл асар
чухал гэдгийг олж харсан. Яг энэ загвар болох MIT (Massachusetts Institute of
Technology)-ийг би нэлээд судлахаас гадна өөрөө хэд хэдэн удаа очиж үзсэн. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Дэлхийн олон шилдэг их сургуулиудын загвараас яагаад
заавал АНУ-ын MIT-н загвар Монголд таарах ёстой гэж?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<!--[if gte vml 1]><v:shape
id="_x0000_s1027" type="#_x0000_t75" style='position:absolute;left:0;
text-align:left;margin-left:0;margin-top:48.3pt;width:269.5pt;height:350.5pt;
z-index:251656192;mso-wrap-edited:f' wrapcoords="-60 0 -60 21507 21600 21507 21600 0 -60 0">
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image003.png"
o:title=""/>
<w:wrap type="tight"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> 130 гаруй жилийн
түүхтэй энэ сургуулийн түүхийг нь үзвэл сургалт, судалгаанаас гадна АНУ-н болон
дэлхийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд асар хүчтэй нөлөөлөх чадвартай нь
мэдэгдсэн. Энтрепренер хандлагыг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй анх гаргаж ирсэн
хүн нь Henry Etzkowitz юм. Нийгэм эдийн засагт мэдлэг хэрхэн бий болдог вэ,
нэгэнт бий болсон мэдлэгийг хэрхэн үндэсний баялаг болгож хүн төрөлхтний <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>сайн сайхны төлөө ашиглах вэ гэдгийг нэлээд
нухацтай гаргаж ирж, судалгааг нь хийсэн хүн юм. MIT өөрөө дэлхийн 1 ба 2-р
дайн, АНУ-ын үйлдвэржилтийн үе шатанд асар олон судалгааг хийж, маш олон
технологийн бүтээлийг гаргаж байсан. 1980-аад оноос эхлэн АНУ-с засгаас их,
сургуулиудад өгдөг төсөв нь багасч, дээрээс нь мэдээллийн технологи хүчтэй гарч
ирж эхэлсэн байдаг. Энэ үед MIT маш ухаалаг ажиллаж АНУ-д Bayh–Dole-ийн хуулийг
батлуулж чадсан. Энэхүү нэр нь АНУ-н парламентын 2 гишүүний нэр бөгөөд хуулийн
агуулга нь улсын төсвөөр сургуулиар захиалан хийлгэсэн ажлын зохиогчийн эрхийг
тухайн сургууль өмчлөх юм. Өөрөөр хэлбэл их сургуулиуд судалгааны ажил хийж
мэдлэгийг бий болгоод тэрхүү мэдлэгээ өөрсдөө өмчлөх эрхтэй болсон гэсэн үг.
Энэ үеэс эхлэн АНУ-д мэдлэг бол өмч гэдэг ойлголт гарч, их дээд сургуулиудын
судалгааны тэнхим, багш профессорууд, оюутнуудыг сонирхлыг ихэд татаж
эхэлсэн.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Энэ үеэс эхлэн их, дээд сургуулиудын орлогын эх
үүсвэр шинээр нэмэгдэж хэрэг байх нь ээ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Тийм. Нэгэнт өмчтэй болсон их сургуулиуд энэхүү өмчөө
эргэлдүүлэхийн тулд аж үйлдвэрийн салбарууд, хувийн хэвшлийнхэнтэй улам ойр
ажиллаж эхэлсэн. Дээр дурдсан АНУ-ын Bayh–Dole-ийн хууль нь Монголын
“Инновацийн хууль” гэж ойлгож болно. 2012 Монголд гарсан энэхүү хуулийг дагаад
нийт 23 бусад хуульд холбогдох өөрчлөлтүүд орсон байдаг. Үүнийг дагаад 1000
инженерийн төсөл, их дээд сургууль, дээд боловсролын шинэчлэлийн төслүүд
эхэлсэн. Мөн 2015 оны 11 сард Монгол улсын засгийн газар ба MIT сургууль
хоорондоо гэрээ байгуулж, манай боловсролын системийн дараагийн чиг хандлага
энтрепренер байх болно гэдгээ баталгаажуулсан. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">“Боловсролын
империализм”<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: MIT гэдэг АНУ-ын хувийн сургууль шууд МУИС юм уу
эсвэл ШУТИС-тай гэрээ байгуулахгүй харин манай яамтай байгуулдаг нь ямар
учиртай юм бол?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> MIT-ийн ард Америкийн төрийн департамент ажилласан.
MIT-г нэг талаар хувийн их сургууль гэж харж болох боловч нөгөө талаасаа MIT
асар том корпораци юм. 2015 оны 12 сарын MIT-ийн тайлангаар бол эргэлдүүлж буй
мөнгө, санд нь буй баялгаараа (2 их наяд америк доллар) энэ сургууль өөрөө
дэлхийн 10 дахь том эдийн засаг гэдгээ зарласан. Bayh–Dole-ийн хууль гарснаас
хойш буюу 1980 оноос хойш MIT сургууль нийт 30,000 компанийн IPO-г гаргасан
байна. Жилд 1,000 гаруй старт ап компаниудыг зөвхөн энэ сургууль төрүүлж байна.
Нийгэмд 4.7 сая ажлын байр бий болгосон институци юм. Дэлхийн их, дээд
сургуулиудын чансааг одоо тухайн сургуулиуд нь хир их ажлын байрыг шинээр бий
болгож байна, нийгмийн баялгийг хир хэмжээгээр бүтээж байна гэдгээр нь үнэлээд
эхэлсэн байгаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Логикоор бол мэдлэг бол өмч гэж тунхагладаг барууны
сургуулиуд ноу хау, технологио улам бүр нууцалмаар юм. Гэтэл MIT бүр
интернэтээр нээлттэй хичээлийн агуулга, бүтцээ дэлхийд тараагаад байх юм. Энэ
ямар учиртай юм бэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Яг энэхүү схем буюу дэлхийд нээлттэйгээр програм,
агуулгаа дэлгэх асуудал дээр багагүй маргаан мэтгэлцээн өрнөсөн байдаг. Мэдээж
маш олон оюуны өмчийн асуудал яригдаж таарсан. Дэлхийн томоохон их, дээд
сургуулиуд 2,500 орчин хичээлтэй байдгаас эхлээд 50 орчим хичээлийн хөтөлбөр,
агуулгыг задалсан юм. Одоо хүмүүс эдгээр хичээлийг нь үзээд сургуулийн
гэрчилгээ авахаар бол кредит цагтай болгоод төлбөртэй болгосон байгаа. Шинэ
Монгол Дээд Сургууль дээр бид бэлтгэлээ хийж байгаа. MIT-н хөтөлбөр, агуулгаас
гадна багш нараа бэлдэх, энэ соёлыг нь хэвшүүлэх, лаборатори байгуулах гээд
асар их ажил хийгдэх учиртай юм. MIT-ийн хувьд ингэж мэдлэг, мэдээллээ
дэлхийтэй хуваалцаж буй нь дэлхийн топ оюутан сурагчид, элитүүдийг өөр рүүгээ
татах нэг тактик нь гэж хэлж бас болно. Өөрөөр хэлбэл “Боловсролын империализм”
гэх юм уу даа. Нэг мэдэхэд л дэлхий нийтээрээ MIT-г үзэх нь байна шүү дээ.
Мэдээж тухайн улсын онцлог, зорилго, соёлоос шалтгаалан MIT-тэй хэрхэн ямар
байдлаар хамтран ажиллах эсэхээ тодорхойлох ёстой. Манай улсын хувьд яг таг бас
тодорхойлсон зүйл байхгүй байгаа. MIT-ийн нээлттэй эх материалуудын хувьд 4 дэх
давлагаа нь гарсан явж байна. Эхнийх нь хичээлүүдээ нээлттэй болгож байсан бол
дараа нь контентуудаа бага багаар гаргаж эхэлсэн. Гурав дахь шатанд бүтэц,
схемүүдийг нээлттэй болгосон бол одоо Massive Open Online Course буюу MOOC
гэдэг давлагаа явж байна. Энэ их мэдлэгийн хурдтай давлагаанаас Монголын их,
дээд сургуулиуд юуг, яаж шүүрч авч үлдэх вэ гэдэг нь чухал асуудал юм. Интернэтээс
өнөөгийн орчилд уламжлалт, сонгодог их, дээд сургуулиудын загвар өөрчлөгдөхөөс
өөр аргагүй болж байна. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Би өмнө нь энэ Bayh–Dole-ийн хууль нь зөвхөн
технологийн чиглэлийн сургуулиудад үйлчилдэг хууль гэж буруу ойлгож байсан
байна. Нийгмийн бүх салбарт, боловсролын бүх чиглэлд үйлчлэх юм байна шүү дээ.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Тийм. Нийгэм, хүмүүнлэг, анагаах ухаан гээд бүх салбарыг
хамарна. Гэхдээ мэдээж орон орны онцлог байна. Япон гэхэд шилдэг 25 сургуулиа
нийлүүлээд консорциум байгуулсан. Англи улс жаахан хожуу орсон. Хятадууд нэлээд
бужигнаж байна. Өөдрөөр хэлбэл дорвитой үндэсний бодлого хэрэгжүүлэхгүй бол
болохгүй гэдэг нь улс бүрийн жишээнээс харагдаж байгаа юм. Тэрнээс биш нэг
эсвэл хоёр сургууль энэхүү хууль, журам, зохиогчийн эрх, оюуны өмчийн асуудлыг
авч шийдвэрлэнэ гэвэл хэцүү л дээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Японы
Мицүбиши компанид таван патент эзэмшдэг<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Та энэ их өөрийн туршлага, мэдлэгээ Монголд хэрхэн
ажил хэрэг болгож чадаж байна вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> МУИС ба Японы Технологийн Дээд Сургуулиуд хоорондоо
хамтын ажиллагааны гэрээтэй. Японы энэ сургуульд одоо миний 6 шавь сурч байгаа.
Зөвхөн энэ жил л гэхэд манай Шинэ Монгол Технологийн Дээд Сургуулиас 2 хүүхэд
Японы Технологийн Дээд Сургууль руу бакалаврт явлаа. Өнгөрсөн жил бас 1 магистр
явсан юм. 2014 оны Шинэ Монголын хичээлийн шинэ жилийн нээлтэд зориулж
Токиогийн Технологийн Дээд Сургуулийн захирал биет төлөөлөгчөө илгээн бидэнд
тусгайлан мэндчилгээгээ ирүүлж байлаа. Мэндчилгээндээ шинэ хувийн сургууль гэж
та нарыг голохгүй ээ, харин Монголд технологи, инженерийн чиглэлийн энтрепренер
сургууль үүсгэхэд бүх талаараа дэмжиж ажиллана гэж байгаа. Мэдлэг гэдэг зогсоож
болдоггүй эд л дээ. Төсөв их ба бага байх нь хамаагүй зөв менежменттэй бол
мэдлэг соёолоод л байдаг юм. Анх Монголдоо нано технологи хөгжүүлэх төв
байгуулж байхад оролцож байсан бүх оюутнууд бүгд одоо амжилттай явж байгаа.
Тухайн үед 20 гаруй эрдэм шинжилгээний өгүүллэгүүд хэвлэгдэж байсан. Би өөрөө
Японд байхдаа нэлээд олон эрдэм шинжилгээний өгүүллэгүүдийг дэлхийн нэртэй
сэтгүүлүүдэд хэвлүүлж байсан. Японы Мицүбиши компанид 5 патент эзэмшдэг. Монголд
1 патенттай. Эрдэм шинжилгээний өгүүллэг бол илүү мэдлэг талаа барьдаг бол
харин патент нь илүү инноваци талаа барьдаг юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Патент эзэмшинэ, патент авна гэдэг нь яг ямар ач
холбогдолтой байдаг вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Патент гэдэг нь онцгой эрх л гэсэн үг. Тодорхой бүс
нутагт, дунджаар 12-15 жилийн хугацаанд хүчинтэй байдаг. Патентын хувьд
зохиогчоор болон эзэмшигчээр гэсэн хоёр статусаар орж болдог. Японд хийсэн
миний патентын хувьд би зохиогчоор орсон бөгөөд манай сургууль эзэмшигчээр
бүртгүүлэх жишээний. Нөгөө Bayh–Dole-ийн хуулиар сургууль маань эзэмшигч нь
болоод зохиогчид нь хувь өгч байна гэсэн үг. АНУ-д бол 1/3 гэсэн харьцаагаар сургууль,
зохиогч эрдэмтэн ба тэнхимд нь хуваадаг алтан дүрэмтэй. Оюуны өмчөөр
баталгаажуулахгүй бол тухайн санааг нь авч хэрэглэх хүмүүсийн итгэл нь сулраад
явчихдаг. Оюуны өмчийн баталгаагүй бол дутуу дулимаг юм хийх, бие биенээ
хуурах, үр ашиггүй судалгаа хийх, зорилгогүйгээр хобби маягаар туршилт үйлдэх
зэрэг үйлдлүүд гарах магадлал өндөр байдаг. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Эзэмшиж буй патентаа яаж өмч болгон ашиглах ёстой
байдаг вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Би өөрөө 2012 оноос хойш нэг старт ап байгуулаад ажиллаж
байгаа. Novelty гээд нэртэй. Жайкагийн зээлээр анхны хөрөнгийн эх үүсвэрээ
бүрдүүлээд бид нар өнөөдөр эхний 2 бүтээгдэхүүн болох нано цацлагуудаа зах
зээлд гаргасан байгаа.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Энэ бол нано
технологийн хэрэглээний патентын жишээ юм. Энэ төсөл дээр манай сургуулийн
магистерийн оюутнууд ажилладаг. Эхнээсээ зарим нь Япон руу явсан байгаа. Старт
ап дээр ажиллах нь оюутнуудын хувьд мэдлэгээ хэрхэн инноваци болгох вэ гээд их
том туршлага болдог. Хичээлээр, танхимаар заагддаггүй улам зүйлийг эндээс сурах
боломжтой байдаг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Яг нано цацлага гээд ярихаар зарим залуус бичсэн
байдаг л даа. Аль олон жилийн өмнө Америкт гарсан технологи. Монголчууд хийнэ
гэж юу байсан юм гээд л. Үүн дээр та тайлбар өгөөч.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Одоо ямар ч технологи глобаль болсон. Дөнгөж 2000 оноос
л нано технологийн үндэсний хөтөлбөрүүд улс болгонд зэрэг шахуу эхэлсэн
түүхтэй. 2005 оноос л нано бүтээгдэхүүнүүд үйлдвэрлэгдэж эхэлсэн. 2010 оноос л
өндөр хөгжилтэй улсуудаас хөгжиж буй орнууд руу бүтээгдэхүүн хөгжүүлэх процесс
шилжиж байгаа. Нано бүтээгдэхүүний түүхий эд материалыг маш цөөхөн улс л
хийдэг. Жишээ нь өндөр чанартай нано нунтгийг Орос, Хятад ч хийж чадахгүй
байгаа. Үүнийг Америк, Герман, Япончууд л хийнэ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Энэ улсууд патентаа
өөр улсуудад худалдаж байж л нано бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгдэнэ гэсэн үг.
Худалдаж авсан улсууд нь өөрийн орныхоо онцлогт тааруулсан бүтээгдэхүүнийг
үйлдвэрлэдэг гэсэн үг. Японд хэрэглэдэг нано цацлага Монголд хэрэглэгдэхгүй шүү
дээ. Жишээ нь Японы агаарын чийглэг, тоосны найрлага нь Монголоос тэс өөр.
Японы тоос илүү нүүрс, карбон дээр суурилсан байхад Монголын тоос цахиур дээр
илүү суурилсан буюу шороо ихтэй байдаг. Тоос нь жишээ нь ийм өөр найрлагатай байхад
тоосны цахилгаанжих процесс, гадаргуугийн процесс зэрэг нь бүгд өөр байдаг юм.
Иймээс Япон ба Германаас авч ирсэн нано цацлага Монголд төдийлөн үр дүнтэй
байхгүй л болов уу. Эрүүл мэндийн хувьд ч тэр бид хүний биед сөрөг нөлөөгүй
пассив<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><!--[if gte vml 1]><v:shape
id="_x0000_i1025" type="#_x0000_t75" style='width:414pt;height:159pt'>
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image005.png"
o:title=""/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>материалуудыг
л ашигладаг. Нано технологи хөгжлийн 4 дэх шат дээрээ явж байна гэж хэлж болно.
Эхний үедээ ард иргэдийн боловсрол, соёлыг төлөвшүүлэхэд анхаарч байсан бол
дараа нь түүхий эд, материалуудыг хэрхэн гаргаж авах дээр төвлөрсөн. Энэ хоёр
шат бол илүү өндөр хөгжилтэй орнуудад явагдсан байдаг. Харин 3 дахь шатанд
Хятад зэргийн улсууд өндөр хөгжилтэй улсуудаас түүхий эд материалуудыг нь аваад
өөрийн улсын асуудлуудыг шийдэх бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж эхэлсэн. Жишээ нь усны
бохирдол, тоосжилт гэх мэт. 4 дэх хөгжлийн шатанд нано технологи анагаах ухааны
салбарт төвлөрч байна. Ер нь хүн бол өөрөө байгалийн нано бүтээгдэхүүн юм шүү
дээ. Нэг талаас харахад хүн атом, молекулаас тогтож байгаа. Квант физик
талаасаа гэсэн үг. Нөгөө талаасаа хүн гар хөлтэй, нүд чихтэй гээд материаллаг
биет юм. Энэ хоёр өнцгөөс нано биет үүсдэг юм. Иймээс хүн одоо л өөрийгөө таньж
эхлэх гэж байна. Эхнээсээ судлаад эхэлсэн. Өвчин, оношилгоо зэрэг олон шинэ
нээлт удахгүй гарна. Хараагүй хүмүүсийн асуудлыг шийдэх нано технологи
гарчихсан байна. Нуруу нугасны гэмтэлтэй хүмүүсийг эмчлэх эд, эсийн хэмжээнд
ажиллах нано материалыг дэлхий аль хэдийн гаргаад авчихсан байгаа. Туршигдаад
удахгүй нийтэд гарах байх аа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хувийн
хэвшлийнхэн маань мэдлэгийн үнэлэхгүй байна, <o:p></o:p></span></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">бас
ойлгохгүй байна<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Улс орнуудын хөгжлийн нууц нь энэ технологи болох нь
дээ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Америкийн хөгжлийн нууцыг би их, дээд сургуулиудад нь
байна гэж боддог. Харин Монгол улсын хөгжлийн хурд манай дотоодын их, дээд
сургуулиудаас хамааралтай юу гэхээр өнөөдөр хэн ч тийм гэж хэлэхээргүй байгаа.
Уул уурхай л гэж хүн болгон хариулаад байгаа. Ийм ч учраас тоглогч талдаа их
сургуулиудын оролцоог манай улс маш хүчтэй гаргаж ирэх хэрэгтэй байгаа. Энгийн
жишээ хэлбэл, МУИС, ШУТИС гээд бага тойруугийн хавьцаа л гэхэд 150,000 оюутан
байна шүү дээ. Ийм олон ажилтантай компани Монголд байхгүй биз дээ? 15,000
орчим магистр ба докторын оюутнууд бас байна. 5,000-6,000 профессорууд байна.
Энэ бүхнийг нэг компани гэдэг статусаар ажиллуулж чадвал ямар их хүч байна гэж
чи бодож байна? Гэтэл нөгөө шүтээд байгаа MIT чинь 2,000 багштай, 10,000
хүрэхгүй оюутантай ганц сургууль шүү дээ. Тэгэхээр яаж мэдлэгийг бүтээгээд
байгаа нь чухал байгаа юм. Бакалаврын төвшинд бол оюутнууд мэдлэгийг олж авдаг.
Магистраас эхлээд тэд мэдлэгийг бүтээж эхэлдэг. Бүтээгдсэн мэдлэг бүр шинэ
бүтээл болох боломжтой. Тэр нь эргээд шинэ бизнес, шинэ аж үйлдвэр болдог. Бид
нэг үеэ бодвол боловсролын салбартаа анхаараад гадаад руу олон мэргэжилтэн
явуулж туршлага судлуулж байна. Харин нэг дутагдаад байгаа зүйл бол бид хувийн
хэвшил дээрээ анхаарч чадахгүй байгаа. Хувийн хэвшлийнхэн маань мэдлэгийн
үнэлэхгүй байна, бас ойлгохгүй байна. Уг нь тэдэнд маань шинэ бизнес хийх,
улсаа хөгжүүлэх зөндөө санаа байдаг. Хамгийн гол нь тэдэнд инноваци,
энтрепренершипийн шинэ мэдлэг очихгүй байна. Ийм учраас талуудын ойлголцлын
зөрүү гараад байна. Бие биесээ буруу ойлголцож эхэлнэ. Ойлголцож чадахгүй
байгаа хүмүүстэй юун хөрөнгө оруулалт ярих, бусад суурь соёлын талаар ч
ярилцаад нэмэргүй шүү дээ. Энэ асуудлыг шийдэхийн тулд хэн хэндээ харилцан
ашигтай маш том экосистемийг л бүрдүүлэх учиртай. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: 1980 онд АНУ-д гарсан Bayh–Dole-ийн хууль аж үйлдвэр
ба их сургуулиудын харилцааг үндсээр өөрчилсөн бол 2012 оны Монголын инновацийн
хууль ямар бодитой үр дүн, үнэ цэнийг бий болгосон бол?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Ямар ч байсан маш тодорхой эрхзүйн орчинтой болсон. Мөн
2014 онд эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгүүдийн хажууд старт ап байгуулах засгийн
газрын тогтоол гарсан. 2016 онд мэдээлэл технологи ба био технологийн парк
байгуулах засгийн газрын тогтоол мөн гарчихлаа. Сая би судалгаа хийж үзэхэд
Монголд олгогдож буй патентын тоо өсөлттэй гарсан. Жилд 200-300 орчин шинэ патент
гарч байна. 17-20 насныхныг гарааны бизнес гэдэг ойлголт байлдан дагуулж байна
гэж хэлж болно. Энэ бол маш эерэг үзүүлэлт. Үүнийг л инновацийн оролцогч талууд
болох засгийн газар, аж үйлдвэр, компаниуд, ТББ-д маш сайн ашиглах хэрэгтэй. Жишээ
хэлэхэд IT парк дээр өнөөдөр 200 гаруй старт ап бойжиж байна. 30 гаруй старт ап
нь инкубатороосоо гараад явчихсан байна. Старт ап Монголиа дээр мөн л 200 гаруй
старт ап бойжиж байна. Засгийн газар бол гарааны бизнес гээд 10 компанид эрх
өгсөн байна. Одоо нэмээд 30 компаниас саналыг нь хүлээж аваад сууж байгаа. Энэ
бүгд бол 2012 оны хуулийн л үр дүн юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Старт ап компани хэрхэн төрдөг юм бэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Старт ап компанийг хийж болдоггүй юм. Өөрөө төрөх
учиртай байдаг. Born not made гэж ярьдаг. Энтрепренер генийг хэрхэн гаргаж авах
вэ гэсэн үг. Старт апууд 2 төрөл байдаг. Нэг нь жижиг дунд үйлдвэрийн чиг
хандлагатай нийгмийн старт апууд байдаг. Хоол, мэдээллийн технологи гэх мэт. Нөгөө
төрөл нь патент, шинэ мэдлэг дээр суурилсан технологийн чиглэлийн старт ап. Энэ
нь голцоо их сургуулиуд дээр л хийгддэг. Хүмүүс старт ап гэхээр заавал
технологийн талаас нь бодоод байдаг. Нийгэм, хүмүүнлэг, хууль, эдийн засгийн
хүмүүст маш том боломж байгаа шүү. Ер нь урьд өмнө байгаагүй шинэ бизнес, үйл
ажиллагаа, менежментийг явуулахыг л хэлж байгаа хэрэг шүү дээ. Нийгмээрээ арай
өөр платформ дээр ажиллая л гэсэн санаа юм. Юмыг өөр өнцгөөс харъя, одоо байгаа
хандлагаа өөрчилье гэсэн санаа. Манайхны нэг алдаа нь уламжлалаа хаячих гээд
байдаг. Инноваци гэдэг бол хуучнаар шинэ бүтээл, оновчтой санаачлага буюу ШБОС
шүү дээ. Социализмын үед Монголд 10 жилийн дотор 18,000-19,000 ШБОС гарч байсан
байдаг. Одоо бол 10,000 ч хүрэхгүй байгаа. Хуучны ШБОС-уудын 60 хувь аж
үйлдвэрийн салбарууд дээр хэрэгждэг байсан бол одоо 10 хүрэхгүй хувь нь
хэрэгжиж байна. Энэ нь бид эрхзүйг нь нээж өгөөд байгаа боловч тогтолцоог нь
нээж өгөхгүй байна гэсэн үг. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Бид
2050 он гэхэд тодорхой чиглэлийн их, дээд сургуулиудыг үнэлдэг аль нэг
аргачлалаар нь дэлхийн шилдэг 100 сургуулийн тоонд багтана<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Та бүхэн мэдээж их олон судалгаа хийж байж энэ их
хөрөнгө оруулалт, цаг хугацаагаа зарцуулан барин Шинэ Монгол Технологийн Дээд
Сургуулиа байгуулсан байх. Ирээдүй ба боломжийг хэрхэн харж байна вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Инженер гэдгийг Монголоор буулгавал би Дархан хүмүүс гэж
орчуулна. Дархан хүн хоёр ухаантай байдаг. Бурхан ухаан буюу оюун ухаан ба
гарын эв дүй. Энэ дээд сургуулийг МУИС-ийн оюутан цагийн найзууд Галбадрах бид
2 үүсгэн байгуулсан. Бид хоёр Японд бас цуг ойролцоо сурч байсан. Галбадрахыг
бага, ахлах сургууль Монголд байгуулах үеэс нь анхааралтай ажиглаж байсан.
Миний хувьд технологийн их сургуулийг Монголд яаж хурдацтай байгуулах нь чухал
байсан. Мэдээж хөрөнгө оруулалт, менежментийн олон асуудлуудтай тулгарсан. МУИС
дээр хичээсэн боловч маш их оюутантай, төрийн мэдлийн тул менежментийн баг нь
ойр ойрхон солигддог, хөрөнгө оруулалт нь зөвхөн оюутнуудын төлбөрөөс хийгдэх
байсан учраас MIT-н загварыг тэнд буулгахад хүндрэлтэй байхаар ажиглагдсан юм.
Тиймээс хувийн хөрөнгө оруулалттай Шинэ Монгол Технологийн Дээд Сургууль буюу
New MIT-г Галаатайгаа хамтран байгуулсан. 2013 онд яамнаас сургуулийнхаа
гэрчилгээг аваад 2014 оны 9 сарын 15-нд сургуулиа эхэлж байлаа. Одоохондоо бид
нар инженерийн хөтөлбөрөөр эхэлж байгаа боловч үе шаттайгаар байгалийн ухаан,
шинжлэх ухаан, ба менежментийн сургууль хөтөлбөрүүд эхлэх юм. Яагаад бид
инженерийн хөтөлбөрөөр эхэлсэн бэ гэвэл Монголд хамгийн дутагдалтай хүний нөөц
байсан. Монгол 50,000 гаруй инженерүүдийг хуучин Зөвлөлт улс болон социалист ах
дүү улсуудад бэлтгэсэн байдаг. Энэ нөөц дуусч байгаа. Залуу нь эхнээсээ 50 нас
гарчихсан байгаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<!--[if gte vml 1]><v:shape
id="_x0000_s1028" type="#_x0000_t75" style='position:absolute;left:0;
text-align:left;margin-left:0;margin-top:2.8pt;width:271.65pt;height:303.75pt;
z-index:251657216;mso-wrap-edited:f' wrapcoords="-39 0 -39 21530 21600 21530 21600 0 -39 0">
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image007.png"
o:title=""/>
<w:wrap type="tight"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ирэх 10-30 жилд Монголд том
бүтээн байгуулалт хийгдэх нь тодорхой байгаа. Энэ бүтээн байгуулалт руу хамгийн
түрүүнд инженерүүд л шонхор шиг дайрч ордог юм. Энэ алдагдсан бодлогыг нөхөж,
танк шиг инженерүүдийг бэлдэх ёстой гэсэн оргилуун тэмүүлэл дээрээ хөтлөгдөн
энэ сургуулиа бид хоёр байгуулсан. Оюутан төвтэй, багш нар хангалттай эрх
өгсөн, уян хатан менежментийн хөтөлбөртэй сургууль байгуулахыг зорьж байна. Бид
2050 он гэхэд тодорхой чиглэлийн их, дээд сургуулиудыг үнэлдэг аль нэг
аргачлалаар нь дэлхийн шилдэг 100 сургуулийн тоонд багтана гэсэн хатуу
зорилготой байгаа. Жишээ нь, нэг багшид оногдох оюутны тоо, гаргасан патентын
тоо, нэг багш, оюутны бичиж хэвлүүлсэн эрдэм шинжилгээний өгүүллэгийн тоо,
төрүүлж бойжуулсан төсөл, старт ап компаниудын тоо гэх мэт. Монгол
инженерүүдийг бэлтгэх Монгол багш инженерүүд маш дутагдалтай байна. Яах аргагүй
гадаадаас багш нар урьж авч ирэхээс аргагүй болж байна. Би одоо л яагаад бусад
сургуулиуд, хөрөнгө оруулагчид инженерийн сургууль бараг байгуулдаггүйг ойлгож
байна. Маш олон лаборатори байгуулах хэрэгтэй болно, хөрөнгө оруулалт асар их
шаардана, Монголд инженер болох хүсэлтэй хүүхдүүдийн тоо асар цөөрсөн байна.
Дунджаар 100 хүүхдээс 5 нь л инженер болно гэх жишээний. Иймээс бага ангиас нь
хүүхдийн зохион бүтээх, техник сэтгэлгээг нь хөгжүүлэх шаардлага тулгарч байна.
Энэ мэргэжлийн сайхан тал, ач холбогдлыг эцэг, эхчүүдэд мөн зөв ойлгуулах зэрэг
олон том ажлыг хийх ёстой болж байгаа юм. Бид ямартаа ч саалиа бэлдэхээр саваа
бэлд гэдэгчлэн хичээлийн байраа бэлдсэн байгаа. Одоо гол нь энэ байшин дотор
маань ажиллах багш, профессоруудаа бэлдэх ажил чухал, байшин барихаас хэд дахин
хүнд ажил байгаа. Сургалтын хөтөлбөрийн хувьд математик, физик, биологи дээр
MIT-ийн цогц хөтөлбөр гараад бэлэн болсон хэрэгжиж байна. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Инженерийн сургууль байгуулах нөр их ажлаа хэзээ
даваад их сургуулийнхаа дараагийн шатны ажил руу орох төлөвлөгөөтэй байгаа вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<!--[if gte vml 1]><v:shape
id="_x0000_s1029" type="#_x0000_t75" style='position:absolute;left:0;
text-align:left;margin-left:0;margin-top:82.75pt;width:279pt;height:204.3pt;
z-index:251658240;mso-wrap-edited:f' wrapcoords="-41 0 -41 21485 21600 21485 21600 0 -41 0">
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image009.png"
o:title=""/>
<w:wrap type="tight"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Бид эхний 5 жил
инженерийн чиглэлдээ явах төлөвлөгөөтэй байгаа. Байгалийн ухааны салбарын
сууриа бид одооноос маш сайн тавьж байгаа учраас 2020 оноос эхэлчих болов уу.
Ер нь математик ба философи суурьтай физик, хими, ба биологи гурав дээр бүх
инженерийн ухаан суурилж байдаг юм. 21-р зуунд инженерийг байгалийн
ухаангүйгээр төсөөлөх аргагүй болсон. Бид жилд хамгийн ихдээ 120 оюутан л
авдаг. Иймээс МУИС, ШУТИС зэрэг 3,000-5,000 оюутан жилдээ элсүүлдэг улсын
сургуулиудтай өрсөлдөхөөс илүү инженерийн ухааныг Монголдоо улам хөгжүүлэхийн
тулд бусад сургуулиудтайгаа хамтран ажиллах бодлого баримталдаг. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Харин манай менежментийн сургуулийн суурь нь
инноваци, энтрепренер, оюуны өмч байх болно.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: MIT гээд уншихаар, мөн танай сургуулийн нэр дээд
сургууль гэж яваад байдаг. Яагаад их сургууль биш гэж? Ер нь дээд ба их
сургуулийн ялгаа нь юу юм бол? Мөн хуучны Техник Мэргэжлийн Сургууль буюу
ТМС-тэй ч зарим хүмүүс андуурч холиод байх шиг!<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Ер нь гадаадад бол их, дээд сургуулийн ялгаа байхгүй.
Манайд бол хуулинд дээд ба их сургууль гээд ялгаад заачихсан байдаг. Институт
гэдгийг нь дээд сургууль гэж орчуулаад, университит гэдгийг нь их сургууль гээд
орчуулсан. Уг нь байгаль ба нийгмийн барьсан том сургуулийг университит гэж
нэрлээд, илүү мэргэжлийн чиг хандлагатай сургуулиудыг нь институт гэдэг. ШУТИС
маань нэрээ өөрчилсөн болохоос биш хуучин Политехникийн дээд сургууль гэж явдаг
байсан. Боловсролоор дагнасан учраас Багшийн дээд сургууль гэдэг байсан. Мөн
Анагаахын дээд сургууль, Хөдөө аж ахуйн дээд сургуулиуд байсан шүү дээ хуучин.
Монголд бол 3 сургууль байгуулсны дараа дээд сургуулийг их сургууль болгоно
гээд хуульд заасан байгаа. Их сургууль, дээд сургуулийг хэт ингэж ялгах нь
буруу гэж би боддог. Токиогийн Технологийн Дээд Сургууль гээд миний төгссөн
сургууль одоо хүртэл институт гэж явдаг боловч Хятадаар бичсэн ханзаараа бол их
сургууль гэдэг утгыг агуулсан байдаг. Инститиут гэдгийг бид дээд сургууль,
хүрээлэн гээд янз бүрээр орчуулахаас гадна Монгол хэлээрээ дээд ба их
сургуулийн утгыг нь ялгахгүй байна шүү дээ. Жишээ нь Graduate School гэдгийг 9
янзаар орчуулсан байдаг. Ахисан төвшний сургууль, эрдмийн сургууль,
аспирантурын сургууль гэх мэт. Зарим нэршлийг би Монголоор орчуулах буруу гэж
боддог. Харин коллеж бол шал өөр. Энэ бол дээд сургуулийн 2 жилийн хөтөлбөрийг
нь үздэг. Коллеж ба коосэн нь хуучнаар бол Техникум юм. Энэ нь 4-5 жил сураад
дэд бакалавр гэдэг цол авдаг байсан. Дипломтой төгсөнө гэсэн үг. Их, дээд
сургуулийн 3-р курсээс шууд орж суралцаад дэд бакалавраа бакалаврын зэрэг
болгодог юм. Харин хуучны ТМС бол одоогийн Мэргэжил Сургалт Үйлдвэрлэлийн Төв
буюу МСҮТ шүү дээ. МСҮТ нь мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх, мэргэжлийн зэрэг
олгохоос биш эрдмийн зэрэг олгохгүй. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Шинэ Монгол Дээд Сургуулийн магистр болон докторын
хөтөлбөрийн талаар мэдээлэл өгнө үү!<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Бид аль хэдийн магистрын хөтөлбөрөө эхэлсэн ба энэ намар
манай анхны төгсөлт болно. Докторын хувьд төлөвлөгөө байгаа. Энэ төвшинд
сургуульд маш өндөр төвшний багш, профессорууд ажиллах шаардлагатай болдог
учраас нарийн төлөвлөлт хэрэгтэй. Бид ерөнхий эрдмийн багш нараа сайн
бүрдүүлсэн. Одоо инженерийн багш нараа бүрдүүлж байна.</span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">бид бага уншаад их юм олоод авчих бодолтой байдаг. уг нь
Их уншиж байж жаахан мэдлэг олж авдаг<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Дээр дурдсан зорилго, үнэ цэнээс гадна залуусын
хувьд яагаад Шинэ Монгол Дээд Сургуулийг сонгон оюутан болж орох ёстой гэж та
хэлэх вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Бид сургуулиа нээсэн 2 жилийн хугацаанд 200 орчим
оюутантай байснаас гадаадын их, дээд сургууль руу бакалаврт суралцахаар 16
оюутан явчихаад байна. Богино хугацааны оюутан солилцоогоор өнгөрсөн жил мөн 10
оюутан, 6 багш яваад ирсэн. Харин энэ жилийн хувьд 10 оюутан, 1 багшаа 1 сар
хүртэл мэргэжил дээшлүүлэх, танилцах, оюутан солилцооны хөтөлбөрөөр голцуу Япон
ба Тайвань улс руу явуулж байна. Одоо АНУ-тай ид ярилцаж байна энэ хөтөлбөрөө
өргөжүүлэхээр. Мөн энэ жил л гэхэд миний сурч байсан Токиогийн Технологийн Дээд
Сургууль руу 2 оюутан маань тэнцээд, тэтгэлэг аваад явж байна. Манай 2+2 ба 3+1
хөтөлбөрүүд нь эхний 2 эсвэл 3 жилээ эндээ сураад сүүлийн 2 эсвэл 1 жилийг
гадаадад сурч төгсөх зорилготой юм. Иймэрхүү хамтарсан хөтөлбөр дотроо 3 янз
байдаг. Эхнийх нь хос дипломтой төгсөх. Эсвэл нэг сургуулиасаа кредитээ
цуглуулаад нөгөө сургуулийнхаа дипломыг авна. Эсвэл зүгээр солилцооны оюутан
байж болдог. Үүнээс хос диплом авах нь хамгийн хүнд байдаг. Учир нь хоёр
сургуулиас ижил тооны оюутан оролцох ёстой болно, хоёр сургууль хичээлийн бүх
хөтөлбөрөө нийлүүлэх ёстой болно гэх мэт. Солилцоо болон хос дипломын хөтөлбөр
хэрэгжүүлэх явцад манай хүүхдүүдийн хэлний мэдлэг нэлээд садаа болдог. Англи
хэлний асуудлыг нь шийдчихвэл бид нэмээд олон хүүхдийг гадагшаа явуулах
боломжтой байгаа. Ялангуяа магистерийн төвшинд ийм бодлого баримталж байгаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Та ингээд сайн сайн оюутан залуусаа гадагшаа
явуулаад байдаг. Нэг харсан чинь танай сургууль оюутан залуусыг гадагшаа
сургуульд явуулдаг дамжлага бааз болчих вий дээ. Мэдээж чадвартай, мэдлэгтэй
залуус тухайн гадны сургуулийн босгыг нь даваад, тэтгэлэг авч чадаж байхад
хорих нь боломжгүй л дээ. Та хүүхдүүдээ харамладаг уу?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Мэдээж би захирлын зүгээс явж байгаа сайн оюутан
болгоноо дотроо харамладаг. Гэхдээ явуулахаас өөр сонголт байхгүй. Мэдээж
бидэнд бас сургуулийн хар хайрцагны бодлого байгаа. Бид харин оюутнууд, эцэг
эхчүүдэд юу гэж зөвлөдөг вэ гэхээр бакалавраа Монголд төгссөн нь дээр ээ.
Хөтөлбөрийн хувьд Шинэ Монгол ба MIT хоёр адилхан. Энд нарийн мэргэжлийн багш
нь байхгүй бол онлайнаар үзээд хичээлээ хийж болж байна. Америкт ажиллаж байгаа
Монголд эрдэмтэд хүртэл хэлдэг юм. Энд бакалавр хийж төсөв мөнгө үрэх хэрэггүй
ээ гээд. Бид тэртэй тэргүй энд сурч байх хугацаанд нь оюутан солилцоогоор
хүүхдүүдээ гадагшаа явуулаад үзүүлчих байгаа юм. Харин магистраа хийхдээ
дэлхийн хамгийн сайн сургуульд яв, хамгийн сайн профессор дээр оч гэж бид
зөвлөдөг юм. Харамсалтай нь манай ихэнх эцэг, эхчүүд хүүхдүүдээ онц сур, хурдан
гадаад яв гээд шахаад байдаг. Биднээс ирээд зөвлөгөө авах нээлттэй байдаг
хүүхдүүд болон эцэг эхчүүдийн хувьд. Дотооддоо төгсөхийн давуу тал гэж нэлээд
бий шүү. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Тэгэхээр сургалтын чанар дээр та бүхэн маш онцгой
анхаарч байгаа юм байна. Тийм үү?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Үнэхээр тийм. Ялангуяа манай эхний төгсөгчдийн чанар маш
чухал. Манайд орж ирж байгаа оюутнууд нэлээд алсыгаа бодсон, өөртэй итгэлтэй,
бас зоригтой нь мэдрэгддэг. Яагаад гэвэл шууд MIT-ийн хөтөлбөрөөр хичээлээ
үзнэ, англи хэлтэй байх ёстой гэх мэт. Одоогийн ерөнхий боловсролын сургуулийн
хүүхдүүдийг анзаараад байхад ерөнхийдөө бага уншаад их юм олоод авчих бодолтой
байдаг. АНУ-д бол шал өөр шүү дээ. Их уншиж байж жаахан юм олж авдаг. Ингэж
мэдлэг маань төрж байдаг байхгүй юу. Иймээс үүн дээр манай залуус жаахан
бодолтой байж, нэг номыг ч зүгээр уншина гэдэг тийм ч амар зүйл биш гэдгийг
ойлгох хэрэгтэй. Муу оюутан гэж байдаггүй. Манайх ганц инженер заагаад байдаг
юм биш. Байгалийн ухаан, нийгмийн ухаан, урлаг, спортоос гадна хүүхдэд хичээлээс
гадна ур чадвар суулгах асуудлыг их анхаардаг. Бидний бодлого хатуу чанд дэглэм
гэхээс илүү хүүхдэд илүү их эрх чөлөө өгч, тэр хирээр нь хариуцлага үүрүүлэх
юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Нэг лаборатори байгуулах зардал хамгийн багадаа <o:p></o:p></span></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">50 сая төгрөгөөс эхэлдэг<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Танай сургуульд тэнцээд орж суралцвал төлбөр хэд
байдаг вэ? Мөн онц сайн суралцаж буй оюутанд тэтгэлэг байдаг уу?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Манай жилийн төлбөр бакалавр, мастер адилхан 6 сая
төгрөг. Манай нийт оюутнуудын 25 хувь нь тэтгэлэгт хамрагддаг. Манай төлбөр
улсын сургуулийг бодвол арай өндөр боловч Герман Монголын Техникийн Их Сургууль
болон Санхүү Эдийн Засгийн Дээд Сургуулийг бодвол хямд байгаа. Үнэ яагаад ийм
байна вэ гэхээр манай инженерийн чиглэлийн багш нар өөрсдөө үнэтэй. Дээрээс нь
зарим багш нараа бид гадаадаас авч ирж байгаа. Мөн оюутан солилцооны бүх
хөтөлбөрийн зардлыг манай сургууль дааж, оюутнуудаас зардал гаргуулдаггүй юм. Мөн
инженерийн сургуулийн гол том зардал лаборатори байдаг. Манай оюутнууд 1-р
курсээсээ эхлээд л лаборатори нэхээд эхэлдэг юм. Нэг лаборатори байгуулах
зардал хамгийн багадаа 50 сая төгрөгөөс эхэлдэг. Дээшээгээ бол талийж өгнө. 1
сая долларын үнэтэй багаж ч байна. Ойрын хэдэн жил бид бол ашиг олохгүй. Угаасаа
боловсролын байгууллага ашгийн бус байдаг. Харин сайн оюутнууд бэлдээд, инноваци
нэвтрүүлээд, сайн старт ап компаниудыг бойжуулаад, шилдэг энтрепренеруудыг
төрүүлснийхээ дараа инновацийн зарчмаараа Жинхэнэ Энтрепренер сургууль болсныхоо
дараа санхүүгийн дарамтаас гарна гэсэн мөрөөдөл, төлөвлөгөөтэй байгаа даа. Гадаадад
бол ижил төстэй сургуулийн төлбөр жилд ойролцоогоор 10,000-15,000 доллар
хамгийн багадаа байгаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Бусдаасаа илүү их ур
чадвартайгаас гадна математик, хими, физик, биологи, мэдээлэл зүй, техник
технологийн олимпиадуудад амжилт үзүүлсэн хүүхдүүдийг 50-100 хувийн хөнгөлөлттэй
суралцдаг. Мөн нийгмийн ухааны чиглэлээр амжилт гаргасан хүүхдүүдэд 30 хувийн
хөнгөлөлт авах боломж байдгаас гадна захирлын нэрэмжит тэтгэлэг байдаг. Эдгээр
нь бүгд шинээр элсэж буй оюутнуудын хувьд юм шүү. Дундаас нь шилжиж ирсэн
хүүхдүүдэд бид гадаадын их дээд сургуулиудын тэтгэвэл ба дотоодын компани, аж
ахуйн нэгжүүдийн тэтгэлэгт хамруулдаг. Онцолж хэлэхэд, анх элсэхдээ тэтгэлэгтэй
орсон хүүхдүүд сурлагын тогтвортой амжилтаа гаргаад л байх юм бол төгсөн төгстлөө
бүтэн тэтгэлэгтэй сурдаг. Зарим хүмүүс элсэлтийн жилдээ л энэ тэтгэлэг
үйлчилдэг мэт ойлгоод байдаг. Оюутан өөрөө голч дүн нь 3-с дээш бол бүтэн тэтгэлгээ
авна. Бид үүнийгээ өргөжүүлээд энэ жилээс хичээлийн жилийн дундаас, хоёрдугаар курсээс
орж ирсэн оюутнуудаа энэхүү тэтгэлэгт ижил шалгуураар хамруулах болж байгаа. Боловсролын
яамны баталсан жилийн 5 хувийн хүүтэй “Сайн Оюутан” сургалтын зээлд бид бас
оюутнуудаа хамруулдаг. Манай нэг онцлог бол хүүхэд нэг мэргэжлээр элсэж
орчихоод дунд нь хөрвөх боломжтой байдаг. Түүнчлэн 2-3 хос мэргэжил давхар
эзэмших боломжтой. Жишээ нь, роботоор мэргэших сонирхолтой хүүхэд байвал
механик, цахилгаан, мэдээллийн технологи, компьютер гэсэн 4 мэргэжил давхар
эзэмших ёстой болдог.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Зах зээлийн шилжилтийн үед асар олон хувийн их, дээд
сургуулиуд байгуулагдаж бас удалгүй бүгд шахуу дампуурч алга болсон. Тэр ч
утгаараа одоо хүртэл зарим хүмүүсийн хувийн их, дээд сургуульд итгэл итгэх сул
байх шиг байдаг. Таны сая хэлдгээр та бүхэн асар их хэмжээний хөрөнгө
оруулалтыг хийгээд ашиггүй шахуу ажиллаж байгаа юм байна. Нууц биш бол
санхүүгийн эх үүсвэрээ хаанаас яаж бүрдүүлж байгаа вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Бид санхүүгийн дэд бүтцийн хувьд зээлийн системээр явж
байгаа. Энэ байраа гэхэд л бид 8 тэрбум төгрөгийн зээлийн эх үүсвэрээр барьсан.
Одоо графикийн дагуу төлөөд л явж байна. Мөн бид хоёроос гадна хэдэн хөрөнгө
оруулагчид бий. Судалгаа ба лабораториудаа гадаад, дотоод төслийн эх үүсвэрээр
хийх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Улсын
сургуулийг бодвол хувийн сургуульд төрөөс авдаг тусламж үнэхээр бараг
байдаггүй. Гэхдээ миний хувьд хувийн ба улсын сургуулиудын чанар ба тогтолцоонд
ялгаа огт олж хардаггүй. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: MIT шиг энтрепренер сургууль болоод олон старт ап
төрүүлээд сургуулийн санхүүжилтээ шийдэх нь таны гол зорилго байгаа байх. 2012
онд батлагдсан инновацийн хуультай холбоотойгоор үүний эрхзүйн орчин нь Монголд
тодорхой хэмжээнд бүрдсэн гэж ойлгосон. Танай сургуулиас старт ап төрж амжсан
уу?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Нано технологи ба био технологийн чиглэлээр манай 2
магистр старт апаа эхлүүлчихсэн байгаа. Энэ хоёр төсөл маань Азийн Хөгжлийн
Банкнаас санхүүжигдэж буй Дээд Боловсролын Шинэчлэлийн төсөлд багтсан юм.
Наногийн старт апийн бүтээгдэхүүн нь барилгын материалын нано цацлагыг туршин
гаргаж ирэх зорилготой. Энэ нь Монголд цоо шинэ бөгөөд барилгын материалын
зэврэлт, өнгө будгаа алдахгүй байх, шил толины цэвэр тоосгүй байдлыг хангах
гээд Монголд асар том зах зээл байгаа гэж хардаг. Харахад жижиг юм шиг мөртлөө
хотын өнгө үзэмжийг эрс сайжруулах технологийн асар том нэвтрүүлэлт болох юм.
Эхний туршилтын үр дүнгүүд маш сайн гарсан ба практикаар бол старт апууд эхний
1-2 жилд инкубатор дотор бойжиж байдаг юм. Инкубаторын өмнө шатанд co-working
space буюу сонгох процесс явагддаг. Бид MIT-д үздэг энтрепренершипийн хичээлийг
бакалаврын 1-р курст зааж эхэлсэн анхны сургууль болж байгаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Энэ ярилцлагыг үзээд олон залуус сурахаас гадна
санаагаа мэдлэг, өмч болгож ирээдүйн компани, бизнесээ эхлэх ёстой юм байна гэж
ойлгож байгаа байх. Танай сургуульд ингэж зорьж ирж байгаа залууст хандах та юу
зөвлөх байсан бэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Бид оюутнуудтай маш нарийн ярилцлага хийдэг. Үүний дараа
1-р курсээс нь цаасан дээр старт ап байгуулах дасгал хийлгэдэг юм. Тэрийгээ
цаасан дээр байгуулаад сурсан хүүхдэд манай сургуулийн бүх хичээл аяндаа
сонирхолтой санагдаад эхэлдэг. Инженерийн хичээлүүд амар биш. Голцуу математик,
физик ордог учраас. Харин 2-р курсээсээ санаануудаа лабораторт туршиж эхэлдэг.
3-р курсээсээ оюутнууд маань старт апийг хэрхэн байгуулах тухай менежментийн
хичээлүүдээ үзээд эхэлдэг. Би өөрийнхөө тухай инээдтэй жишээ хэлэхэд би өөрийн
старт апаа байгуулахдаа энэ процессын яг эсрэг байгуулсан байдаг юм. Мэдэхгүй
байсан болохоор баримжаагаараа яваад тэр. Асар их цаг алдсан. Старт ап гэдэг нь
компани байх ерөөсөө албагүй шүү. Энэ бол нэг л төсөл юм. Старт ап төрөх 3
шалтгаан байдаг. Эхнийх нь мэдээж санаа, дараагийнх нь технологи, дараагийнх нь
хүсэл эрмэлзэл, дур хүсэл юм. Сургуульд сурч буй хүүхэд болгон энэ гурван
зүйлийн аль нэгийг нь өөртөө агуулж байдаг. Тэрийг нь л нээж илрүүлэх, дэмжин
бойжуулах нь чухал. Энэ чадварууд нь батлагдаад гараад ирвэл сургуулиас дэмжээд
сургалт хамруулах, тодорхой үнийн дүн бүхий санхүүжилтээр ч хангадаг.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ITZone
компанитай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсан<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Энэ процесс хэзээ аж ахуйн нэгж буюу компанийн
статус руу шилждэг юм бэ? Бодитой бизнес болсон танай төслүүд байна уу?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Монголд жаахан буруу ойлголттой байгаад байх шиг байдаг.
Патент хийнэ гэдэг нь өөрөө тийм ч үнэтэй биш шүү дээ. Харин авьяас нэлээд
шаардана. Зүгээрээ санаагаа зараад л төслөөс гараад явчих тохиолдлууд байна. Их
сургууль бол старт апийг инкубатороос цаашаа халамжлах сонирхол байдаггүй.
Арилжааны статустай болчихвол их сургууль бас хэт хутгалдах нь зохисгүй байдаг.
Оюутан бизнесээ аваад гараад явна. Харин патентын хугацаагаа дуустлаа сургуульд
хувиа төлнө гэсэн үг. Харин яг одоо манай дээр бойжиж буй гоо сайхан ба
электроникийн хэд хэдэн старт апууд явж байгаа. Компанийн хэлбэрт орох хараахан
болоогүй байгаа. Сургууль эдгээр төслүүдэд үйлдвэрлэлийн байраар хангах,
лаборатори, тоног төхөөрөмжөө ашиглуулах, санхүүжилт босгоход нь тусалдаг. Нэлээд
болоод ирэхээр нь spin off болгох буюу сургуулийн орчноос гаргах процесс
эхэлдэг. Энэхүү процесс нь компани болох үе шаттай шууд залгагддаг. Өөрөө
компани болж чадаагүй зарим нь санаа болон технологио бусдад лицензийн журмаар
ашиглуулж ажилладаг. Старт ап амжилттай эсвэл амжилтгүй болсон ч гэсэн оюутанд
энэ бүх туршлага нь үлдэж байдаг учраас маш чухал процесс юм л даа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Сургууль дотроо төрүүлсэн старт апуудаа та нар spin
off болох шатанд нь дотоодын томоохон групп, компаниудад хандаж танилцуулж
хамтын ажиллагааны санал тавьдаг уу?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Бид долоо хоногийн болгон мэдлэгийн семинарыг зохион
байгуулж эдгээр бизнесменүүдийг урьж авч ирдэг. Start up weekend, Pitch day
зэрэг арга хэмжээг бид тогтмол зохион байгуулдаг. Магистрын төвшний оюутнууд
эдгээр арга хэмжээнд голцуу оролцдог. Бид IT Zone компанитай хамтын ажиллагааны
гэрээ байгуулж хамтын дундын лаборатори байгуулсан байгаа. Мөн Говь үйлдвэр,
ХААИС, IT парк зэрэгтэй ярилцах шатандаа явж байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Багш нарынхаа талаар та товч мэдээлэл өгөөч!<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Ерөнхий эрдмийн багш нарын маш сайн баг бүрдүүлсэн байгаа.
Математикийн хувьд алдарт Адьяасүрэн багш маань багаа удирдаж байгаа ба
математикаар манай сургуулийн баг Монголдоо нэг номер гэж хэлж болно. Цаашдаа
математикаас гадна тооцоолон бодох төвөө байгуулах зорилготой ажиллаж байна.
Физикийн хувьд Монголын алдартай физикч Очирбат багшийн хүү авьяаслаг физикч Нямсүрэн
багш маань бас өөрийнхөө багтайгаа ажиллаж байна. Химийн тэнхимээ би өөрөө
удирдаж байгаа. Харин биологийн хувьд Германы их сургуулийг төгсөж ирсэн генетик
инженер, биотехнологич Одгэрэл доктор ажиллаж байгаа. Бид сургалтаас гадна
судалгааны чиглэлүүдээ гаргаж байгаа. Энэ 4 багшийн тэнхимээс гарсан хүүхдүүд
маань инженерийн хичээлүүд рүү дараа нь орох юм. Инженерийн багш нарыг бид 2 үе
шаттай бэлтгэж байгаа. Эхнийх нь ерөнхий инженер буюу материал судлал,
электроник, хэрэглээний инженерийн багш нар. Дараа нь бид мэргэжлийн инженерийн
багийг 8 хөтөлбөр дээрээ гаргаж буй. Зарим чиглэлийн багш нар дотоодоос
олдохгүй байгаа тул бид Япон, Тайваниас урьж авч ирж байна. Эдгээрээс гадна
нийгэм, хүмүүнлэгийн багш нар, англи хэлний багш нар бидний хувьд асар чухал ба
бид тусад нь тэнхим байгуулсан. Манай сургууль дээр урлаг, спорт, техник,
технологийн нийт 13 клуб ажиллаж байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Төгссөн оюутнууд маань ажлын байраар хангагдах
боломжийг та бүхэн яаж харж байгаа вэ?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<!--[if gte vml 1]><v:shape
id="_x0000_s1030" type="#_x0000_t75" style='position:absolute;left:0;
text-align:left;margin-left:0;margin-top:64.05pt;width:278.15pt;height:200.35pt;
z-index:251659264;mso-wrap-edited:f' wrapcoords="-41 0 -41 21484 21600 21484 21600 0 -41 0">
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image011.png"
o:title=""/>
<w:wrap type="tight"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Инженерийн чиглэлийн
Америкийн нэг сургууль байгуулагдаж эхэлж байгаа мэдээлэл байгаа. Хувийн
технологийн дээд сургуулиуд бас мэр сэр байгуулагдаж байгаа. Өөрөөр хэлбэл
өрсөлдөөн гарч байна. Бид заримтай нь яриад харилцан ашигтай хамтран ажиллах
нөхцлүүдээ ярьж байгаа. Ажлын байрны хувьд бид хүүхдүүддээ бакалавраа амжилттай
төгсөөд магистртаа явахыг нь зөвлөдөг. Магистр нь сурна гэдэг бол бас нэг
төрлийн ажлын байр шүү дээ. Шууд ажлын байран дээр гарна гэвэл Монголд
хангалттай орон тоо байгаа гэж харж байгаа. Үндсэн мэргэжлээс гадна хүний ур
чадварыг бид анхаарч сургаж хүмүүжүүлэхийг эрмэлздэг. ITZone, Таван Богд, Говь,
Novelty зэрэг компаниудтай бид ажил олгогчийн зорилгоор эхнээсээ гэрээ
байгуулаад ажиллаад эхэлсэн байгаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="text-transform: uppercase;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хүүхдээ
ямар ч үнээр хамаагүй гадаад л явуулж байвал болно гэдэг сэтгэхүйгээс эцэг,
эхчүүд салах ёстой<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Ямар ч боловсролын байгууллагын үр жимс нь оюутан
сурагчид нь байдаг. Сургуулийнхаа нэр төрийг өргөж яваа зарим шавь нараасаа
дурдаж болох уу?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Манай хамгийн анхны нэг номерийн элсэгч минь Багануурын
охин байдаг. Биологийн улсын олимпиадын мөнгөн медальтай, олон улсын олимпиадын
тусгай байрын шагналтай. Цэнд-Аюуш гээд охин маань одоо 2-р курст нано
технологи, инженерчлэлийн чиглэлээр эндээ суралцаж байгаа. Сургуулиа төгсөөд
гадагшаа магистрт явах төлөвлөгөөтэй ба ирээдүйд алдартай био технологич болно
гэж зорьж буй. Мөн Норовсамбуу, Банзрагч гээд хүүхдүүд байна. Одоо хоёулаа
Токиогийн Технологийн Дээд Сургуульд суралцаж байна. Биологийн олон улсын
олимпиадаас Монголд анхны хүрэл медалийг авч ирж байсан Эрдэнэболд гээд хүү
байна. Эрдэнэболд маань одоо АНУ-д Станфордийн их сургуульд тэнцсэн,
суралцахаар явах гэж байна. Австралийн Үндэсний Их Сургуульд суралцаж буй
Мөнх-Очир минь байна. Эдгээрийг ингээд дурдаад байвал их олон оюутнуудыг хэлж
болно оо.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Та эцэг, эхчүүдэд зориулаад зөвлөгөө өгөөч?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Хүүхдээ ямар ч үнээр хамаагүй гадаад л явуулж байвал
болно гэдэг сэтгэхүйгээс эцэг, эхчүүдийг үнэхээр салгамаар байна. Үүнээс болоод
хүүхэд хохироод байдаг юм шүү. Хүүхэд болгон шалгалтад тэнцдэггүй. Шалгалтад
унаснаас болоод хүүхдүүд сэтгэлээр унах, хичээлээсээ завсардах, цаг алдах
хандлагатай байдаг. Тэгэхээр би юу зөвлөж байна вэ гэвэл бакалаврын зэргээ
Монголдоо хийсэн нь дээр. Миний дээр хэлдэг Цэнд-Аюуш гээд охины жишээ бол
зорилгоо маш сайн тодорхойлоод, тэр хирээр маш сайн суралцаж буй оюутны бахдам
жишээ юм. Инженерийн чиглэлийн хичээлүүд хүнд талдаа ордог. Математик, хими,
физик гээд бүгд MIT-ийн стандартаар гээд бодохоор амархан бол биш. Иймээс бид
хүүхдүүдээ зөөллөж өгөх хэрэгтэй болдог. Үүний тулд энтрепренершип, философийн
хичээлүүд ордог юм. Орчин үеийн Германы философийн форматаар ордог Алтаншагай
багшийн заадаг энэ хичээл маань манай оюутнуудын онцгой дуртай хичээлүүдийн нэг
нь болсон байдаг. Философи өөрөө ухааны хичээл бол математик логикийн хичээлд
тооцогддог. Логикийн хичээл их ороход хүүхэд ядардаг. Иймээс ухааны хичээлийг
хажуугаар нь зөөллөн заавал орж байх ёстой гэдэг тактикийг бид эндээ
баримталдаг юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8351599326949229491" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Энэ их ажил, судалгааны хажуугаар та чөлөөт цагаа
хэрхэн өнгөрүүлдэг нь сонин байна?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN">Ч.Г:</span></b><span lang="MN"> Би нисэх загварын спортоор хичээллэдэг. Хүүхэд байхаасаа
буюу 7-р ангиасаа л эхлэн хичээллэж байна. Энэ салбар маань Монголд хөгжөөд 50
жил болж байна. Өнгөрсөн жил Ази тивд анх удаа буюу Монголд маань дэлхийн аварга
шалгаруулах тэмцээн болж, 42 улс оролцсон. Энэ тэмцээнд Шинэ Монгол сургуулийн
“Шонхор” баг маань 10 оюутны бүрэлдэхүүнтэй оролцсон. Энэ спорт бол миний хобби
юм. Миний өөрийн амжилт гэвэл би Ази тивийн 2 удаагийн аварга, Монголын шигшээ
багт 10 гаруй жил хичээллэж байна. Ирэх жил дэлхийн аваргад ороод зодгоо тайлна
даа. Энэ бол техник бас сэтгэлгээний спорт юм. Энэ хобби маань миний инженерийн
их сургууль байгуулах хүсэлд шууд нөлөөлсөн нь дамжиггүй. Өөрөөр хэлбэл
сонирхол маань төсөл болж, цаашилбал старт ап болж байна аа гэсэн үг юм уу даа.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<!--[if gte vml 1]><v:shape
id="_x0000_s1031" type="#_x0000_t75" style='position:absolute;left:0;
text-align:left;margin-left:0;margin-top:153pt;width:278.85pt;height:209.35pt;
z-index:251660288'>
<v:imagedata src="file://localhost/Users/Vinzo/Library/Caches/TemporaryItems/msoclip/0clip_image013.png"
o:title=""/>
<w:wrap type="square"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Удахгүй манай сургууль дээр нисэхийн
чиглэлээр маш хүчтэй төслүүд хэрэгжих гэж байгаа. Японы хэд хэдэн сургуулиудын
удирдлага ирээд Японы их, дууд сургууль хоорондын тэмцээнд манай сургуулийг хамтарч
оролцохыг уриад сая буцаж байна. Мөн Токиогийн Их Сургуулийн агаарын хүчний
тэнхим Шинэ Монгол Технологийн Дээд Сургуультай хамтран ажиллахаар болж байгаа.
Сонирхуулж хэлэхэд Монголд анхны дроныг манай сургууль нисгэж байлаа. Хууль
Сахиулах Сургууль, Батлах Хамгаалахын Сургуулиуд нисэх хүчний тал дээр манайтай
хамтран ажиллахаар яригдаж байна. Швед, Орос улсуудын инженерүүд ч манай
сургуультай хамтран ажиллая гэж байгаа. Яагаад авто ба усан загвараас илүү
нисэх загвар дээр бид онцгойлон анхаараад байна вэ гэвэл Монгол шиг өргөн уудам
газар нутагтай, цөөн хүн амтай бидэнд нисэх хүчин асар чухал. Иргэний агаараас
гадна бусад зориулалтаар жижиг онгоцуудын эрэлт, үүрэг хариуцлага улам бүр ихсэх
болно. Бид энэ 6-р сард агаарын бөмбөлөг хөөргөх бодолтой байгаа. Монголоо төлөөлж
ирэх жил агаарын бөмбөлгийн дэлхийн аваргад оролцох төлөвлөгөөтэй байгаа.
Цаашилбал шүхэр, дельтаплан, агаарын бөмбөлөг, жижиг онгоц зэрэг олон төслүүд
рүү бид ээлж дараатай орох юм. Нисэх бол тэр чигээрээ механик, цахилгаан,
мэдээллийн технологи, электроник, ба материалын салбарын шинжлэх ухаан юм шүү
дээ. Сансраас тандан судалгааг ч бид маш анхааралтай судалж байгаа. Удахгүй бусад
сургуулиудтай хамтран хиймэл дагуулаар дамжин энэ төсөл рүү орох болно. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">В.Г: Маш сонирхолтой ярилцлага өгсөн танд баярлалаа!</span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-66775470373154371922016-05-26T00:02:00.002-07:002016-05-26T00:03:39.140-07:00Silk road - Brain roadmap and Technological road <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h2 class="essay-title" style="box-sizing: border-box; color: #515151; margin: 0.75em 0px; padding: 0px; text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Торгоны зам-Тархины зам-Технологийн зам</span></h2>
<div class="content normal-body" ng-bind-html="trustAsHtml(essay.result.content)" style="box-sizing: border-box; color: #515151; margin: 0px; padding: 0px;">
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Бидний үнэт зүйл юу вэ гэхэд толгойтой болгон л “МОНГОЛ хүн бид өөрсдөө шүү дээ” гэж хариулдаг. Тэгвэл ШИНЭ МОНГОЛ улсын үнэт зүйл болсон бидний үнэ цэнэ юунд оршдог юм бол оо? Өдгөө энэхүү асуултанд ихэнх хүмүүс БОЛОВСРОЛ гэж хариулдаг болжээ.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">БОЛОВСРОЛ ГЭЖ ЮУ ВЭ?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/gallery/34b37a7baa18e6c05f7e1128f6f8cb75.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; height: auto !important; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 854px;" /></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">“Боловсролын үндэс нь гашуун боловч жимс нь хичнээн амттай” гэсэн Аристотелийн үг бий. Нийгмийн зарим шинжлэх ухаанд тийм эсвэл үгүй гээд ам таглах асуудал тун ховор ч байгалийн ухааны шинжлэх ухааны хувьд системтэй мэдлэг, боловсролгүйгээр урагш алхах боломжгүй. Нэг хүнд ногдох их, дээд сургуулийн тоогоор Монгол улс дэлхийд тэргүүлдэг. Гэвч Дэлхийн Эдийн Засгийн Форумын 2015 оны судалгаагаар Монголын дээд мэргэжилтэй боловсон хүчин нь ДНБ-нд оруулж буй хувь нэмрээрээ дэлхийд сүүл мушгиж буй үр дүн гарсан байх юм. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Нэг хэсэг бид боловсрол гэдгийг “Диплом” гэдэг нэртэй цаас гэж ойлгон тооны араас хуйларч явжээ. Дотоодын боловсролын чанар муугаас болж хүүхэд, залуус гадаадын их, дээд сургууль руу сүүлийн хэдэн жил хуйларч байна. Гэвч гадаадад төгссөн болгон Монголынхоо амьдрал дээр сайн мэргэжилтэн байна гэж дүгнэх аргагүйг бизнесийн хүрээнийхэн улам ихээр ойлгож байна. Үүнийг Helen Keller “The highest result of education is tolerance” гэж өнгөрсөн зууны эхээр хэлсэн. Тэсвэр тэвчээр буюу хүлээцтэй байдал, сахилга бат, ёс суртахуун гурав боловсрол хэмээх түүдэг галын тулгын гурван чулуу бус уу? </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ЭНТРЕПРЕНЕР ГЭЖ ХЭН БЭ?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Сүүлийн хэдэн жилд бидний үгсийн санд энтрепренер гэдэг үг хүчтэй орж ирсэн. Эрдэм мэдлэгийг эд баялаг болгон хөрвүүлдэг хүнийг энтрепренер гэж орчуулж болох мэт. Харамсалтай нь эрх мэдлийг эд баялаг болгох, эсвэл эд баялагаар эрдэм мэдлэгийг худалдаж авч болно гэж багагүй хүмүүс ойлгодог. Ингэж суурин дээрээ хий эргэх хирээр Монгол улсын хөгжил хойшоо чангаагдаж байна. Академик орчин буюу их, дээд сургууль, судалгааны хүрээлэн ба бизнесийн хослол нь энтрепренер төрүүлэх үндсэн хөрс нь болдог. Багш, профессор хүн гэхээр л байнга хүн загнадаг, зааварладаг, эсвэл бизнесийн байгууллага гэхээр л үргэлж ашиг харж ажилладаг гэсэн ойлголт орчин цагт бага багаар бүдгэрсээр байна. Багшаас давсан шавийн эрдмээр багшийн чансаа хэмжигддэг бол манайд одоо хүртэл багш бурхан гэдэг үзэл боловсролын салбарт хэвээр л буй.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Өндөр хөгжилтэй улсуудад старп ап бизнесүүдийн өлгий нь их сургууль, ялангуяа технологийн дээд сургуулиуд болоод удаж байна. Эдгээр сургуулийн багш нар хичээлээ зааж, судалгаагаа хийхээс гадна үүсгэн байгуулсан компаниуд, бойжуулж буй төслийн компаниудынхаа ТУЗ-д сууж мэдлэг, мэдээллээ хуваалцан ажилладаг болжээ. Монголд маань бизнесийн байгууллагуудын ТУЗ-д суудаг багш, профессор, эрдэмтэд хир олон байдаг бол?</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ГУРАМСАН ОРООМОГ</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Төр ба хувийн хэвшлийн түншлэл буюу Public, Partnership, and Private (PPP) схемээр олон улсууд мега төслүүдээ хэрэгжүүлсэн байдаг. Жишээ дурдвал алдарт Сүэцийн сувгаас эхлээд Монгол улсад хийгдэж буй томоохон бүтээн байгуулалтууд ч орно. Өөрөөр хэлбэл анхны хөрөнгө оруулалт болон тодорхой хэмжээний өгөөжийг амласны үр дүнд хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтаар бүх ажлаа бүтээлгэн тодорхой хугацааны дараа уг нүсэр дэд бүтцийг улс нь өөрийн бүрэн мэдэлд эргүүлэн авдаг зарчим. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Харин барууны өндөр хөгжилтэй улсуудад энтрепренершип хүчтэй хөгжсөн шалтгаан нь зөвхөн төр ба хувийн хэвшлийн түншлэл байгаагүй ажээ. Гурамсан ороомог буюу Triple Helix “гэгч этгээд” нь барууны улсуудын хөгжлийн түүчээ болсон байна. Энэ зүйл нь их, дээд сургуулиуд, аж үйлдвэр буюу бизнесийн байгууллагууд ба төрийн гурвалсан түншлэл юм. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Үнэндээ энэхүү түншлэлийн цөмөөс дэлхийд алдартай олон том компаниуд Хойд Америк тивээс төрөн гарсан байдаг. Энэхүү схем нь төр засаг нь их, дээд сургуулиудын санаачилсан төсөл, шинэ санаанд патент өгч зохиогчийн эрхийг нь баталгаажуулах бөгөөд хувийн хэвшлийнхэн нь санхүүжилт босгон бизнес болгодог бүтэц юм. Маш олон венчур хөрөнгө оруулалтын компаниуд энэ гурвалжин дотор төрдөг. Магадгүй яг л энэхүү загвар нь Монгол Улс хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх хамгийн гол хөрс нь болох бий вий. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/gallery/d8ad21529301a7d954c075f299639b2d.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; height: auto !important; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 854px;" /></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Товчхон дүгнэхэд хөгжиж буй улсуудын түвшинд төр ба хувийн хэвшлийн түншлэл голцуу яригддаг бол өндөр хөгжилтэй улсуудын хувьд эдгээр хослол дээр их, дээд сургууль, судалгааны хүрээлэн, тинк танкууд нэмэгдэж орж ирж хөгжлийн хурдасгуур болдог ажээ.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">MIT</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Энэхүү гурван үсгийг мэдэхгүй залуус ховор буй заа. Massachusetts Institute of Technology гэдгийг товчилсон үг ба технологийн чиглэлээр мэргэших хүсэл бүхий хүн болгоны очих мөрөөдлийн институци. MIT буюу Массачусетсийн Технологийн Их Сургууль нь Америк болон дэлхийн өнцөг булан бүрт түгсээр буй их сургууль ба аж үйлдвэрийн хамтын ажиллагааны шинэ үлгэр загварыг бий болгосон анхны их сургууль юм. Дэлхийн хамгийн их энтрепренер их сургууль ч гэж нэрлэдэг. Энэхүү сургууль 1862 онд байгуулагдсан бөгөөд хөгжлийнхөө явцад олон саад бэрхшээлийг туулсан ч өдийг хүртэл энтрепренер сургууль гэсэн статусаа нэр төртэй өргөж явсаар л байна. Уламжлалт академик орчны стандартуудыг эвдэн аж үйлдвэрүүд, бизнесийн байгууллагуудтай нягт харилцан ашигтай хамтран ажиллахаас гадна төр засагтайгаа хамтран оюуны өмчийн эрхийг их, дээд сургуулиудад шилжүүлсэн алдарт Бэй-Доулийн хуулийг АНУ-д батлахад ч MIT үлэмж нөлөөтэй оролцсон байдаг.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Эрдэмтдийг бизнес ба хөрөнгө оруулалтын удирдлагаар хангаж, тэдний санаа, ба технологийг үнэлэмж ба үнэ цэнийг баталгаажуулж, цаашилбал үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэн олсон ашгаас хуваалцах энэхүү схем нь АНУ ба Европ тивийн олон улсуудын хөгжлийн хөдөлгүүр нь болсон юм. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">NMIT</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Зэллэн ниссэх нүүдлийн шувуудын толгойг түүчээ шувуу гэдэг билээ. “Flying geese” гэсэн ойлголтыг анх Японы эрдэмтэн Kaname Akamatsu 1930-аад оны үед гаргасан бөгөөд дайны дараа буюу 1960-аад оны үед ид хүчээ авч байсан юм. Зэллэн нисэн буй шувуудын түүчээ нь Япон Улс бөгөөд дараа дараагийн шатны шувууд буюу бусад орнуудад технологи, хөгжлөө дамжуулж явдаг, хөгжиж буй орнууд нь энэ маягаар ашиг хүртдэг тухай хүүрнэж байжээ. Монгол улс энэхүү шувуун цувааны сүүл хавиар нисч байгаа нь тодорхой бөгөөд зиндаагаа ахиулахын тулд хүссэн хүсээгүй хөгжиж буй орнуудаас суралцах, өөрсдийгөө нийтэд нээх, зарим хэмжээний эрсдлийг хүлээн зоригтой шийдвэрүүдийг гаргах ёстой юм болов уу гэж бодогдох бөлгөө. Тэр дундаа технологи гэгч зүйл хамгийн чухалд тооцогдно. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/gallery/9673c6ed5a1a58e11a9034813a1c500c.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; height: auto !important; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 854px;" /></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">2000 оноос ахлах сургуулиар шаваа тавин эхэлж байсан Шинэ Монгол бүрэн дунд сургуулийн хамт олон үйл ажиллагаагаа улам өргөжүүлж 2014 онд “Дэлхийн Боловсролыг Монголдоо Эзэмшицгээе” зорилготой New Mongol Institute of Technology (NMIT) буюу Шинэ Монгол Технологийн Дээд Сургуулиа байгуулжээ. Манай улсад эрхэм зорилго, алсын хараагаа тодорхойлсон компани, аж ахуйн нэгж маш цөөн байдаг. Тэгвэл хувийн дээд сургуулиудын нэг болох Шинэ Монгол сургуулийн хамт олон Монгол улсаас анхны Нобелийн шагналтныг төрүүлж, нэг хүнд ногдох патент, оюуны лицензийн тоогоор дэлхийд тэргүүлнэ гэсэн зорилт тавьж. Өмнөө тавьсан зорилгоо хийж буй судалгаа ба эдийн засгийн өгөөжтэй амжилттай холбож чадвал чухам энэхүү холбоос л ямар ч улсын хөгжлийн хурдасгуур болох бүрэн боломжтой юм. Ялангуяа энэхүү холбоос дээр үндэсний томоохон компаниуд болох MCS, Newcom, Шунхлай, Таван Богд, Макс групп гэх зэрэг нь орж ирээд MIT-ийн схемээр ажиллаж эхэлбэл шинэ санаа, санаачлагууд бодит ажил хэрэг болж, цаашилбал Монголын санхүүгийн зах зээлд ямар эерэг өөрчлөлт гарахыг таашгүй ээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Харамсалтай нь мэдлэг шингэсэн үйлдвэрлэл гэж ярих дуртай хирнээ бид бүхэн технологийн их, дээд сургуулиудыг хуучны ТМС буюу техник мэргэжлийн сургуультай багагүй андуурдаг юм билээ. АНУ ба Хятад улсууд эдийн засгаараа өрсөлдөхөө болиод удаж байна. Харин тэд эзэмшиж буй патентийхаа тоогоор өрсөлдөөд эхэлсэн. Шинэ Монголчууд бид оюуны лиценз эзэмших цаг нь нэгэнт болжээ.</span></div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-3777146459805664962016-05-17T07:05:00.002-07:002016-05-17T07:06:09.309-07:00Axis of parasite<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Паразитийн тойрог</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хэдхэн жилийн өмнө “Чөтгөрийн тойрог” гэдэг хэлц “моод”
болж, бүтэж буй болон бүтэхгүй байгаа бүхнийг амтай болгон энэ муу чөтгөрийн
тойргоос боллоо гэдэг тайлбар хийдэг байв. Шалтгаан нь “энгийн” хүн ойлгохын
аргагүй философилог мэт мөртлөө их энгийн. Буруугаа л хэн нэгэн рүү чихэх,
өөрсдийгөө өмөөрөх, хариуцлагаас зугтах. Энэхүү чөтгөрийн тойргоос болж улс
орны хөгжил удааширч, бизнесийн орчин муужирч, төрийн засаглал доройтсон гэж
ярих.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Мега болон макро түвшний энэхүү чөтгөрийн тойрог дээр яг
хариуцлага хүлээх хүн байхгүй бөгөөд дандаа институци, биет бус объектууд
“буруутан” нь болж асуудал дуусдаг байв. Харин бид хэзээ ч хувь хүн дээрээ
эдгээр асуудлыг төдийлөн ярьж хөндөж байсангүй мэт.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хувь хүн рүү дээрх хэллэг ба асуудлыг буулган хөрвүүлбэл бид
өөрсдөө хачиг буюу “Паразитийн тойрог” болжээ. Бидэн дунд баялаг гэхээс илүү
үнэ цэнэ, үнэт зүйл бүтээж бас түгээж буй хэсэг нь улам бүр цөөрсөөр байна.
Тэдгээр цөөрч буй “үндэсний цөөнхөө” харх, жоом шиг хурдан үржиж буй нийгмийн
олонхи, масс болсон хэсэг нь үнэндээ хачиг шиг шимж ажиллаж амьдарч байна.
Гэхдээ бас ухаантай паразитууд. Шимж буй олзоо бүр үхүүлчихгүйхэн шиг гэхдээ
бас “давруулчихгүйхэн” шиг сорж шимж амьдрах нь манай нийгмийн амьдралын хэв
маяг болох нь ээ харамсалтай нь. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ажил хийхийг хүсч буй хүмүүст нь, ажлыг чанартай бас
үнэнчээр хийдэг хүмүүсийн үнэ цэнэ цалин, ажлын хөлс гэх мөнгөөр үнэлэгдэж
хуваарилагдахгүй хирнээ ажлыг хийлгэхгүй гэсэн хэсэгт бүлэгт нь тэр хийлгэхгүй
ажлыг нь хийлгэхгүй ээ гэж урамшуулал, хувь хүртээж буй улс, институци, аж
ахуйн нэгж хэрхэн яаж өөдлөх билээ!<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Хамгийн харамсалтай нь паразитанд шимүүлж ажиллаж, амьдарч
буй хүмүүсийг харж буй микроскопийн дуран авайг алслан анзаарвал тэрхүү хүмүүс
маань өөрсдөө бас хэдэн арваараа хэн нэг хүний паразит болж шимэн зоогдсон дүр
зураг тодрох бөлгөө. Хэн нэгэнд шантаажлуулан шантаажлуулан ажиллаж амьдрах
хирнээ хэзээ ч гомдоллодоггүйн нь шалтгаан нь өөрөө бас хэн нэгнийг шантаажилж
гол зогоох урлаг нь бөлгөө. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Төр засгийн хэмжээнд алсын хараа үгүй тул институци нь өөрөө
хөгжлийн хачиг болчихсон. Бизнес, компанийн хэмжээнд засаглал нь тунгалаг бус
учир үнэ цэнийн хачиг болчихсон.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Хувь
хүний хэмжээнд хандлага ба боловсрол нь ядмаг тул өөрийнхөө үнэт зүйлийнхээ
хачиг болчихсон өөрийгөө шимүүлж, бусдыг шимж гол зогоож буй мэт.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:DocumentProperties>
<o:Revision>0</o:Revision>
<o:TotalTime>0</o:TotalTime>
<o:Pages>1</o:Pages>
<o:Words>351</o:Words>
<o:Characters>2003</o:Characters>
<o:Company>BSP</o:Company>
<o:Lines>16</o:Lines>
<o:Paragraphs>4</o:Paragraphs>
<o:CharactersWithSpaces>2350</o:CharactersWithSpaces>
<o:Version>14.0</o:Version>
</o:DocumentProperties>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="276">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:Cambria;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<!--EndFragment--><br />
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Үүнийг паразитийн тойрог гэмой.</span><o:p></o:p></div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-70998462496443042602016-05-10T05:04:00.002-07:002016-05-10T05:06:00.495-07:00Think ... and think again!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="_1dwg" style="color: #141823; padding: 12px 12px 0px;">
<div class="_5pbx userContent" data-ft="{"tn":"K"}" id="js_i7" style="line-height: 1.38; overflow: hidden;">
<div style="margin-bottom: 6px; text-align: center;">
<b><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Бод бас дахин бод! Тунгаа, эргэцүүл</span></b></div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">20 жилийн өмнө би Японд сурч төгссөн Сингапур хүнтэй уулзаж байсан юм. Тэрээр Сингапурт Япон компанид ажилладаг байлаа. Энэ үе бол Сингапурт үндэсний бүтээмжийн хөдөлгөөн ид эхэлж байсан үе байсан бөгөөд Сингапур улс Японоос бүтээмжийн тухай, бүтээмжээ хэрхэн өсгөх тухай ба бэгүй судалж сурч байсан үе.</span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Тэр үед би энэхүү залуугаас асууж билээ. Япон ба Сингапур хүмүүсийн ялгаа нь юу вэ? Яаж Япон компаниуд үргэлж хүнээ үргэлж шинэ зүйл хийж бүтээх, бүтээмжээ өсгөхөд нь анхаарч хурцалж чадаад байдаг юм бол? Яаж Япончууд төгс төгөлдөр бүтээгдэхүүнийг цаг үргэлж санаачлан бүтээгээд байна? Яагаад автомашин, камер үйлдвэрлэлээрээ дэлхийд тэргүүлээд байна вэ гэж асууж байв.</span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харин тэр надад хариулахдаа яагаад гэвэл Японд бүх зүйл хүмүүжлээр нь дамжин багаас нь эхэлдэг. Сурагч байх үеэс нь эхлэн Японд хүүхдийг яагаад энэ зүйлийг хийж байгаа юм бэ гэдэг асуултыг асуухаас гадна яах гэж энэ зүйлийг хийж байгаа юм гэдэгт хариулуулж сургадаг. Тийм учраас л Япон ажилчид цаг үргэлж юмыг шинээр сэтгэхээс гадна илүү шилдэг зүйл бүтээхийг эрмэлздэг. </span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Япон аав хананд зураг хадах гэж байхдаа хүүхдээсээ хадаас аваад өгөөч гэж асуухад хүүхэд нь дан хадаас аваачаад өгвөл аав нь алх нь хаана байна гэж асуудаг. Хүүхэд нь уучлаарай аав аа би алхаа аваад ирье гэж хариулна. </span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харин Сингапур аав яг ижил асуулт асуухад Сингапур хүүхэд уучлаарай гэж хэлэх болов уу, эсвэл та өөрөө надаас алх авч ир гэж асуугаагүй шүү дээ гэж хариулах болов уу?</span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Өөрөөр хэлбэл бид хэн нэгний хий гэсэн болгоныг хийх ёсгүй юм аа. Бид үргэлж би юуг ямар зорилгоор хийх гэж байна вэ гэж асууж байх ёстой. Түүнээс гадна би өөр юу хийж чадах вэ гэдгээ ч өөрөөсөө асууж бай. Үргэлж байгаа байдлыг сайжруулах арга замыг бодож бай. Хэрэгтэй, өгөөжтэй л бол хийж байгаагаасаа шал өөр зүйлийг ч үргэлж бодож, өөр өнцөг агуулгаас сэтгэж хайрцаглагдахгүй байх нь чухал. Ингэж байж л бид одоо байгаагаасаа илүү сайжирна.</span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Дахиад нэг бодоод үзээрэй. Хадаас л авч ирээ юу? Алх нь хаана байна? Энэ зургийг би өөр хананд өлгөх ёстой юу? Эсвэл энэ ханан дээр өөр зураг өлгөх ёстой юу? Ер нь зурагны оронд уран баримал тавих ёстой ч юм уу? Миний зорилго хананд зураг л өлгөх юм уу, эсвэл өрөөгөө чимэглэж сайхан харагдуулах гээд байгаа билүү?</span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Бод бас дахин бод! Би яг юуг яах гэж хийх гээд байгаагаа тунгаая, эргэцүүлье.</span></div>
</div>
<div style="display: inline; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Siong Guan LIM. The Leader, the Teacher and You. Page 80</span></div>
</div>
<div class="_5wpt" style="border-left-color: rgb(220, 222, 227); border-left-style: solid; border-left-width: 2px; font-family: helvetica, arial, sans-serif; font-size: 14px; padding-left: 12px;">
</div>
</div>
<div class="_3x-2" style="font-family: helvetica, arial, sans-serif; font-size: 12px;">
<div data-ft="{"tn":"H"}">
</div>
</div>
</div>
<div style="color: #141823; font-family: helvetica, arial, sans-serif; font-size: 12px;">
<form action="https://www.facebook.com/ajax/ufi/modify.php" class="commentable_item" data-ft="{"tn":"]"}" id="u_jsonp_39_e" method="post" rel="async" style="margin: 0px; padding: 0px;">
<div class="_sa_ _5vsi _ca7" style="color: #9197a3; margin-top: 12px; padding-bottom: 4px; position: relative;">
<div class="_37uu">
<div data-reactroot="">
<div class="_3399 _a7s clearfix" style="border-top-color: rgb(229, 229, 229); border-top-style: solid; border-top-width: 1px; clear: both; margin: 0px 12px; padding-top: 4px; zoom: 1;">
<div class="_524d">
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</form>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-54757401556729361352016-01-24T19:33:00.002-08:002016-01-24T19:33:49.996-08:00Identity, Image, and Reputation<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b>Corporate identity (Ондоошил), Image (Донж), </b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b>ба Reputation (Алдар)-ийн ялгаа ба мөн чанар</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Компанийн ондоошил гэдэг нь тухайн зах зээл, нийгэм дээрээ хэн байхыг хүсч буй, хаашаа тэмүүлж буйгаа илэрхийлж буй илэрхийлэл юм билээ уг нь. Иймээс компанийн айдентити буюу ондоошилоо тодорхойлохын тулд эхлээд яах гэж тэр компани, хуулийн этгээд, институци байгуулагдсан юм, эрхэм зорилго нь юу юм, юуны тулд оршин тогтнож буйгаа эхлээд ойлгох ёстой мэт. Эдгээр энгийн асуултанд хариулж чадахгүй буюу зорилгогүй байгуулагдсан, алсын хараагүй ажилладаг удирдлагын хувьд компанийн ондоошилоо тодорхойлж чадна гэдэг нь асар эргэлзээтэй хэрэг билээ. Харин лого, симбол, нэр, уриа зэрэг нь жишээлж хэлбэл косметик засварууд л билээ. Зорилгоо тодорхойлгоогүй байж лого "зуруулж" тэрийгээ компанийн брэндинг, айдентити хийсэн гэж ойлгож байгаа хүмүүсийг жишвэл шатрын 64 нүдний булангийн 4 нүдэнд л ажиллаж байгаа шоргоолжтой зүйрлэж болох. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харин имиж гэдэг нь тухайн компанийн нийгэмд харагдахыг хүсч буй дүр нь нийгмийн бүх бүлгүүдэд ямар утгаар харагдаж, ойлгогдож байгаагийн тусгал буюу хариу рэакц гэж хэлж болохоор. Үүнийг Монгол хэлнээ донж гэж буулгавал зохих мэт. Компани, институци нь асар олон нийгмийн бүлгүүдтэй харилцдаг. Жишээ нь, засгийн газар, ард иргэд, иргэний нийгэм, бизнесийн байгууллагууд, олон улсын байгууллага, ТББ-ууд гэх мэт. Зорилгоо зөв тодорхойлж, корпорацийн ондоошилоо томъёолж чадсан компанийн хувьд хүссэн хүсээгүй нийгмийн бүхий л давхаргын шууд болон шууд бус дэмжлэгийг авч чаддаг. АНУ-ын Форд компани тухайн үедээ Америк иргэн болгоныг машинтай болгоно гэдэг зорилго тавьсан нь Форд төдийгүй АНУ-ын засгийн газрын зорилго, имиж, тус улсын соёл болсон түүхтэй байдаг. Тэгэхээр бид зөвхөн нэг нэгэн эсвэл хэсэг бүлэг даргад зориулж зорилгоо тодорхойлж болохгүй нь ажээ. Эсвэл бид ашгийн төлөө бүх нөөцөө золиосолж, нийгмийн том давхаргаа алсын хараандаа оруулахгүй байж бүр болохгүй ажээ. Тэгэх л юм бол өөрсөддөө тааруулсан хичнээн сайхан зорилго тодорхойлоод ч нийгэмд яагаад ч зөв имиж үүсэхгүй нь байна. Улстөрийн намын хувьд ирэх сонгуульд л санал авахын тулд зорилгоо тодорхойлж буй бол институци бус санал худалдаж авах арилжааны хэрэгсэл юм. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харин reputation буюу компанийн алдар нэр, үнэ цэнэ гэдэг нь дээр дурдсан corporate identity буюу компанийн ондоошил ба image буюу донж хоёрын хооронд үүсч буй зааг гэж ойлгож болох юм аа. Энэхүү зааг ялгаа бага байх тусам л тухайн байгууллага, институцийн нэр алдар сайн бөгөөд үнэн байдаг байх нь. Өөрөөр хэлбэл зорилгоо зөв тодорхойлсон ба тэрхүү зорилгыг нь нийгэм ойлгож дэмжиж байна гэсэн үг. Харин энэхүү зааг ялгаа их байх тусам л ам, ажлын зөрүү ихтэй хүмүүс шиг ойлгогдож тэр хирээр нэр алдаргүй болдог ажээ. Жишээлбэл, нүүр амаа дарвайтал нь будаж, брэндийн цуглуулга болсон хирнээ зөв бичиж чаддаггүй, худлаа нөхдүүдийг бид "ээ худлаа л гар байна шүү дээ" гэж ярьдагтай агаар нэг. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Эцэст нь хэлэхэд компанийн брэндинг хийх, рэ-брэндинг хийх, корпорацийн айдентитиг гаргах, хөгжүүлэх гэдэг нь лого зурах, брэнд бүүк хийхээс шал өмнөө бизнес юм. Цогцоор нь хийж гэмээнэ буюу 3D хэмжээсээр ажиллаж байж амжилтанд хүрдэг схемийг бидний дийлэнх маань харамсалтай нь агуулгаа огт ойлгохгүйгээр хэлбэр хөөж 2D, зарим нь бүр 1D схемээр хийж, хийх гэж оролдож түмний шившиг болоод байх юм. Бүгдээрээ экосистем, эргэн тойрноо 3D-р харж, ойлгож, хүндэлж, хайрлаж, харилцан ашигтай хамтран ажиллах цаг нь болжээ.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-28699541044015903172016-01-04T21:33:00.002-08:002016-01-04T22:09:14.080-08:006 factors shaping the global economy in 2016<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">2016 онд дэлхийн эдийн засагт
нөлөөлөх 6 гол хүчин зүйлс<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<i><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Швед улсын сангийн сайд асан ноён </span></i><i><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Anders Borg </span></i><i><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">нь
дэлхийн эдийн засгийн талаарх дараах сонирхолтой нийтлэл бичсэнийг чадах
чинээгээрээ орчуулан та бүхэнд хүргэж байна. Мань эр Хятадад явагдаж буй
реформоос авахуулаад “Брексит” буюу
“Британи Европын холбоо”-ноос гарах эрсдлийг хүртэл хөндсөн байна. Том зургаа
харах, алсын хараатай байх гэдэг нь ямар чухал зүйл болохыг би лав хувьдаа
энэхүү нийтлэлийг уншаад улам бүр ойлгов. Та бүхэн болгооно уу</span></i><i><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">!</span></i><i><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN"><o:p></o:p></span></span></i></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></i></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">2016 он дэлхийн эдийн
засгийн хувьд хүнд бөгөөд том сорилттой жил болно. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Дэлхийн эдийн засгийн
өсөлт олон жил үргэлжилсэн уналтын дараа бага багаар ажиглагдаж эхэлж байна.
Гэвч Олон Улсын Валютын Сан </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ОУВС</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">-ийн гаргасан тооцоогоор бол дэлхийн ДНБ-ийн өсөлт
3,5%-тай гарсан нь 10 гаруй жилийн өмнө болсон дэлхийн санхүүгийн хямралын
дараах жилийн өсөлт болох 4,5%-с ч бага байгаа юм. Хэдий тийм боловч энэхүү
өсөлтийн хэмжээ нь сүүлийн 5 жилийн дундаж өсөлтөөс хамаагүй дээр үзүүлэлт гэдгийг
бид анзаарах ёстой. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">АНУ ба ИБУИНВУ нь
хямралаас өөрөө өөрсдийгөө авч гарч байгаа хэдий ч хямралтай тэмцсээр байгаад
хүнээр бол биеийн эсэргүүцэл нь асар суларсан. Евро бүсийн хувьд эдийн засгийн
тэлэх бодлогыг барьж буй бөгөөд өсөлтийг дэмжихийн тулд энэхүү бодлогыг цаашид
ч үргэлжлүүлэх нь тодорхой байна. АНУ ба Европт аль алинд нь хөрөнгө оруулалтын
түвшин бага хэвээр, бүтээмжийн өсөлт сул, экспортын салбарууд нь эдийн
засагтаа, хямралын эсрэг асар бага хувь нэмэр оруулсан хэвээр л байна. Энэ зуур
Ази тивд гэсэн эдийн засгийн өсөлт бага багаар буурсан хэвээр байдалтай байна.
Дэлхийн худалдааны эргэлтийн өсөлтийн хувь нь дэлхийн ДНБ-ний өсөлтийн хувиас ч
бага түвшин рүү орсон байна. Хямралын дараах дэлхийн эдийн засаг, бизнесийн
энэхүү эмзэг өсөлт нилээд хэдэн хүчин зүйлсээс шууд шалтгаалж байна. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Нэг: Улс төрийн популизмийн жил</span></b><b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">2016 </span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">он
улс төрийн популизм гэдэг тамгатай байна. Сул эдийн засаг ба хөдөлмөрийн,
баялагийн бүтээмжийн уналттай нөхцөл байдал нь бодит цалин ба хэрэглээнд шууд
сөргөөр нөлөөлдөг. Өнөө, маргаашаа тойрсон асуудлууд нэмэгдэх тусам хүмүүсийн
алсын хараа бүдгэрч, одоо байгаа нөхцөл байдлаа богино хугацаанд сайжруулахын
тулд ирээдүйгээ золиосолж эхэлдэг.</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Donald Trump </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">АНУ-ын бизнесмен, тэрбумтан, 2016 оны АНУ-ын
ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөж буй нэгэн</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">, Jeremy Corbyn </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Британийн улстөрч ба Хөдөлмөрийн намын тэргүүн, сөрөг
хүчний тэргүүн</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">,
Alexis Tsipras </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Грекийн улстөрч ба 185 дахь ерөнхий сайд</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">, Nigel Farage </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Британийн улстөрч, Британийн тусгаар тогтнолын намын
тэргүүн</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">, Marine Le Pen </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Францын улстөрч, Үндэсний фронт намын ерөнхийлөгч</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">, Bernie Sanders </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">АНУ-ын улстөрч, хамгийн олон жил бие даагчаар явж буй
конгрессийн гишүүн</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">, Pablo Iglesias Turrión </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Испанийн улстөрч, Подемос намын генсек</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">)</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN">гэх мэтийн улстөрчид ард иргэдийн энэхүү эмзэг
байдлууд болох амьдралын стандарт муудах, санхүүгийн тогтворгүй, баталгаагүй
байдлыг нь ашиглан хувийн тоглолтууд хийж эхэлдэг. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Олон хүчин зүйлс
популизм ба олон нийтийн бухимдлыг өөгшүүлж дэвэргэдэг. Ажлын байрны
баталгаатай байдлыг өнөөдөр даяар өрсөлдөөн, цахимжуулалт, роботын эрин үе үгүй
хийж байна. Шинэ ажлын байрны боломжууд гэдэг нь өнөдөөр голцуу түр хугацааны,
хагас цагийн, эсвэл ч ямар нийгмийн даатгал, тэтгэмжийн схемд ороогүй хувиараа
ажил эрхлэгч байх л нөхцөл л болж хувирч байна. Үүний хамгийн том жишээ нь “</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Uber</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">”</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">юм. Хэдэн мянган сайн дурын жолооч нар тодорхой хэмжээний
орлого олж буй боловч нийгмийн халамж, хамгаалалтын системээс гадуур байсан
хэвээр л байна. Чанартай боловсролын эрэлт, нарийн мэргэшил бүхий боловсон
хүчин, нийгмийн харилцааны чадвар, ааль </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">(social skill)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> зэрэг үзүүлэлтүүд нь хөдөлмөрийн зах зээлийн стандарт,
босгыг асар өндөр болгож, тэр хирээр өрсөлдөөнийг хурцалж байна. Үйлдвэрчний
эвлэл гэдэг институци утгаа алдаж байна. Ажлын байрны тогтвортой, найдвартай
байдал үгүй болж хөдөлмөрийн зах зээл бүхий өнөө үед үйлдвэрчний эвлэлийн
нөлөө, чадал өдөр ирэх тусам улс орнуудад суларч, ажил олгогчид, төр засагтай
хэлэлцээр хийх чадамж, давуу талууд нь багассаар байна. </span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ямар ч засгийн газар
алсыг харсан, бүтцийн өөрчлөлт хийх буюу реформын шинж чанартай ажлуудыг хийх
үед сонгогч нар голцуу түүнийг нь ойлгодоггүй буюу хэт ойрын зорилт хүслээ
гүйцээх энгийн шийдлүүдийг шийдвэр гаргагч нараас илүүтэйгээр хүсдэг. Улстөрийн
илтгэлцлийг тогтвортой барихын тулд сонгогч нарт улстөрчид бодит цалинг өсгөх,
ажлын байр бий болгох, нийгмийн халамж, хангамжийг сайжруулах богино хугацааны
шийдэл, саналуудыг санал болгож байж л санал цуглуулж чаддаг. Гэхдээ энэхүү
нөхцөл нь эдийн засгийн реформ хийсний үр дүнд сэргэсэн бизнесийн орчил, эрүүлээр
өсөж буй хөдөлмөрийн зах зээлийн үед л ном ёсоороо биелэгдэх боломжтой байдаг билээ.
<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Товчхондоо хамгийн том
эрсдэл юу вэ гэхээр урт хугацааны зорилгоо тодорхойлоод хэрэгжүүлээд явъя
гэхээр сонгогч нараас авах санал, итгэлээ авч чадахгүй гэж айсан шийдвэр
гаргагч, улстөрчдийн популист үйлдэл юм. Энэхүү үйлдэл эргээд хэзээ ч үл дуусах
нийгмийн сүлжээ болж бидний хэлдгээр чөтгөрийн тойргийг үүсгэж шинээр тойрог
тойрох тусах ард иргэд ба улстөрчдийн хоорондын холбоо улам холдож том ан цав
гардаг юм. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Хоёр</span></b><b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">: </span></b><b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Дэлхийн аюулгүй байдал ба цагаачдын
хямрал</span></b><b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">2016 оны дэлхийн гол үйл явдлын нэг нь яах аргагүй АНУ-ын ерөнхийлөгчийн
сонгууль болно. Энэхүү сонгууль нь АНУ-ын дотоодын сонгууль мэт боловч томоор
харвал АНУ цаашид “дэлхийн цагдаа” байж чадах уу, үгүй юу гэдэг асуултын гол хариу
болох юм. Хэрэв АНУ гадаад бодлогоо зохистой тодорхойлж чадахгүй, дайн
самуунтай газруудад зэвсэгт хүчнээ оруулах боломжгүй, хүсэлгүй байх аваас
дэлхийн аюулгүй байдлын тэнцвэр алдагдах эрсдэл бидний өмнө үүснэ. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хэдий АНУ-ын дэмжлэггүй хөдлөхөд хэцүү боловч Европ аюулгүй байдлынхаа
талаар дорвитой үйлдэл хийх цаг нь болоод байна. Саяхан Парист болсон эмгэнэлт
явдал нь АНУ, Франц, ИБУИНВУ, тэр байтугай Халифат үүсгэх амбиц буюу Исламын
улсуудын террористуудын эсрэг тэмцэж буй ОХУ-ыг хүртэл хооронд нь нэгтгээд
байна. Ямартаа ч АНУ ба Европ нь дунд болон урт хугацаандаа Ойрхи Дорнод, Хойд
Африк, Афганистан зэрэг бүс нутгуудад алан хядагч нарын эсрэг хамтдаа тэмцэх
шаардлагатай болсныг цаг үе бидэнд ойлгуулж байгаа. Хэрвээ том гүрнүүд дээр
дурдсан том бүс нутгуудыг Боко Харам, Аль-Шабааб, Талибан, Даэш зэрэг террорист
нарын мэдэлд үлдээвэл дэлхийн аюулгүй байдал асар том эрсдэлтэй хэвээр байх
болно. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Цагаач нарын хямрал нь Европ тивийн хувьд 2016 оны хамгийн хүнд асуудал
нь хэвээр байсаар байх болно. НҮБ-ийн тооцоогоор бол зөвхөн 2015 онд 1 сая
гаруй цагаач нар Европ тив рүү орогнол хүсэж цагаачилсан байна. Харин дэлхий
даяар улс төрийн орогнол хүсэж нэг орноос нөгөө орон руу цагаачилсан хүмүүсийн
тоо 2015 онд 60 саяд хүрээд байгаа нь 2014 онтой харьцуулбал даруй 40%-р өссөн
үзүүлэлт юм. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Герман, Швед, Унгар, Австри, Итали зэрэг улсууд нь цагаач нарын нөлөөнд
хамгийн их орж буй улсуудаар Европ дотроо тооцогдоно. Унгар ба Швед улсуудын
хувьд нэг хүнд ногдох цагаачдын тоогоор толгой цохиж буй бол нийт цагаачдын
тоогоор Герман улс тэргүүлж байна. Сүүлийн хэдэн долоо хоногт Европ тив рүү
ирэх цагаачдын тоо эрс багассан нь магадгүй өвлийн хүнд цаг агаараас болсон
болов уу. Магадгүй Европын холбоо Турк улстай саяхан хийсэн улс төрийн гэрээ нь
энэхүү цагаачлалын асуудалд шууд нөлөөлж буйг үгүйсгэхгүй.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">2016 онд Исламын улсуудын террористууд дотоод улсуудынхаа эсэргүүцэл,
тэдний эсрэг үймээн самуунд онилогдох болно. Хэрвээ эдгээр алан хядагч нарын
үйл ажиллагаа суларвал Сири, Ирак зэрэг улсуудын нөхцөл байдал сайжрах бүрэн
боломжтой. Гэхдээ л Сири, Иракийн зөрчилтэй бүс нутгуудаас дүрвэсэн 4 сая гаруй
цагаач нар хөрш улсуудад нь байршсаар байна </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Туркт 2.2 сая, Ливанд 1.1 сая,
Йорданд 650,000</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Түүхээс харахад бүс нутгийн хямралаас болж дүрвэж буй цагаач нарын тоо
нилээд хэдэн жилийн дараанаас тогтворжиж эхэлдэг. Талибаны зэвсэгт хүчний
үймээнээс болж Европ руу Афганистанаас улс төрийн орогнол хүсэж ирсэн цагаачдын
тоо 2015 онд 100,000 хүн байсан ба энэхүү тоо цаашид ч өсөх хандлагатай байна.
Хэдий 2016 онд 2015 оныг бодвол цөөн цагаачид ирэх хандлагатай байгаа боловч
урт хугацаандаа 2016 ба 2017 оны дунджаас харьцангүй их цагаачид жил бүр Европ
руу цагаачлах хандлага ажиглагдаж байна.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Европ тив рүү чиглэх энэхүү цагаачдын урсгалын богино хугацаанд үзүүлэх
эдийн засгийн нөлөө нь эерэг буюу ялангуяа Герман ба Шведийн ДНБ-ийн өсөлтөнд
шууд эерэгээр нөлөөлнө. Цаашилбал Европ тивийн хөгширч буй хүн амын бүтэц,
буурч буй хүн амын өсөлтөнд ч мөн эерэг нөлөөтэй. Ангела Меркелийн
томъёолсончлон цагаачид нь “Дотоод Даяарчлал”-ийг бий болгож, ажиллах хүчийг
солонгоруулан, илүү бүтээлч эдийн засгийг бий болгох боломжтой. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Богино хугацаанд энэ олон хүнийг нэгтгэж нийлүүлнэ гэдэг нь ямар ч улсын
хувьд асар том сорилт юм. Швед улсын хувьд Сири улсаас очсон цагаач нар
хөдөлмөрийн зах зээл рүү бараг асуудалгүй орж, нийгэмдээ уусч чаддаг. Харин Сири
улсаас доогуур хөгжилтэй улсуудаас </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Сири улсад дайн болохоос өмнө
нэг хүнд ногдох ДНБ нь 5000 ам.доллар байсан</span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">)
</span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">их хэмжээний цагаачдыг хүлээж
авах нь Швед улсын хувьд том асуудал үүсгэнэ. Цагаачдын интеграцыг сайн хийхийн
тулд хүлээж авч буй улсууд нь хөдөлмөрийн зах зээлээ аль болох уян хатан
байлгах хэрэгтэй ба боловсролд оруулах хөрөнгө оруулалт, нийгмийн зардлыг
өсгөх, халамжийн төсвөө нэмэх шаардлагатай болно. Энэхүү шаардлагууд нь Герман
ба Швед улсуудын хувьд аль алинд нь асар хүнд байх болно. Ирээдүйг тольдвол
2017 ба 2018 онд эдгээр улсуудад ажилгүйдэл нэмэгдэх ба энэхүү ажилгүйдэл нь
нийгэмд цалингийн дарамтыг бий болгож, цаашилбал инфляцид нөлөөлөх сөрөг
талтай.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Гурав</span></b><b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">: Брексит</span></b><b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ийн референдум<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Европын улстөрийн ирээдүйд хүчтэй нөлөөлөх нэг зүйл нь ИБУИНВУ-ын Европын
холбоо дахь гишүүнчлэлийн асуудал ба түүнтэй холбоотой референдум юм.
Референдум болгон тодорхой бус зүйлийг агуулсан байдаг. Гэнэтийн, тодорхойгүй
зүйлс, үйл явдал нь ямар ч зүйлийн үр дүнг дурын зүг рүү чиглүүлж болдог.
Хамгийн бодитой таамаг нь ИБУИНВУ-ыг Европын холбоондоо үлдэх байх гэдэгт
огтолцож байгаа. Хэрэв Британиуд Европын холбооноос гарлаа гэхэд түүнээс үүсэх
улс төрийн болон эдийн засгийн үр нөлөө, хохирол нь дааж давашгүй байх болов
уу.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хөгшин Европын улс төрийн тэнцвэрт байдал нь нээлттэй, чөлөөт худалдаа
бүхий зах зээлээс илүү хүнд сурталтай, төвлөрсөн систем руу чиглэж байгааг нуух
ёсгүй. Европ ба ИБУИНВУ аль аль нь АНУ, Хятад, Япон, Энэтхэгтэй харьцуулбал
даяар өрсөлдөөний хувьд хамаагүй сул нөхцөл байдалтай байна. Британийн хувьд
урт хугацааны эдийн засгийн үр нөлөө, үр дүн нь тийм ч таатай харагдахгүй байна.
Европын холбоог бүх талаараа түшихгүй л бол тун удахгүй дэлхийн санхүүгийн төв
гэгддэг Лондон асуултын тэмдэг болон хувирахад бэлэн байна. Популист улстөрчид
Европын холбооноос Британи гарахад ямар ч зардал гарахгүй гэж байгаа ч бодит
байдал дээр энэ бол тоглоом биш билээ. Дани улсын референдум нь тус улсыг 1992
онд айхтар хямрал руу түлхэж байсан түүхтэй бөгөөд Брексит буюу ИБУИНВУ Европын
холбооноос гарах нь түүнээс ч том хохирол, эрсдлийг энэ бүс нутагт үүсгэх аюултай.
<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Тодорхой бус нөхцөл байдал хэдий их байх тусах сонгогчид статус квог
голчлон харж шийдвэрээ гаргадгийг бид анхаарах ёстой. Бараг эдийн засгийн бүх
мэргэжилтнүүд, уламжлалт улс төрийн намууд ба дийлэнх бизнесийн секторууд
“ТИЙМ” гэж маргаж байхад энэ чиг л зөв чиглэл баймаар. Гэвч популизмийн эрин
үед тодорхой бус байдал байсаар л байх бөгөөд сонгуулийн албан ёсны дүн гарсан
хойно л бид цаашаа хаашаа явах вэ гэдгээ бодитой барагцаалах боломжтой билээ.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Дөрөв</span></b><b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">: </span></b><b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Дэлхий дээрх ОХУ-ын нөлөө</span></b><b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Дэлхийн санхүүгийн зах зээл ба улс төрийн орчинд хүчтэй нөлөөлдөг
дараагийн нэг тоглогч бол яах аргагүй ОХУ билээ. 2015 оны төгсгөлд ерөнхийлөгч
Путин хуучин хашааны гадна байсан Орос улсын имижийг Сири, Ирак дахь алан
хядагчидтай тэмцдэг хүчирхэг гүрэн болгон өөрчилж чадсан. Энэхүү өөрчлөлт нь
тун эмзэг байгаа. Зүүн Украинтай холбоотой Путины гаргасан түрэмгий үйлдэл нь
түүнд эргэж буцах, уян хатан байх ямар ч боломжийг бий болгоогүй. Үнэндээ
ОХУ-ын гадаад бодлогын нэг хэсэг нь Исламын улсуудын алан хядагч нарыг
намнахаас илүү ерөнхийлөгч Аль-Ассадад л илүү их дэмжлэг болж буйг нь бодит
байдлаас харж болно. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Урт хугацаанд ОХУ одоо буй дэглэмээрээ нэг их хол явахгүй ба дэлхийн
тавцанд хүчээ алдах болно. Буурч буй хүн амын өсөлт, архидалтаас үүдэн амиа
алдаж буй залуус, уул уурхайн баялаг дээр хэт дулдуйдсан орчил нь үүнийг
батална. Ирээдүйд бүтээмж, инноваци л Орос улсыг авч явна. Богино хугацаанд хэрэв
ОХУ-ын хөрш улсууд нь сул талаа харуулах л юм бол Орос шууд тэр сул талыг нь
ашиглан өөрийн тоглоом болгох эрсдэлтэй. Ерөнхийлөгч Путин бол популизмын мастер
бөгөөд барууны эсрэг ямар ч суртал ухуулгыг ямар ч цаг үед хэний ч эсрэг гаргаж
тавих, ашиглах чадвартай.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Ирэх жилүүдэд ОХУ руу оруулах хөрөнгө оруулалт өндөр эрсдэлтэйд
тооцогдоно. ОХУ-ын эдийн засгийн өсөлтийн гол хөшүүрэг нь гадаад хөрөнгө оруулагчид
байна. Орос улс өөрөө хуучны эдийн засгийн бүтцээ өөрчилж реформ хийх, бусадтай
хамтран ажиллах нээлттэй байдлыг бий болгож чадсан нөхцөлд л гадаадын хөрөнгө
оруулагчид орж ирнэ. Энэхүү түрлэг нь 2015 оны сүүлээр ОХУ-ын улстөрд гарсан
өөрчлөлттэй шууд холбогдоно. Тэр хүртэл ихэнх хөрөнгө оруулагчид Оросын тундар
удахгүй гэсэх байх гэдэг хүлээлттэй ичээндээ суусаар байх болно.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Тав:
Үлбэгэр өсөлт, тогтворгүй зах зээл<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Дэлхий даяарх эдийн засгийн өсөлт ирэх жил их л үлбэгэр байх нь.
Цаашилбал санхүүгийн зах зээл дээр бид нилээд том хямралыг харах болно. Хэдий
АНУ-ын эдийн засаг сэргэж буй, Европ сул хэдий ч өсөлттэй байгаа ч удааширч буй
Хятадын эдийн засгийн өсөлт нь олон улсын санхүүгийн зах зээл дээр маш олон
тодорхойгүй байдлыг үүсгэнэ. “Жигтэй” мөнгөний бодлогын хүрээнд сүүлийн хэдэн
жилд богино хугацаатай асар их мөнгийг дэлхийн санхүүгийн систем руу урсгаж бид
хямралыг аргацаасан. Хөрвөх чадвар султай зах зээл ба санхүүгийн шинэ журам,
тоглоомын дүрмээс болж маш олон арилжааны банкууд хүнд байдалд орж, олон улсын
санхүүгийн тавцанг сэгсрэгдэж байна.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Энэхүү санхүүгийн сэгсрэлтийг зогсоох гол хүчин зүйлс нь АНУ-ын инфляци
ба Хятадын реформ хоёр л байх болно. Хэрэв АНУ-д инфляци тогтворжиж, Холбооны
нөөц үүнийгээ удирдаж чадвал ам.долларын ханш чангарах боломжтой болно. Мөн
инфляцийг ч зохих түвшинд хүртэл бууруулж чадна гэсэн таамаглал байна. Дотоодын
сул хэрэглээ ба эдийн засгийн нөөцийн муу ашиглалт нь эрэлт дээр суурилсан
инфляцийг өдөөж чадахгүй л байна. Бүтээмжийн өсөлтөнд голлох нөлөөтэй,
технологи дээр суурилсан шийдлүүд нь эдийн засгийн өсөлтийг бодитой дэмжих
боловч хөрөнгө оруулалтын зардал ба өртгийг нь зохистой түвшинд барих нь бас
нэг сорилт болж байна. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Холбооны нөөцийн банк ба бусад улсуудын төв банкуудын өмнөх түүх,
статистикуудаа ашиглан инфляцийг тооцож таамагладаг уламжлалт загварууд нь аль
хэдийн утгаа алдлаа. Яагаад гэвэл өнгөрсөн үеийн дата ашиглах бус технологи
дээр суурилан сансарын хурдтай явж буй хөгжлийг өөр зүйлсээр хэмжиж
таамаглахгүй бол бодитой байж чадахаа больжээ. Түүнчлэн инфляци ба цалинтай
шууд уяж холбохгүйгээр ажилгүйдлийн түвшинг яваандаа бууруулах үндсэн арга бол яах
аргагүй хувь хүний бүтээмжийг дээшлүүлэх асуудал болж хувирч байна. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">2016 оны бас нэг онцлох зүйл нь дижитал шилжилт буюу цахим хувьсгал юм.
Энэ нь бидний амьдралын бүхий л хэсэгт
улам бүр нөлөөтэй болж эхлэнэ. Магадлал болон боломж нь бидний нүдэн дээр маш
илэрхий байна. Маш олон старт ап компаниуд шинээр үүсч сүүлийн хэдэн жилийн
турш багагүй амжилттай явж байгаа боловч тухайн улсын макро эдийн засгийн
түвшинд энэхүү өсөлт нь мэдрэгдэхгүй л байна. Яагаад гэвэл өсөлт хамгийн доод
түвшнээс эхэлж буй болохоор тэр. Гэхдээ жил ирэх бүр энэхүү хандлага бага
багаар өөрчлөгдсөөр байна. Олон хүн өдөр тутмын хэрэглээ болох банкны гүйлгээ,
дэлгүүрт хийх худалдан авалтаа цахим болгох тусам л бидний нийгмийн ба
бизнесийн харилцааны үндэс суурь хүссэн хүсээгүй өөрчлөгдөж буйг бид анзаарах
ёстой. Иймээс компаниуд энэхүү өөрчлөлтөнд дасан зохицох, уян хатан байх,
стратегиа өөрчлөх, үнэ ба ашгийн хувиа бууруулахаас өөр аргагүй байдалд хүрч
байна.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хамгийн хүнд асуудал нь энэхүү цаг үед улс орнууд ажил эрхлэлтийн хувиа хэрхэн
өсгөх вэ гэдэгт байна. Өндөр хөгжилтэй орнуудын хувьд одоохондоо энэ асуудал
өндөр аваагүй байна. Хэдий АНУ-ын хөдөлмөрийн зах зээл хүчтэй хэвээр буй боловч
Англи, Герман ба Нордикийн орнуудын хувьд асуудал удахгүй босох эрсдэлтэй. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><br /></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Зургаа</span></b><b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">: </span></b><b><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хятадын реформ</span></b><b><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">2016 он нь АНУ-ын хувьд инфляцитайгаа тэмцэх нь эдийн засгаа сэргээх гол
ажил байх бол харин Хятадын хувьд эдийн засгийн реформоо хийж чадах эсэхээс
хамаарч улс орны хөгжлийн цаашдын чиг нь гарна. Хэрэв Хятад эдийн засгаа бага
багаар хөрөнгө оруулалт дээр суурилсан схемээс дотоодын хэрэглээ дээрээ
суурилсан загвар руу шилжүүлэн дахин тэнцвэржүүлж чадвал энэ нь урт хугацаандаа
тогтвортой өсөлтийг бий болгож, Хятадын бизнесийн салбарт бодит өгөөж өгөх
реформ болно. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хятадын засгийн газар их олон удаа, хамгийн сүүлд жишээ нь Давос болон
Далианы дэлхийн эдийн засгийн форумын үеэр нээлттэй эдийн засаг бий болгох,
чөлөөт зах зээлийг бүрдүүлэх реформ хийх тухайгаа дурдаж баталж байгаа. Энэхүү
реформыг хийхэд учирч болох үндсэн эрсдэл нь Хятадын өөрийнх нь төрийн өмчит аж
ахуйн нэгжүүдийн удирдлага, лобби групп болон хуучныг баримтлагч улстөрчид
болон шийдвэр гаргагч нар байх болно. Дэлхийн эдийн засгийн хувьд Хятадад
хийгдэх энэхүү реформ нь асар чухал бөгөөд олон хүмүүс, институциуд энэ реформ
амжилттай хийгдэх эсэх, эсвэл эсэргүүцэлдээ дийлдэн нуран унах эсэхийг амьсгаа
даран ажиглаж байна. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хэрэв зээлийн хумилт явагдаж энэ нь Хятадын эдийн засгийн өсөлтийг
удаашруулах дохио илрэх л юм бол Хятадын Төв Банк </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">(People’s Bank of China) </span><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">сангийн бодлогоо яаралтай
хэрэгжүүлж эдийн засгийг богино хугацаанд тэлэх арга хэмжээг авах ёстой. Энэ
үед Хятадын юань суларч Ази тивийн хувьд гол валютын үнэ цэнэ багасах боломж
үүснэ. Ямар ч нөхцөлд бид энэ онд болон ирэх хэдэн жил уул уурхайн
бүтээгдэхүүний үнэ зах зээл дээр үргэлжлэн унах, асар тогтворгүй байхыг харах
болно. Магадгүй дэлхийн зах зээл дээрх уул уурхай ба бусад түгээмэл
арилжаалагддаг бараа бүтээгдэхүүний үнийн нөхцөл нь инфляцийг бага байлгах
нөхцлийг зарим улс оронд бүрдүүлж болох юм. Гэхдээ л супер цикл гэж нэрлэгддэг
эдийн засгийн өсөлтийг бид харах хүртлээ багагүй хүлээх хэрэгтэй болох болов уу.
<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Өнөөгийн Хятад улс нь бусад хөгжиж буй улсуудын хувьд хичнээн чухал түнш
болсныг бид энд дурдахгүй өнгөрч болохгүй. Ази тивийн эдийн засгийн өсөлт,
Латин Америк, Африк тивийн үндсэн өсөлтүүд нь тухайн бүс нутгаас Хятад руу
урсдаг төмрийн хүдэр, зэс, газрын тос зэргийн эрэлтээс шууд хамаардаг болоод
удаж байна. Хэрэв Хятад дотоодын сорилтуудаа давж чадвал энэ нь бусад хөгжиж
буй орнуудын хувьд өсөлтөнд нь шууд эерэгээр нөлөөлөх хүчин зүйл болж чадах
хэмжээнд Хятад улс нь олон улсын худалдаа, эдийн засгийн талбарт хүчтэй тоглогч
болж нэгэнт чаджээ. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хятад хөгжиж буй орнуудын хувьд гол түнш нь боловч эдгээр улсуудын эдийн
засаг мэдээж бүхлээрээ Хятадаас хамаардаг гэж бас ойлгож болохгүй. Энэтхэг,
Индонези, Бангладеш, Филиппин, Бразил, Мексик, Колумб, Нигер, Эфиоп, ба Зүүн
Африкийн улсууд нь эдийн засгийн өсөлтөө дотоодын эх үүсвэрээсээ бүрдүүлэн амжилттай
удирдаж явсаар байна. Ямар ч улс төрийн реформ засаглалыг сайжруулдаг. Засаглал
сайжирснаар худалдаа хийхэд учирдаг байсан саадууд аяндаа арилдаг. Түүнчлэн
засаглал сайжирснаар бизнес хийхэд учирдаг хууль эрхзүйн орчин эрс цэвэршиж,
гол нь худалдаа хийхэд гардаг зардал мэдэгдэхүйц буурдаг. Хамгийн гол зүйл нь
ажилчдын, ард нийтийн боловсролын түвшин огцом дээшилдэг эерэг үзүүлэлтүүд
гардаг юм. Гар утас ба цахим хувьсгал нь хүн болгон хүссэн мэдээллээ хүссэн
газраасаа авах боломжийг бүрдүүлж буй бөгөөд энэ нь эргээд улс төрийн нээлттэй,
тунгалаг байдлыг сайжруулж буй хэрэг юм. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хөгжиж буй улсуудын хувьд 2016 он нь багагүй сорилтуудыг үүсгэнэ. Хэрэв
АНУ-д Холбооны нөөцийн банк бодлогын хүүгээ өсгөж, харин Хятадын төв банк
юанийн ханшаа сулруулах бодлого явуулах юм бол энэ нь дэлхийн эдийн засагт
нилээд эвгүй нөхцөл байдлыг үүсгэнэ. Эдийн засаг тогтворгүй энэ нөхцөлд улс
орнуудын хувьд эдийн засгийн гадаад нөхцөл байдал нь яах аргагүй дотоодын эдийн
засгийн бүтцээ өөрчлөх үндсэн нөхцөл нь болох болов уу. Хэрвээ Бразил, Турк,
Нигер, Оросын засгийн газрууд олон улсын зах зээлээ томоор харж дотоодын эдийн
засгийн реформаа амжилттай хийж чадвал дэлхийн эдийн засгийн хямралын ялагчид болох
боломжтой. Гэвч одоогийн байдлаар ийм найдвар их л хол харагдаж байна. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Хөгжиж буй улсуудын хувьд даяарчлал нь илүү их боломжийг авч ирж буй
гэдгийг бид ойлгох ёстой. ОУВС-ын тооцоогоор бол 2016 онд 3.4 тэрбум хүн ДНБ нь
жилд 6%-с дээш өсч буй улсуудад ажиллаж, амьдрах болно. 6%-ийн өсөлт гэдэг бол
тухайн улсын эдийн засаг нь ердөө 20 гаруй жилийн дотор л 3 дахин өсөх бодит
боломж юм. Дахин хэлэхэд энэ боломж нь хүн төрөлхтний хувьд ядууралтай тэмцэх,
ядуурлыг бууруулах алтан боломж юм. Хүн төрөлхтний түүхэнд өмнө нь хэзээ ч ийм
сайхан боломж гарч байгаагүй билээ. </span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Гэсэн хэдий ч 2016 он нь ялангуяа хөгжиж
буй улсуудын хувьд тэнгэрийн умдаг атгах жил болох уу, эс бөгөөс амандаа орсон
шар тосоо хэлээрээ түлхсэн жил болох уу гэдэг асуулт нээлттэй үлдэж байна.
Гадаад зах зээлийн нөхцөл байдал нь улсуудын дотоодын эдийн засагтаа реформ хийх
үндсэн ташуур нь болох бөгөөд мэдрэмжтэй хийж чадвал эерэг үр дүн гарах нь тун
тодорхой байна. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Эцэст нь дүгнэн хэлэхэд 2016 онд бол хүнд жил байх болно. Эдийн засаг
бага багаар сэргэх ба энэхүү өсөлтийн голлох манлайлагч нь АНУ болон бусад
өндөр хөгжилтэй улсууд байна. Гэвч популизм, гео-улстөрийн эрсдэл, санхүүгийн
зах зээлийн тогтворгүй байдал зэрэг нь боломжийг аюул болгоход төө хирийн
зайтай байсаар л байх болно. </span><span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<i><span lang="MN" style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Нийтлэлийг бичсэн: Андерс Борг.
Дэлхийн эдийн засгийн форум, Даяар санхүүгийн системийн санаачлага төслийн
УЗ-ийн дарга</span></i></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-59233452694407434612015-12-27T20:28:00.004-08:002015-12-27T20:29:04.393-08:00Скайтелийн iPhone-тэй шинэ жил<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: Verdana, sans-serif;">Цоо шинэ </span><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">iPhone
</span><span lang="MN" style="font-family: Verdana, sans-serif;">аваад яг долоо хоног дээрээ нэгэн
арга хэмжээ дээрээс хулгайд алдаж багагүй бухимдаж билээ. Скайтел компани үнэнч
хэрэглэгчийн статусаар лизингээр авсан энэхүү утсандаа харамсахаас илүүтэйгээр
дотор байгаа дата, мэдээлэл нь миний хувьд багагүй ач холбогдолтой байсан
билээ. Гомдлын мөр гээд найзуудын санал болгосноор утсаа алдсан дүүрэг,
хорооныхоо цагдаад нь очоод өргөдөл гаргаад мэдүүлэг бөглөж орхисон юм. Миний
хувьд иймэрхүү зүйлд орооцолдож, цагдаад хүсэлт гаргаж байгаагүй тул дотроо нэг
их найдлаг байгаагүй, дээрээс нь сонин хэвлэлээс авсан мэдээллийн ойлголтоор
цагдаа гэхээр нь хүн загнасан, ширүүн дүр төрхтэй, харьцаа муутай нөхдүүдтэй
тулах нь дээ л гэж бодож байлаа.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харин бодит
байдал яг эсрэгээрээ байлаа. Мөрдөн байцаагч залуу Та Та гэж авгайлахаас гадна
хагас, бүтэн сайнгүй залгаж нэмэлт мэдээлэл авч ажлаа хийх. Амралтын өдрөөр
гээд өөдөөс нь хэлэхээр бид нар чинь өдөр шөнөгүй, ажил, амралтын өдөргүй
ажиллах ёстой юм аа, та санаа зоволтгүй асууж тодруулах зүйлсээ асуугаарай гэх
нь бараг 5 одтой зочид буудлын тансаг үйлчилгээ авч буй мэт л сайхан санагдаж
байв. Хагас бүтэн сайнд миний төлөө ажиллаж байна гэж бодохоос өөрийн эрхгүй
хүндлэл төрдөг аж.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Өргөдөл гаргаж,
мэдүүлэг бөглөсөн даруйд тусгай дугаараас гар утсанд мессэж ирж бүртгэлийн
дугаар болон асууж тодруулах зүйл байвал шууд холбогдох цагдаагийн утас,
мэдээлэл ирдэг болсон байна. Хамгийн ололттой нь <a href="http://www.service.police.gov.mn/">http://www.service.police.gov.mn/</a>
сайт руу орж өргөдөл, хүсэлт гаргасан хэрэг маань хэрхэн шийдэгдэж буй явц, хэн
гэдэг мөрдөн байцаагч ажиллаж байгаа, түүний холбоо барих бүх хаяг, албан
тушуул болон санал хүсэлтээ шууд трак хийж болдог болсон байна. Яг л нөгөө
явуулсан илгээмж маань хаана явааг нь </span>DHL<span lang="MN">-ийн системээр мониторинг хийдэг шиг. Миний утас олдох уу гэж асуухад
хайрцаг сав, баталгааны бичгээ бүгдийг нь над дээр үлдээчих ээ, тун удахгүй би
танд энэ хайрцаг дотор чинь утсыг чинь хийгээд хүлээлгэж өгөх болно оо гээд
өөртөө тун чиг итгэлтэй хэлээд намайг өрөөнөөсөө гаргахад нь тоглоомтой нөхөр
байна даа гэж бодож байсныг нуух юун. Саяхан бас орцондоо утсаа дээрэмдүүлсэн
танилын маань танилын ухаалаг гар утсыг цагдаа нар олж өгсөн гэж сонсоод итгэл
багахан төрж л байлаа.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Утсаа алдсанаас
яг 2 долоо хоногийн дараа цагдаагаас яриад та завтай бол хүрээд ирээч гэж
байна. Яваад очтол утас маань олдсон, утсыг маань авсан, хэрэглэж байсан хүн нь
намайг хүлээгээд цомцойтол сууж байх нь тэр. Ядаж байхад хальж мэддэг хүн байж
таараад өмнөөс нь ичээд, бараг дотроо яах гэж утсаа буцаж олох доо гэж “гэмшиж”
суулаа. Хүний өмнөөс ичих шиг хэцүү зүйл энэ хорвоод байдаггүй байх аа...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Өнөө цаг үед
ухаалаг утас хулгайлах шиг тэнэг хулгай байхаа больсон бөлгөө. Утас болгон, чип
болгон кодтой, өөрийн гэсэн сериал дугаартай болсон ийм нөхцөлд өөр хүний
иргэний үнэмлэх хулгайлж буйтай л агаар нэгэн утгагүй үйлдэл болсон аж. Их
нарийн аргууд байдаг юм байна. Гэхдээ хулгайч нарт шипи өгөхгүйн тулд, мөн
цагдаагийн арга ажиллагааны технологи задлахгүйн тулд эдгээрийг энд бичих нь
зүйд нийцэхгүй биз ээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Миний хувьд энэ
шинэ жилийн хамгийн гоё бэлэг нь тэрхүү цагдаагийн сэтгэл, ажил, чадвар,
харьцааны соёл нь байлаа. Юм юм хөгжиж л байгаа юм байна. Төрийн, цагдаагийн
үйлчилгээний чадвар бас үйлчилгээний чанар ингэж мундаг сайжирсан гэж огт бодож
байсангүй. Мэдээд, мэдрээд өөрөөсөө бас л ичиж суунам. Баярлалаа та нарт</span>!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Хэдхэн</span><span lang="MN"> </span><span lang="MN">хоногийн дараа он
солигдох гэж буй энэ мөчид энэхүү бичвэрийг уншин суугаа та бүхэнд мэдээж эрүүл
энхийг хүсэхээс гадна бие биенээсээ хулгай хийхгүй, худал ярихгүй ажиллаж,
амьдрахыг ерөөе</span>! <span lang="MN">Огт
бодоогүй, хэзээ ч тэгэхгүй гэж бодож байсан хүмүүс худалч, хулгайч байхыг мэдэх
шиг хүнд хэцүү бөгөөд эмгэнэлтэй муухай зүйлс энэ хорвоод ховор байх аа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">За та минь хэн
нэгний ухаалаг гар утсыг “санаандгүй” олоод хэрэглэж байгаад баригдаад онигоо
болов доо. Тэрний оронд өөрөө эзнийг нь олоод аваачиж өгөөд шагналаа авсан нь
хулгай хийснээс хамаагүй цэвэрхэн мөнгө болохоос гадна “ажиллагаа” багатай
үйлдэл болно шүү. <o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Бүгдээрээ хулгай
хийхээ л больчихъё л доооо...</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-59956268475997196442015-12-21T00:48:00.003-08:002015-12-21T01:01:16.544-08:00Аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгалд ТА бэлэн үү?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: center; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<i style="font-family: Verdana, sans-serif; line-height: 17.4pt;"><span lang="MN">Дэлхийн
эдийн засгийн форумын үүсгэн байгуулагч </span></i><i style="font-family: Verdana, sans-serif; line-height: 17.4pt;">Klaus Schwab</i><i style="font-family: Verdana, sans-serif; line-height: 17.4pt;"><span lang="MN">-ийн бичсэн энэхүү нийтлэлийг орчуулан та бүхэнд хүргэж
байна. Энэхүү сэдэв нь удахгүй буюу 2016 оны 1 сард болох Давосын чуулганы
үндсэн сэдвээр сонгогдсон бөгөөд дэлхийн бүх лидерүүдийн анхаарлыг зүй ёсоор
татаж буй сэдэв бөлгөө.</span></i></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Хүн төрөлхтөн үүссэн цагаасаа эхлэн өөрсдийн аж амьдрал,
ажлын орчин нөхцөл юугаан сайжруулахын тулд мэргэн оюун ухаанаа харамгүй
зарцуулж, заримыг нь бараг шавхаж байна. </span>Hargreaves<span lang="MN">-ийн анх зохиосон эргэлдэх хөдөлгөөнөөр ноос самнах
машинаас авахуулаад </span>Ford<span lang="MN">-ийн машин үйлдвэрлэл,
угсралтын анхны шугамууд, </span>Wozniak<span lang="MN">-ийн компьютерийн хэрэглээнд хувьсгал гаргасан
шийдлүүдийг энд дурдаад байвал дуусашгүй. Харин өнөөдөр бид хоорондоо
холбогдсон хэдэн тэрбум төхөөрөмжүүд, 3</span>D<span lang="MN"> хэвлэгч, супер ухаалаг роботуудыг нэгэнт бүтээж чадсан
болохоор “Дэлхийн аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгал”-ын тухай нухацтай ярих цаг нь
нэгэнт болжээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Энэ хувьсгал зөвхөн манай нийгэм ба эдийн засгийг
өөрчлөөд зогсохгүй хүн гэдэг бодгалийн шинж төлөвийг ч өөрчлөх хүчтэй байна.
Харин <b>ХҮН</b> бид үүнд бэлэн үү</span>?<span lang="MN"><o:p></o:p></span></span></div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<b><span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Аж
үйлдвэрийн хувьсгалын түүхүүд<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Энд бидний ярих гэж буй аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгал нь
өмнөх 3 хувьсгалуудаасаа ялгаатай. Ийм ч учраас үүнийг хувьсгал гэхээс илүү хувьсал
гэж хэлбэл зохилтой. Өмнөх аж үйлдвэрийн хувьсгалуудын үед гарч байсан
технологийн дэвшлүүд нь нийгэмд бодитой үр нөлөө үзүүлэх хүртлээ хэдэн арван
жилийг элбэг шаарддаг байв. Жишээ нь, эдийн засагч </span>Robert
Gordon<span lang="MN">-ийн <i>бичсэнээр
“Аж үйлдвэрийн 1 ба 2-р хувьсгалын хэмжигдэхүйц үр дүн нь хүмүүст хүрэхэд элбэг
100 жил шаардагдсан”</i> гэжээ. Үнэхээр өнөөдрийг хүртэл дэлхий дээр 1,3 тэрбум
хүн байнгын гэрэл цахилгаангүй амьдарч, дэлхийн нийт хүн амын багагүй хэсэг нь
өнөөдрийг хүртэл аж үйлдвэрийн 1 ба 2-р хувьсгалаас үүдэн бий болсон шинэ технологи,
дэвшлүүдээс хүртэж чадаагүй байгаа нь харамсалтай ч бодит үнэн билээ. Харин
одоо бидний ярьж буй хувьсгал нь <b>бодит
цагийн</b> </span>(real-time) <span lang="MN">хувьсгал
юм. Өөрөөр хэлбэл өчигдрийн шинжлэх ухааны ололт нь өнөөдрийн хамгийн хоцрогдсон
бүтээгдэхүүн нь болж буй асар хурдтай өөрчлөгдөн хувьсаж буй нийгэмд бид
амьдарч байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Энд зөвхөн өөрчлөлтийн хурдыг яриагүй бөгөөд энэхүү өөрчлөлт
хамрах <b>хам хүрээг</b> бид бас дурдах
ёстой билээ. Саяхныг хүртэл бизнес эрхлэгчид, ажил хэрэгч хүмүүс үйл
ажиллагаагаа сайжруулахын тулд өөрсдийн ажиллаж буй орчилдоо л өөрчлөлт хийж,
бүтэцийн өөрчлөлтийг дотроо хийхийг шийдэл гэж ойлгодог байлаа. Тэдний гаргаж
буй шинэлэг санаа, санаачлага нь зарим нөхцөлд үнэхээр шинэ хөгжүүлэлт болж
чаддаг ч харамсалтай нь энэхүү хөгжүүлэлт нь дийлэнхдээ зөвхөн ганц
бүтээгдэхүүнээр л хязгаарлагддаг байв. Харин аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгал нь
тэднийг, биднийг дээр дурдсан уламжлалт системийг эвдэхийг шаардахаас гадна
системийг шинээр тодорхойлох ёстойг сануулаад удаж байна. Энэ улмаар манай
нийгэм тэр дундаа бидний технологи, хоорондын харилцаа, улс төрийн бүтэц,</span><span lang="MN">
</span><span lang="MN">төрийн загвар эрс өөрчлөгдөхөд ч хүргэж
болох дүр зураг тодхон харагдаж байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгалыг тодорхойлох дараагийн нэг
том зүйл бол түүний <b>БҮТЭЭЛЧ УСТГАЛЧ</b> </span>(Creative
Destruction) <span lang="MN">шинж чанар юм. Өөрөөр хэлбэл ямар нэг шинэ
технологи гарч ирснээр хуучны хийж байсан үүрэг, функцыг тэр чигээр нь орлохоос
гадна хамаагүй илүү өндөр түвшинд хийж өмнөх шийдлийг хэрэглээнээс байхгүй
болгох процессийг БҮТЭЭЛЧ УСТГАЛ гэж томъёолж буй хэрэг юм. Гэхдээ бид хөдөө аж
ахуйн салбараас аж үйлдвэрийн салбар руу шилжсэн хувьсгалыг сайшаан ярихын
сацуу өнөөг хүртэл хөдөө аж ахуйн салбартаа ажиллаж, тэднээс хоолоо олж идэж
буй хүмүүс болон машин, тоног төхөөрөмжийн “ачаар” ажилгүй болсон олон
хүмүүсийг давхар бас бодолцох ёстой билээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Гэхдээ
товчхондоо өнгөрсөн хугацаанд явагдсан бүх аж үйлдвэрийн хувьсгалууд нь хүн
төрөлхтний аж амьдрал, нийгэмд маш том эерэг нөлөө үзүүлсэн гэж дүгнэн хэлж
болно. Аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгал ч гэсэн бүрэн автоматжуулалт, технологийн
дэвшлээрээ дамжуулан АНУ-ын нийт ажлын байрны 47% хүртэлхийг ирэх 12-24 жилд
бүрэн устгаж байхгүй болгох боломжтой байна. Гэхдээ ийм нөхцөл үүсвэл санал
болгох гарц, шийдэл БИДний хэнд ч маань байхгүй хэвээр л байна. Ийм учраас
технологийн энэхүү өндөр хурдацтай хөгжил буюу цахим хувьсгалын хүн төрөлхтөнд,
БИДний нийгэмд үзүүлж болох сөрөг үр дагаваруудыг улс орны лидерүүд нухацтай
тооцон бодож, хэлэлцэх цаг нь нэгэнт болжээ. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">БИДний өмнө тулгарч буй асуудлууд<o:p></o:p></span></span></b></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Энэхүү аж
үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгалыг тайлбарлаж буй би бээр эдгээр бүх технологийн хувьсгал,
хүч нь БИДний амьдралд эерэгээр нөлөөлөх болно гэдэг бат итгэлтэй байдаг. Ухаалаг
системүүдийн орчил болох ухаалаг гэр, үйлдвэр, ферм, цахилгаан сүлжээ, хот нь
бүтээгдэхүүн ба үйлдвэрийн нийлүүлэлтийн систем, ложистикт гардаг асуудлуудаас
авахуулаад дэлхийн дулаарлыг шийдэхэд ч бодитой нөлөө үзүүлэх бүрэн боломжтой. <b><span style="text-transform: uppercase;">Хамтын
эдийн засаг</span></b> </span>(Sharing Economy) <span lang="MN">гэсэн ойлголт өдгөө аль хэдийн хүчээ авч эхэлсэн бөгөөд энэхүү шийдэл
нь хоосон байшингаас авахуулаад хүмүүсийн машин хүртэл бүхий л зүйлсийг үр
ашигтай эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах боломжтой шийдэл юм. Санхүүжилтийн
хувьд ч олон шинэ арга хэрэгсэл, механизмүүд хүчээ авч байна. Дурдвал, <b>олон нийтийн санхүүжилт</b> </span>(Crowdfunding),
<b><span lang="MN">хувь
хүний зээллэгэ</span></b><span lang="MN"> </span>(peer-to-peer
lending) <span lang="MN">зэрэг нь олон хүнийг хил хязгаар, цаг
хугацааны асуудалгүйгээр дурын санхүүжилтийн эх үүсвэртэй золгох боломжуудыг
бий болгож байна. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Технологийн
эдгээр дэвшлүүд яагаад ийм амжилттай, хурдтай яваад буйн нэг нууц нь бие биенээ
нөхцөлдөн хөгжиж буйд оршиж байна. Генетикийн нээлт, хөгжлүүд, хиймэл оюун
ухаан, роботууд, нано технологи, 3</span>D<span lang="MN"> хэвлэгч, био технологи гэх мэт нь бүгд бие биенээ нөхөж,
бие биенээ түшин хөгжиж байна. Чухам ийм учраас л аж үйлдвэрийн 4 дэх хувьсгал
нь бидний төсөөлснөөс илүү их нөлөөг асар богино хугацаанд нийгэмд, дэлхий
даяар үзүүлэх хүчтэй юм. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Эдгээр
асар их боломжийн урд мөн л том хэмжээний сорилтууд БИДний өмнө байсаар л
байна. Жишээ нь, технологиос шалтгаалан ажлаа алдаж буй хэдэн мянган хүмүүсээс
гадна зарим судлаачид <b>“</b></span><b>Solow Paradox</b><b><span lang="MN">”</span></b><span lang="MN">-ийг нэрлэж байна. Энэ нь хүмүүс хэдий их хэмжээний хөрөнгө
оруулах тусмаа зөвхөн мэдээллийн технологид л найдан хувь хүн, хамт олны
бүтээмжгүй болох парадоксийг хэлдэг аж. Түүнчлэн зарим хүмүүс цахим хувьсгал нь
нийгмийн тэгш бус байдлыг жигдлэн балансжуулахад асар их нэмэртэй гэж байхад
бүр зарим нь харин ч эсрэгээрээ нийгмийн ялгааг улам ихэсгэж, монополиудыг
үүсгэн, соёл, нийгэм, эдийн засгийн эрх мэдэл, хүчийг цөөн хэдхэн хүмүүсийн
гарт төвлөрүүлж байна гэж хүчтэй мэтгэлцсээр байна. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Цахим
хувьсгалын хамгийн том сорил нь энэхүү хувьсгал нь дэлхийг өөрчлөөд байгаад
огтхон ч биш юм. <b>Харин энэхүү хувьсгал
нь БИДнийг өөрчилж буйд оршиж байна.</b> Өөрөөр хэлбэл бидний өдөр тутмын
харилцаа, бидний чөлөөт цагаа өнгөрөөж буй хэв маяг, бидний дотны хүмүүс
хоорондын холбоос, зохиогчийн эрх, контентийн эзэмшил, хувь хүний нууцлал зэрэг
ХҮН байх гэдэг утга учрыг тодорхой хэмжээнд бодитойгоор өөрчлөөд эхэлснээс
гадна БИД өөрсдөө өөрчлөгдөөд эхэлсэнд асуудлын цөм оршиж байна. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Эдгээр бүх
өөрчлөлт, нөлөө нь аж ахуйн нэгж, том корпорациуд, засгийн газруудыг ч өөрчилж
эхэлж буй бөгөөд цаашилбал хүмүүсийн хэрэглээ, үйлдвэрлэл ба ажил эрхлэлтэнд
шууд нөлөөлж, бүхэл бүтэн салбарыг байхгүй болгож, оронд нь цоо шинэ салбарыг
үүсгэж чадаж байна. Тэгэхээр энэ бүх өөрчлөлтөнд шийдвэр гаргачид, бодлого
боловсруулагчид маань бэлэн үү</span>?<span lang="MN">
БИД бүгд энэ бүх өөрчлөлтийг мэдрээд эхэлсэн ч энэ нь дөнгөж ЭХЛЭЛ гэдгийг
мэдэж буй ХҮН хир олон байна вэ</span>?<span lang="MN"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN"><b>Шинэ “тивийг” хайх нь буюу ЗӨВ чиглэл рүү залуурдах нь</b></span><o:p></o:p></span></div>
<div style="background: white; font-stretch: inherit; line-height: 17.4pt; margin: 0in 0in 0.0001pt; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Дээр дурдсан сорилтууд бүгд бодитойгоос гадна БИД судлаач
эрдэмтэн </span>Stephen Hawking<span lang="MN">-ийн
анхааруулж буй бодит эрсдлүүдийг сайтар тооцож анхаарах ёстой. Эдгээр эрсдлүүд
нь голцуу хиймэл оюун ухаантай холбогдох бөгөөд жишээлбэл, жолоочгүй автомашин,
цахим туслагч болох </span>Siri, Google Now, <span lang="MN">Jeopardy</span><span lang="MN">
</span><span lang="MN">асуулга, тааварт ялагч болсон супер
компьютерийг нэрлэж болж байна. Холливүүдийн “Transcendence” кино энэ сэдвийг
их сайхан гаргасан байдаг. Тэгэхээр энэхүү технологийн хувьсгалтай зэрэгцээд
бид хэрхэн ажилгүйдлийг улам бүр багасгаж, хувь хүний бүтээмжийг улам бүр
ихэсгэж, дэлхий даяарх мэдлэг, мэдээлэл, баялаг, боломжийн шударга болон тэгш хуваарилалт
бүхий системийг бий болгох ёстой юм бол оо</span>?<span lang="MN"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харамсалтай
нь БИДний өнгөрсөн ямар ч түүх дээрх асуултанд хариулах эх сурвалжийг бидэнд
өгч чадахгүй. Гэхдээ энэхүү өнөөгийн нөхцөл байдал маань БИДэнд, улс орнуудын
манлайлагч лидерүүдийн <b><span style="text-transform: uppercase;">хийж чадах зүйлс</span></b> болон <b><span style="text-transform: uppercase;">хийх
ёстой зүйлсийг</span></b> нь маш тодорхой гаргаж чиглүүлж өгч буйг дурдах нь
зүйтэй. Энэхүү хувьсгалын хүч, боломж нь хэрхэн БИДнийг, бидний бизнес ба
бидний төрийг өөрчилж буйг, өөрчлөх боломжтойг бид мэдэрч байна. Иймээс бид
энэхүү боломжийг ХАМТДАА зөв зүгт нь залах машид чухал байнам. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="background: white; line-height: 17.4pt; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Иймээс
миний зүгээс ТАНД тавьж буй сорилт бол дээрх хэцүү асуултуудад хариулахад
туслан, хаашаа ч өнхрөн явах боломжтой байгаа энэ том боломжийг ХАМДАА зөв зүгт
залахад туслана уу гэж хүсмээр байна.</span></span><br />
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-73302758301059724492015-11-29T01:55:00.003-08:002015-11-29T01:59:24.990-08:00YPG<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h2 class="page-title" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #515151; font-family: 'PT Sans', sans-serif; font-size: 30px; font-weight: normal; margin: 0.75em 0px; padding: 0px;">
Залуу та салбартаа манлайлагч болохыг хүсэж байна уу</h2>
<h2 class="page-title" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #515151; font-family: 'PT Sans', sans-serif; font-size: 30px; font-weight: normal; margin: 0.75em 0px; padding: 0px;">
<div content="page-content" ng-bind-html="trustAsHtml(data.result.content)" style="box-sizing: border-box; font-family: 'PT Sans', sans-serif; font-size: 14px; margin: 0px; padding: 0px;">
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Монголын залуу мэргэжилтнүүдэд зориулсан менторшипийн хөтөлбөр зарлагджээ. Менторшип хөтөлбөр бол ажил, амьдралын туршлага, мэдлэг, чадвар өндөртэй хувь хүнээс өөр бусад туршлага багатай нэгэнд хандаж мэргэжлийн хувьд чиглүүлэгч, үлгэр дуурайл үзүүлэгч мөн зөвлөгчийн үүргийг хувийн болон мэргэжлийн ойр дөт харилцаа холбоог бий болгох замаар гүйцэтгэж байгаа үйл явц юм. Энэхүү хөтөлбөрийг Залуу мэргэжилтнүүдийн холбооны Монгол дахь салбар (The Young Professionals' Group - Mongolia Chapter) байгууллагаас санаачлан хэрэгжүүлэх гэж байгаа бөгөөд энэ талаар тус хөтөлбөрийг санаачлагчдын нэг Т.Болор-Эрдэнэтэй ярилцлаа. </em></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: center;">
<img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/8506e8bd829d13599ff34143e6c65af0.JPG" style="border: 0px; box-sizing: border-box; height: 198px; max-width: 100%; padding: 10px; text-align: justify; vertical-align: bottom; width: 350px;" /></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;">Залуу мэргэжилтнүүдийн холбоо буюу The Young Professionals' Group-ийн талаар яриагаа эхэлье.</strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Залуу Мэргэжилтнүүдийн Холбоо (ЗМХ) нь анх 2000 онд АНУ-ын Калифорни мужид хатагтай Со-Юнг Канг-ны санаачилгаар “Залуучуудад, өөрсдийн нөөц бололцоог нээн олж харахад болон тэднийг чадавхижуулах, ирээдүйд зорьсон зорилгодоо хүрэхэд туслах” зорилготойгоор үүсгэн байгуулагдсан. Одоогийн байдлаар, АНУ, Сингапур, Энэтхэг улсуудад тогтмол үйл ажиллагаа явуулдаг 5 салбартай бөгөөд Монгол, Солонгос, Киргиз зэрэг орнуудад салбаруудаа нээн үйл ажиллагаагаа тэлэх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;">Тэгэхээр танай хөтөлбөр ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаа залууст тэтгэлэг өгнө гэсэн үг үү?</strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Бид одоохондоо менторшип үйл ажиллагаа явуулна. Энэ маань тухайн нэг салбарт хүлээн зөвшөөрсөн лидерүүд мэргэжил аргазүйн зөвлөгөөг залууст өгч, чиглүүлэх хэлбэртэй байх юм. Бид энэхүү хөтөлбөрийнхөө хүрээнд гурван түвшний үйл ажиллагаа явуулах төлөвлөгөөтэй байна. Энэ жилийн хувьд нэгдүгээрт, ажлын талбар дээр гараад нэгээс хоёр жил болчихсон карьерийн хувьд ахиж дэвших, төлөвлөсөн зорилгодоо хүрэхээр хичээн ажиллаж буй залуу мэргэжилтнүүдтэй ажиллах. Өөрөөр хэлбэл мэргэжлийнхээ хувьд тодорхой ерөнхий ойлголттой болон тодорхой түвшинд хүрсэн хэдий ч илүү өсөж дэвжиж ажиллъя гэж зорьж байгаа ч түүндээ хүрэхэд тусламж, зөвлөмж хэрэгтэй байгаа залуу мэргэжилтнүүдийг хамруулах юм. Ингэхдээ бүтэн жилийн турш менторууд тухайн сонгогдсон залууст зөвлөгөө өгч ажиллана. Үүнээс гадна ментор тус бүр өөрийн мэргэжлийн чиглэлээр сургалт болон нээлттэй хэлэлцүүлэг хийх бөгөөд сард нэг удаа уг хөтөлбөрт хамрагдаж байгаа залуучууд маань бусад менторуудын үйл ажиллагаанд хамрагдахаас гадна өөр хоорондоо уулзалдан санал бодол туршлага зэргээ солилцох бололцоог давхар олгох юм. Хоёрдугаарт, Их дээд сургуулиудын гурав, дөрөвдүгээр дамжааны оюутнуудад хандсан үйл ажиллагаа ирэх оны 2-р хагасаас хэрэгжүүлнэ. Гуравдугаарт, яваандаа энэ хөтөлбөрт хамрагдаад, төгсөж байгаа залуус болон бусад олон сайн дурын байгууллагуудтай хамтран дунд сургуулийн сурагчдад бас менторшип хийх бөгөөд ийм цикл байдлаар ажиллах төлөвлөгөөтэй байна. </div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Ерөнхийдөө ажиглаж байхад ажлын байран дээр гарсан залуус хоёр, гурван жилийн дараа хаачихаа мэдэхээ байчихдаг. Эсвэл шантардаг асуудлууд гардаг. Тийм болохоор юуны түрүүнд Young Professionals буюу Залуу мэргэжилтнүүд гэдгээсээ эхэлье гээд явж байна. </div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;">Бүтэн жил салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдсөн хүнтэй ажиллана гэдэг тун их зүйл сурах хугацаа гэж бодож байна. Харин менторуудын тухайд?</strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Энэ жилийн хувьд залуу мэргэжилтнүүд чиглэсэн хөтөлбөрийн хувьд бид 12 ментортой хамтран ажиллахаар болсон байгаа. Менторуудаа бид аль болох олон салбараас сонгохыг хичээсэн. Одоогийн байдлаар, уул уурхай, банк санхүү, эрүүл мэндийн салбар, бас үйлчилгээний салбараас орж байна. Мөн УИХ-ын гишүүн С.Оюун улс төрийн салбарын төлөөлөн ментор хийх гэж байгаа. Энэ мэт Монгол Улсад ирээдүйд тогтвортой хөгжих боломжтой салбар бүрээс сонгогдсон менторууд маань хөтөлбөрт хамрагдах залуустай ажиллах юм.Гэхдээ менторшип гэдэг маань тухайн менти-гийн мэргэжлийнхээ түвшинд хүрэх хүсэл мөрөөдөлд тулгуурлан хоёр талын хамтран гаргасан төлөвлөгөөн дээр ажлаа явуулах учраас яг одоо бол танд энэ ментор маань ингэж ажиллана гэсэн урьдчилсан мэдээлэл өгөхөд эрт байна. Ямар ч байсан менторууд маань сонгогдсон менти буюу өөрийн хариуцан авч байгаа хүнтэйгээ бүтэн жилийн турш хамтран ажиллана. <br style="box-sizing: border-box;" />Гэхдээ залуус маань нэг зүйлийг ойлгох хэрэгтэй энэ бол ажил олгож байгаа хэрэг биш. Менторшип буюу залан чиглүүлэх үйл ажиллагаа явуулж, тухайн ментортойгоо харилцан тохиролцон тогтсон хугацаанд уулзаж, мэргэжлийн хүрээнд болон хувийн хөгжлийн тал дээр зөвлөмж авдаг үйл ажиллагаа шүү дээ. Тиймээс үнэхээр мэргэжлийн хувьд өсөж дэвжих, суралцах хүсэлтэй хүмүүс манай хөтөлбөрт хамрагдах хүсэлтэй явуулахыг уриалмаар байна. </div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;">Энэ чиглэлийн олон хөтөлбөр байдаг байх. Танай хөтөлбөрийн онцлог юу вэ?</strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Энэ хөтөлбөр олон улсад анх гарахдаа тухайн хүний зан чанар хандлага дээр суурилсан зөвлөмж өгөх, хөгжүүлэх талыг барьж байсан болохоор бидний хувьд ч ирээдүйтэй боловсон хүчнийг сонгохоос гадна тухайн хүний хандлагыг үндсэн шалгууруудын нэг болгоно. </div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Хөтөлбөрөө энэ сарын эхээр зарласан бөгөөд бүртгэл дуусахад 5 хоногийн хугацаа үлдээд байна. Тэгэхээр ажил дээр гараад нэгээс хоёр жил хөдөлмөрлөж байгаа 20-29 насны залуусыг манай хөтөлбөрт хамрагдахыг уриалж байна. Бидний фэйсбүүк пэйж (<a href="https://www.facebook.com/The-Young-Professionals-Group-Mongolia-Chapter-1654269264852780/" style="box-sizing: border-box; transition: color 300ms;" target="_blank">https://www.facebook.com/The-Young-Professionals-Group-Mongolia-Chapter-1654269264852780/</a>)-ээс энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах боломжтой. </div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;">Хөтөлбөрт хамрагдахын тулд залуус ямар нэг төлбөр төлөх үү?</strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Олон залуус ингэж асууж байна. Үнэ төлбөргүй. Анхнаасаа залууст, залуу мэргэжилтнүүдэд мөрөөдөлдөө хүрэхэд туслах зорилготой хөтөлбөр учраас нэгэн төрлийн тэтгэлэгт гэж ойлгож болно. Үүнээс гадна тухайн салбартаа манлайлан ажиллаж буй менторууд маань цаг заваа гарган залууст зөвлөж байна гэдэг нь мөнгөөр үнэлж боломгүй үнэ цэнэтэй зүйл юм. </div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;">Та бүхэнтэй хэрхэн холбогдох вэ?</strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Энэ хөтөлбөрт Дэлхийн Эдийн Засгийн Форумын дэргэдэх Залуу Манлайлагчид болон Улаанбаатар Гобал Шейперс Нийгмэлэгтэй хамтран ажиллаж байна. Бидний фэйсбүүк, твиттер-ээр холбогдож хөтөлбөрийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх боломжтой. </div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;">МЕНТОРУУДЫГ ТАНИЛЦУУЛЖ БАЙНА:</strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/ec814031fab59bcd65a120cedcb35693.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Хатагтай С.Оюун </strong>нь 1998 оноос хойш улс төрд идэвхитэй оролцож буй манай улсын тэргүүлэх улстөрчдийн нэг юм. Тэрээр Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайд, Гадаад хэргийн сайд, УИХ-ын дэд даргын албан тушаалуудыг тус тус хашиж байснаас гадна Иргэний Зориг-Ногоон намын тэргүүн билээ.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Түүнчлэн Мянганы хөгжлийн цогц зорилт ба ядуурлыг бууруулах хөтөлбөрийг ахалж ажиллахаас гадна ардчилал, сайн засаглал, залуусын боловсрол, авилгын эсрэг ажилладаг Зориг сангийн тэргүүний ажлыг давхар хашдаг.Тэрбээр Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Байгаль орчны Ассамблейн (UNEA) даргаар Монгол улсаа төлөөлөлөн сонгогдон ажиллаж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Кембрижийн их сургуульд докторын зэргээ хамгаалсан тэрбээр мөн Дэлхийн Эдийн Засгийн форумын Дэлхийн залуу манлайлагчаар шалгарсан цөөхөн Монголчуудын нэг юм.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Хатагтай С.Оюун нь энэхүү хөтөлбөрийн маань нэг ментор буюу дадлагажуулагчаар ажиллах болсныг дуулгахад таатай байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/1a6a54222d1117389c82facce2bc5e28.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Ноён Ө.Ганзориг</strong> нь Худалдаа Хөгжлийн Банк, Хас Банк, Улаанбаатар Хотын Банк, Тэнгэр Даатгал, Мандал даатгал зэрэг санхүүгийн байгууллагуудад удирдах ажил хийж байсан арвин туршлагатайгаас гадна Монголбанкны Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн гишүүн, Монголын Хөрөнгийн Биржийн ТУЗ-ийн хараат бус гишүүн, Аудитын хорооны дарга, Санхүүгийн Зохицуулах Хорооны хөрөнгийн захын бодлогын зөвлөлийн гишүүн, Санхүүгийн зах зээлийн холбооны үүсгэн байгуулагч бөгөөд Ерөнхийлөгч, Санхүү Эрхэлсэн Захирлуудын клубыг үүсгэн байгуулагч, Монголын Бизнесийн Зөвлөлийн (BCM) удирдах зөвлөлийн гишүүний сонгуульт ажлуудыг тус тус гүйцэтгэж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Ө.Ганзориг нь эрсдэлийн удирдлага, арилжаа, банк, даатгал, хөрөнгө оруулалт, хөрөнгийн зах зээлийн чиглэлээр мэргэшсэн, Олон улсын санхүүгийн зах зээлийн холбооны дилерийн сертификатыг эзэмшдэг бөгөөд Маастрихтын Менежментийн Сургуулийн Санхүүгийн Менежментийн зэрэгтэй юм.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/66a6f51980fe8a88147e6f16ed5e27fc.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Ноён Ч.Ганхуяг</strong> нь Монголын Хөрөнгийн Бирж, Монгол Банк, ХасБанк, Тэнгэр Санхүүгийн Нэгдэл зэрэг санхүүгийн институциудад удирдах албан тушаал хашиж байснаас гадна Монгол улсын Сангийн дэд сайдаар ажиллаж байсан. Одоо Ард Санхүүгийн Нэгдлийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Унгар улсын Будапешт хотын Эдийн засаг, төрийн захиргааны их сургуулийг төгссөн бөгөөд 1997 оноос 2006 оны хооронд АНУ, Египет, Бангладеш, ХБНГУ зэрэг улсуудад санхүүгийн менежмент, удирдах ажилтны манлайллыг дээшлүүлэх чиглэлээр тусгай дамжаануудад суралцаж мэргэжил дээшлүүлсэн.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
2000 оноос хойш Улаанбаатар Ротари клубын гишүүн бөгөөд 2007 оноос хойш Олон Улсын Бичил Санхүүгийн төвийн Удирдах Зөвлөлийн гишүүн, Дэлхийн Эдийн Засгийн Форум (World Economic Forum)-аас 2009 онд Дэлхийн Залуу Манлайлагч (Young Global Leader)-ээр шалгарч Монгол улсаа төлөөлж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Улстөр, бизнесээс гадна мэргэжлийн болон олон нийтийн, тэр дундаа залууст зориулсан олон төрийн бус байгууллага, холбоод, клубуудыг санаачлан үүсгэн байгуулж, удирдаж авч яваа ноён Ч.Ганхуяг манай хөтөлбөрт ментороор оролцохоор болсныг дуулгахад таатай байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/3084f12d3405500ae792c77fcd24ca37.JPG" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Ноён В.Ганзориг</strong> нь Худалдааны сургууль, Худалдаа Хөгжлийн Банк, ХасБанк, Шунхлай Группийн удирдлагын багт ажиллаж байсан ба сүүлийн жилүүдэд хэвлэл мэдээлэл, олон нийтийн харилцааны чиглэлээр ажиллаж, Медиа Групп ба Бат Солюшн Партнерс компаниудад удирдах албан тушаал хашиж байсан туршлагатай.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Тэрбээр Монголын дауны холбоо ба Монголын тусгай олимпийн хорооны удирдах зөвлөлийн гишүүнээс гадна Цахим өртөө холбоо, Монголын маркетингийн холбоо, Санхүү эрхэлсэн захирлуудын клубын гишүүнээр тус тус ажилладаг. Дэлхийн Эдийн Засгийн Форум (World Economic Forum)-аас 2014 онд Дэлхийн Залуу Манлайлагч (Young Global Leader)-ээр шалгарч Монгол улсаа төлөөлж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Австрали болон Япон улсуудад бизнесийн удирдлага ба цахим бизнесийн удирдлагаар мастерийн зэрэг хамгаалсан. ба АНУ (Yale), Англид (Oxford) удирдлага, манлайллын чиглэлээр богино хэмжээнд сургалтуудад хамрагдсан байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/83465dbaf561e1a047fa34f278e97ff2.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Ноён Ш.Алтанбагана</strong> нь "Тера Экспресс ХХК-ийг үүсгэн байгуулагч бөгөөд Ерөнхий захирлаар ажилладаг.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Стратеги удирдлага, Маркетинг, Энтрепренёршип чиглэлээр мэргэшсэн Монголын тэргүүлэх мэргэжилтнүүдийн нэг бөгөөд өмнө нь МСS Групп, АПУ компани, Чоно Групп зэрэг Монголын топ групп компаниудад удирдах албан тушаал хашиж байсан арвин туршлагатай.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Герман улсад бизнесийн удирдлагын мастерийн зэрэг хамгаалсан. Монголын Маркетингийн Холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн болон бусад олон нийтийн байгууллагын үүсгэн байгуулагч, идэвхтэй гишүүнээр ажилладаг.Ноён Ш.Алтанбагана манай хөтөлбөрт ментороор орж ажиллахаар болсныг дуулгахад маш таатай байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/5c26b115d80efaeee43f8bd74f695929.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Хатагтай Ж.Баярцэцэг</strong> нь Хууль зүйн яамны төрийн нарийн бичгийн даргаар ажилладаг.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Тэрбээр мэргэжлийн хуульч бөгөөд төрийн албанд очихоос өмнө хуулийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлж, иргэний нийгэм, бодлого судалгааны хүрээлэнгүүд, мэргэжлийн тинк танкуудад ажиллаж байсан.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
АНУ-ын хуульчдийн холбоо, хэрэглэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах нийгэмлэг, АНУ-ын конгресс зэрэг олон улсын байгууллагуудад мэргэжлээрээ ажиллаж байсан арвин туршлагатай.<br style="box-sizing: border-box;" />Тэрбээр Монгол банкны удирдлагын хорооны гишүүн бөгөөд Дэлхийн Эдийн Засгийн Форум (World Economic Forum)-аас 2013 онд Дэлхийн Залуу Манлайлагч (Young Global Leader)-ээр шалгарч Монгол улсаа төлөөлж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Хуулийн мастер цолоо Харвардын Их Сургуульд хамгаалсан бөгөөд Колумбын Их Сургуулийн Хуулийн сургуулийн зочин судлаачаар давхар ажилладаг.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/99b3fd9a6fd4782001d4f9f2da92d1f8.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Хатагтай Б. Мөнхжин</strong> нь Эрнст энд Янг Монголия Аудит ХХК компанид ахлах менежерээр ажилладаг. Тэрээр дэлхийн “4-н Том” аудитын компаниудын нэг болох Эрнст энд Янг-ын АНУ-ын Денвер хот дахь салбарт анх нэгдэн орсон бөгөөд тэндээ 4-н жил ажиллаад, 2012 онд Монгол дахь салбарт өнөөг хүртэл ажиллаж байна. Мөн Эрнст энд Янг-нд орохоосоо өмнө АНУ-д үл хөдлөх хөрөнгийн хөрөнгө оруулалтын сан болон бусад салбарын компаниудад мэргэжлээрээ ажиллаж байсан туршлагатай.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Монголд оюутнуудын дунд явагддаг байсан Зуны Англи Хэлний олимпиадад тэргүүлж АНУ-ын Лийгийн их сургуульд суралцах эрх авч, тус сургуулийг бакалавр зэрэгтэйгээр, мөн Денверийн Их Сургуулийг магистр зэрэгтэйгээр тус тус төгссөн.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Тэрээр АНУ-ын болон Монгол улсын Мэргэшсэн Нягтлан Бодогч зэрэгтэй. Хатагтай Б.Мөнхжин манай хөтөлбөрийн ментороор орж ирж буйг дуулгахад таатай байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/0d543cab06522f7b34a390d5c16106ad.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Ноён Б.Бямбасайхан</strong> нь Эрдэнэс Монгол ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллахаас гадна Оюу Толгой ХХК-ийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүн, Монголын Бизнесийн Зөвлөлийн ТУЗ-ийн даргын албан тушаалуудыг давхар хашдаг.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Тэрээр дэд бүтэц, эрчим хүч, эрдэс баялгийн салбарт хѳрѳнгѳ оруулалт, санхүүжилтийн удирдлагын арвин туршлагатай. Тухайлбал Монгол Улс дахь анхны салхин цахилгаан станцын тѳслийг 2012 онд удирдан гүйцэтгэсэн.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Эрдэнэс Монгол ХХК-д томилогдохоос ѳмнѳ Б.Бямбасайхан ньхөрөнгө оруулалт, тѳслийн удирдлага, санхүүгийн НоваТерра компанийг үүсгэн байгуулж ажиллсан. Мѳн тэрээр Монголын үндэснийн хѳрѳнгѳ оруулагтын Ньюком Группын гүйцэтгэх захирал, Мобиком Корпораци, Клин Энержи зэрэг компаниудын ТУЗ-ын даргаар ажиллаж байсан. Азийн Хөгжлийн Банкад ажиллаж байхдаа Тѳв Азийн хѳгжиж буй орнуудад эрчим хүчний мега төслүүдийн санхүүжилт, бүтээн байгуулалтад гар бие оролцож байсан туршлагатай.<br style="box-sizing: border-box;" />Тэрээр мѳн Ногоон барилгын зөвлөл, Монголын урлагийн зөвлөл, АНУ дахь Зориг сангийн удирдах зѳвлѳлийн гишүүн, Монголын байт харвааны холбооны дэд ерөнхийлөгчөөр мѳн сонгогдон ажиллаж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Тэр Монгол Улсын Их Сургууль болон Жорж Вашингтоны Их Сургуулийг тус тус дүүргэсэн ба 2014 онд Дэлхийн эдийн засгийн форумаас Дэлхийн Залуу Манлайлагчаар шалгарч Монгол улсаа төлөөлж байна.<br style="box-sizing: border-box;" /> <br style="box-sizing: border-box;" /><strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/6f3cfc9fb426f7b20d67fc2168eb4874.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" />Ноён Ч.Мэргэн</strong> нь АНУ-ын 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай “Вагнер Ази Автоматив” компанийн гүйцэтгэх захирлаар ажилладаг. Тэрээр менежмент, маркетинг, борлуулалт, санхүү, мэдээллийн технологийн чиглэлээр арвин туршлага хуримтлуулсан залуу үеийн шилдэг төлөөлөл юм.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Мөн тэрээр АНУ-ын “Corporate Express” компанид ашгийн шинжээч, “Kдrcher Floor Care” компанид үнийн бодлогын шинжээч, “Sweet Road” ХХК-д ерөнхий менежер, “TSMGM” компанид захирлын үүргийг тус тус гүйцэтгэж байсан. Түүнчлэн интернет маркетинг болон веб хөгжүүлэлтийн “Webguru” компанийг үүсгэн байгуулж, ерөнхий захирлаар ажиллаж байсан туршлагатай.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Ч. Мэргэн нь Дэлхийн Залуу Ерөнхийлөгчдийн байгууллагын Монгол дахь салбарын боловсрол хариуцсан дарга, Монголын Автоматив Дистрибьютерийн холбооны үүсгэн байгуулагч, Форд компанийн Ази Номхон далайн орнуудын зөвлөлийн гишүүнээр тус тус ажиллаж байна. Үүнээс гадна Ротари клуб, Айесек Монголиа ТББ-уудын ерөнхийлөгч, даргын үүргийг гүйцэтгэж байсан.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Тэрбээр Колорадо Мужийн Их Сургуулийн Бизнесийн Удирдлагын бакалавр зэрэгтэй бөгөөд Харвардын Бизнесийн сургуулийн “YPO-WPO Presidents” хөтөлбөрт хамрагдсан.<br style="box-sizing: border-box;" />Ноён Ч. Мэргэн нь манай энэхүү хөтөлбөрт ментороор орж ирж хамтран ажиллах болсныг дуулгахад таатай байна</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<img alt="" src="http://time.mn/api/resource/file/gallery/6b633702fa54b87c503cfb0bf3812553.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: left; height: 154px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 150px;" /><strong style="box-sizing: border-box;">Хатагтай Б.Энхзаяа</strong> нь Монголын анхны тансаг зэрэглэлийн итали ресторануудын нэг ROSEWOOD-ыг үүсгэн байгуулагч бөгөөд Ерөнхий захирлаар нь ажилладаг. Тэрээр Монголын Хоол үйлдвэрлэлийн салбарын үйлчилгээний чанарыг Ази болон Дэлхийн хэмжээнд хүргэхийн төлөө өөрийн мэдлэг, туршлагаа харамгүй зориулан ажиллаж буй ажил хэрэгч эмэгтэй юм.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Б.Энхзаяа нь 2008-2009 онд АНУ-ын Виржиниа мужийн Грэйт Бэй Коллежийг төгсөж, Нью Хэмпшайрын Их Сургуульд 2009-2011 онд Олон Улсын Бизнесийн бакалавр зэргийг хамгаалсан. Тэрээр оюутан байх хугацаандаа нийгмийн идэвхитэй оюутан байсан бөгөөд Киванис клубын Ерөнхийлөгчөөр 3 жилийн турш дараалан сонгогдон ажиллаж байсан. Мөн суралцаж байх хугацаандаа SPCA- амьтдын хорогдох газарт- Сайн дурын ажилтан, Хабитат фор Хүманити- сайн дурын ажилтан, Circle-K-д гишүүн, 2014 оноос өнөөдрийг хүртэл Youth Business International (YBI)-Ментор, Junior Chamber International (JCI) – Прогресс салбар байгууллагын Олон Улсын Харилцааны хороон дарга, 2015 оноос одоог хүртэл Global Shapers Ulaanbaatar Hub-гишүүнээр тус тус ажиллаж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Үйлчилгээний салбарт ирээдүйн чадварлаг боловсон хүчнүүдийг бэлтгэхэд өөрийн оролцоог бий болгож Их, Дээд сургууль болон Мэргэжил Сургалт Үйлдвэрлэлийн Төвүүдтэй хамтран ажиллаж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Б.Энхзаяа нь 2004-2008 онд Виржиниа Харрисонбургт байрлах L’Italia Тансаг зэрэглэлийн Итали Ресторанд 2 жил ажиллахдаа зөөгчөөс Менежер болон дэвшиж, 2008 онд Виржиниа Харрисонбургт Rosa’s Мексик ресторанд Менежер, 2009-2010 Нью Хэмпшайрын Стратхамд байрлах Margarita’s ресторанд Менежер, 2008-2011 онуудад Нью хэмпгайрын Портсмаутад Somia Интериер Дизайны компанид Дизайны зөвлөх, 2010-2011 Dashi Asian Fusion ресторанд зөвлөх, 2010 оноос хойш Сиракьюз ХХК-д Ерөнхий захирал, 2014 оноос BA Management Services компанийн Ерөнхий захирлаар тус тус ажиллаж байна.</div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
Б.Энхзаяа нь 2014 онд Forbes Mongolia сэтгүүлээс шалгаруулсан “Монголын Хүчирхэг 20 эмэгтэй”, 2014 онд Үйлдвэрлэл Хөдөө Аж Ахуйн Яамны Жуух бичиг, 2014 онд Монголын залуучуудын холбооны Тэргүүний Залуу Бизнесмен, 2015 Forbes Mongolia сэтгүүлийн “30 Under 30”-р тус тус шалгарч байсан.</div>
</div>
</h2>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-71869577457226497032015-11-24T03:21:00.003-08:002015-11-24T03:23:32.085-08:00We will miss you!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Бид бүгдийн Болормаа</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Цаг хором бүр улам даяар болж буй дэлхий нийтийн орчин цагийн сэтгүүл зүйн гол хандлагыг аливаа сэтгүүлч ямар нэг чиглэлээр дагнан бичиж, түүндээ мэргэшиж, бичсэн контентийнхоо эзэн нь болж байж хүрдэг амжилтаас гадна иргэдэд илүү бодитой, мэдээллийг хурдан шуурхай хүргэх боломжууд шууд тодорхойлж байдаг. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Л.Болормаа чухам эдгээр хандлагыг бусдаас түрүүлж мэдрэн сэтгүүлчдийнхээ хувьд нэг алхам урд нь явж байсан гэж боддог. Монголд сүүлийн хэдэн жил болж буй уул уурхайн хямрал, үүнээс улбаалсан улс төр ба засаглалын гажуудал, түүний тухай үнэн бодитой, тоо баримттай, аналитик нийтлэл, ярилцлага, нэвтрүүлгийг түүний бүтээлүүдээс л олж унших, үзэх, ойлгох боломжтой гэдэгтэй олон хүн санал нийлэх байх аа. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Уул уурхай бол хүн бүрийн атгаж аваад нийтлэл бичдэг сэдэв огт биш билээ. Тодорхой ахисан түвшиний боловсролтой, мэдээлэл хайх чадвартай, түүндээ боловсруулалт хийгээд дүгнэлтээ гаргаад энгийн хэнд ч ойлгомжтойгоор хүргэх мэдрэмж бас хариуцлага нь хүн бүрийн хийж чадах, хийхийг хүсдэг ажил биш юм. Л.Болормаа чухам энэхүү хариуцлагатай ажлыг иргэний болон мэргэжлийн сэтгүүлзүйн хүрээнд Монголд хамгийн сайн, бүр шилдэг түвшинд хийдэг ганц сэтгүүлч байсан гэж бид үнэлж ба хүндэлж явдаг байсан. Түүний гаргасан нийтлэлд бүгд итгэхээс гадна ухаарал, ойлголт, мэдлэг авч толгой дохихоос бус өөртэй нь дүйцэхүйц үндэслэлтэй тайлбар хийгээд няцаачих хүн хир бараг гардаггүй байсан билээ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Л.Болормаа сэтгүүлчийнхээ хувьд ч тэр, хувь хүнийхээ хувьд ч тэр олон нийт дунд даруухан, ухаалаг, мэдлэгтэй чанараараа тодоос тод ялгарч байсан гэж боддог. Мэргэжлийн хариуцлагатай сэтгүүлчийн ажлаасаа гадна хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхдүүдийн төлөө асар их ажлыг өөрийн хүрч, хүргэж чадах бүхий л түвшинд амьдралынхаа сүүлийн хором хүртэл хийж байсныг түүний сүүлчийн нийтлэл, жиргээнүүдээс тодхон харж болно. Л.Болормаа маань Монголын Тусгай Олимпийн Хорооны удирдах зөвлөлийн гишүүнээр уригдан орж оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхдүүдийн төлөө урьд өмнөхөөсөө илүү их ажлыг улам эрчтэйгээр хийхээр төлөвлөж байсныг нь бодохоор бидэнд ямар том гарз, ямар хүнд хохирол учирсныг үгээр илэрхийлэхэд ч багадаж байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Таны хийж байсан ажил, мөрөөдлийг гэр бүл, хамт олон тань хамтдаа үргэлжлүүлэх болно оо! Бидний бүгдийн маань Болормаа минь бурхны оронд тавтай нойрсоорой!</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Гүнээ эмгэнэсэн: </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">УИХ-ын гишүүн, Монголын Тусгай Олимпийн хорооны тэргүүн С.Оюун</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Монголын Тусгай Олимпийн удирдах зөвлөлийн гишүүн В.Ганзориг</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-65970042363096837232015-11-09T18:15:00.001-08:002015-11-09T18:17:00.199-08:00Global Dignity Day<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Нэр төрөө
эрхэмлэх даян дэлхийн өдөр</b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">“<span lang="MN">Хүн нэрээ, тогос
өдөө</span>”; “<span lang="MN">Нэр хугарахаар яс хугар</span>”<span lang="MN"> гэх зэргээр Монголчууд эртнээс нэр төрөө эрхэмд
үзсээр ирсэн бололтой юм уг нь бол</span>!<span lang="MN"> Гэвч өнөө үед яг ямар нэр хүндийн төлөө ямар хүмүүс нь юуныхаа ясыг
хугалан барин хөөцөлдөөд буй нь зарим үед огт ойлгомжгүй, бүр утгагүй харагдах.
Заримдаа хэн нэгэн хүний нэр хүндийн төлөө өөрийнхөө ясыг хугалан барих гүйх
залуусыг хараад бахархах нэг хэцүү, бачимдах нэг хэцүү болох. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><span lang="MN">Эрхэм баян нэр төр гэдэг бол миний ойлголтоор
дотоод гоо сайхан </span>(inner beauty) </b><b><span lang="MN">гэдэгтэй адил баггүй хувь
хүний бүрхүүлгүй мөн чанар билээ.</span></b><span lang="MN"> Үнэндээ өнөөгийн манай нийгмээс ийм хүмүүсийг олох нь ноосон дундаас зүү
олохтой адил шахуу болсон гэж хэлэхэд бараг хэтэрсэн болохооргүй мэт. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span lang="MN">Нэр төртэй, ноён
нуруутай, зарчимтай амьдрах гэдэг нь өнөөдөр утгагүй бөгөөд ойлгомжгүй мэт
сонсогдох боловч манай өнөөгийн нийгэмд хамгийн томоор ган, зуд болоод байгаа
асуудал бөлгөө. Өнгө, мөнгөнөөс илүү нэр төр гэдэг зүйл яагаад байх ёстой юм,
яагаад хэрэгтэй юм гэж олон мянган жил философчид маргалдаж, мэтгэлцэж ирсэн
байх юм түүхийг сөхвөл. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><a href="http://www.weforum.org/" target="_blank">Дэлхийн эдийнзасгийн форум</a>ын дэргэдэх <a href="http://www.weforum.org/community/forum-young-global-leaders" target="_blank">Дэлхийн залуу манлайлагчдын форум</a>аас <a href="http://globaldignity.org/" target="_blank">Даян Дэлхийн НэрТөрөө Эрхэмлэх Өдрийг</a> бий болгон зарлаж тэмдэглэж ирсээр даруй хэдэн жил болсон
ажгуу. Гол сонирхолтой зүйл нь тэд нэр төрийг тодорхойлохдоо хүний эгнэшгүй
эрхтэй адилтгасанд байгаа юм. Тэрнээс гадна хүний нэр төр гэдэг зүйл бол хүн
өөрийгөө танин мэдэх буюу “Би ер нь хэн юм бэ” гэдэг асуултанд хариулахаас
эхэлдэг юм гэдэг санааг гаргасан бололтой юм. Олон хүнтэй уулзаад явахаар
үнэхээр яг энэ асуултанд өмнө нь хариулж байсан, хариулахаар бэлдэж байсан
хүмүүс миний хүрээн дотор Монголд бараг байгаагүй нь намайг шоконд оруулахаас
илүү айлгасан билээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Манай Монгол Улс
Даян Дэлхийн Нэр Төрөө Эрхэмлэх Өдрийн санаачлагад 2009 оноос нэгдэж 7 дахь жилдээ
олон нийтэд уг санаачлагыг таниулан сурталчлан ажиллаж байна. Нэр Төрөө
Эрхэмлэх Даян Дэлхийн Өдөр санаачлагын зорилго нь хүн бүрт хүмүүн заяа болж
төрсөний эрхэм чанарыг ойлгуулж, нийгэмдээ нэр хүндтэй, зөв бие хүн болж төлөвшихөд
хөтлөх юм. Ингэснээр хүн төрөлхтөн өөрт тулгарч буй асуудлуудыг өөр өнцгөөс
харах, энх тайван, ядуурал болон хөгжил дэвшлийн талаархи ойлголт ухагдахуундаа
шинэ хэллэг, шинэ сэтгэлгээг бий болгох чухал ач холбогдолтой аж. Энэхүү санаачлагыг
одоогоор дэлхийн 100 гаруй улсад тэмдэглэн өнгөрүүлдэг болоод байна.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Уг санаачлага нь
дараахь 5 үндсэн үзэл санаанаас бүрддэг:</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<ol>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; text-indent: -0.25in;">Хүн
бүр өөрийн амьдралыг нэр төртэй авч явах эрхтэй.</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; text-indent: -0.25in;">Нэр
төртэй амьдарна гэдэг нь өөрийн нөөц бололцоо, чадвараа бүрэн дүүрэн ашиглах
боломжтой байхыг хэлнэ. Энэ нь эрүүл мэнд, боловсрол, орлого, аюулгүй байдлын
үндсэн хэрэгцээг авах тэгш эрх дээр тулгуурлана.</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; text-indent: -0.25in;">Нэр
төртэй байна гэдэг нь хүн өөрийн амьдралд өөрөө шийдвэр гаргах эрх чөлөөтэй
байхыг хэлэх бөгөөд уг эрхээ хүндлүүлэхийг хэлнэ.</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; text-indent: -0.25in;">Нэр
төр нь аливаа үйлдлийн үндсэн чиг баримжаа, суурь байх ёстой.</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; text-indent: -0.25in;">Эцсийн
дүнд, бидний өөрийн нэр төр бусдын нэр төртэй харилцан хамааралтай байна.</span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span lang="MN">Өнгөрсөн
хугацаанд буюу нэг хэсэг манай нийгэм ажлыг сайн хийх, эсвэл муу хийх дээр
нилээд маргалдаж цаг авчээ. Харин одоо ямар ч ажлыг зөв эсвэл буруу хийх нь
нийгмийн хөгжилд бодитой хувь нэмэр шууд оруулахаар болжээ. Үүнд маш олон
шалтгаан байгаа. Ажлыг зөв хийхээс гадна илүү мэргэжлийн түвшинд ажлыг хийнэ,
хийж чадна гэдэг нь өөрөө </span>Made in Mongolia <span lang="MN">гэдэг шиг оригнал шошго болох мэт.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">БИД, манай үеийн
залуус, ах эгч нар маань, аав ээжүүд минь, эмээ өвөө нар маань бүгд хэн нэгэнд
үнэнч явснаараа алдаж, оносон нь бишгүй л байх. Гэхдээ тэдний дундаас арай илүү
амжилттай яваа нь өөрөө өөртөө үнэнч байсан хэсэг нь мэт харагдах ба бүр илүү
амжилттай яваа нь өөрсдийн үзэл бодолдоо үнэнч явсан нь харагдаад байх юм аа. <o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span lang="MN">Толинд бултаараа өглөө
бүр өөрийн зүс царайгаа бус дотоод сэтгэл, үзэл бодлоо харж, дүгнэлт хийж, тордож
сурцгаая</span>!</span><span lang="MN"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-41733222430412971592015-10-31T01:47:00.002-07:002015-10-31T01:48:03.414-07:00Unread.today<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b>Interview given to Unread.today site.</b></span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><a href="http://www.unread.today/posts/post/375">http://www.unread.today/posts/post/375</a> </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-25753453300456082442015-09-22T21:13:00.001-07:002015-09-22T21:15:38.523-07:00Mission + Passion = Success<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h2 class="essay-title" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #515151; font-size: 18px; font-weight: normal; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
Зорилго + Дуртай ажил = Амжилт</span></h2>
<div class="content normal-body" ng-bind-html="trustAsHtml(essay.result.content)" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #515151; margin: 0px; padding: 0px;">
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/old/150991e0-457f-11e5-bc0a-1314c8008624.jpg" height="237" style="border: 0px; box-sizing: border-box; height: 484px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 645px;" width="320" /></span></em></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Тана гээд бүсгүйн талаар өмнө нь багагүй сонсоод л явлаа. Нийгмийн идэвхтэй, гадаадын нэр хүнд бүхий сургуулиудыг төгсөөд дэлхийн томоохон компанид амжилттай ажиллаж буй гээд л. Харин саяхан Оксфордын их сургуулийн Саид бизнесийн сургуульд бүрэн тэтгэлэгтэй сурахаар шалгарсан тухай Оксфордын их сургуулийн сошиал сүлжээнээс мэдээлэл авмагцаа даруйхан уулзаж энэхүү мундаг бүсгүйг уншигч та бүхэнтэйгээ танилцуулахыг яарсан бөлгөө. Ярилцлагыг болгооно уу.</span></em></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Ванчигийн Ганзориг: Нэг үеэ бодвол Монголчууд маань гадаадад сурдаг, хүссэн компанидаа ажилд орох, мэдээллийг эгшин зуур авах өргөн боломжтой болжээ. Энэхүү боломжийг маш сайн ашиглаж буй залуучууд олон байна. Эсрэгээрээ энэ бүх бэлэн боломжууд нь байхад бэлэн юм нэхээд суугаа идэвхгүй залуучууд ч байна. Гэхдээ дийлэнх нь санхүүгийн боломж, хэлний мэдлэг, гадаад харилцааны туршлагагүй байх шиг. Өөрийн тань мэдээллийг товчхон харахад олон залуусын мөрөөддөг замналыг туулахаар барах уу, маш амжилттай явж байгаа өнөө цагийн шилдэг залуусын төлөөлөл гэж хэлж болохоор байна. Тэгэхээр яаж ийм богино хугацаанд зарим залуучуудын мөрөөдөл нь болсонсургуулиудыг төгсөж, тэтгэлэг бүхий урилга аваад, том компанид ажиллаад байгаа амжилтынхаа нууцаас хуваалцана уу. Магадгүй тэдэнд өөрийн тань зөвлөгөө маш их тус болох байх. </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Жамбалдоржийн Тана: </strong>Надад анхнаасаа зорилго байсан. Багаасаа л нэр хүндтэй их сургуульд суралцана гэж мөрөөддөг байсан. Би ахлах сургуулиа Америкт дүүргэсэн. Тэр үед маань өнөөдөр шиг интернет, фэйсбүүкогт хөгжөөгүй байлаа. Тэр үед мэддэг хэдэн сургуультай л байсан. Америкт мэдээлэл арай гайгүй байдаг ч гэсэн мэддэг, нэрийг нь сонссон Харвард, Йэль, Принстон, Эм Ай Ти гэх зэрэг хэдхэн сургууль л толгойд эргэлдэж байсан.Эдгээр сургуулиудын аль нэгэнд л орох ёстой юм байна гэж боддог байсан. Би хичээлдээ дуртай, олон нийтийн ажилд идэвхтэй хүүхэд байсан. Өөрөөр хэлбэл миний зорилго ба хийх дуртай ажил нийлж чадсан л даа. Дунд, ахлах сургуульд байхдаа гэнэт хичээлдээ анхаарч дүнгээ дээшлүүлэх хэрэгтэй, янз бүрийн ажилд оролцох хэрэгтэй гэсэнбодлууд огт орж байгаагүй. Угаасаа хичээлдээ дуртай болохоор дүн сайн, шалгалтандаа дор бүр ньбэлдээд, олон нийтийн ажилдаа сайн дураараа оролцоод л бужигнаад явдаг байсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Нэг талаасаа үеийн залуустаа зөвлөгөө өгөхөд ямар ч хүн өөрийн хийх дуртай зүйл ба зорилгоо тодорхойлсон байх хэрэгтэй. Энэ хоёрыгоо нийлүүлж чадвал амжилтанд хүрэхэд амархан байдаг. Жишээ нь, зарим хүүхдүүд магадгүй академик талын сонирхол огт байхгүй хирнээ заавал брэнд болсон Харвардын их сургуульд орж яах юм бэ? Нэгдүгээрт, ийм академик хандлага, хүсэлгүй бол Харвардад орох чинь бүтэхгүй байж магадгүй. Бүтсэн ч ямар зорилгоор Харвардыг хүсэж орсон чинь тодорхойгүй тул цаг, мөнгө үрсэн л асуудал болох байх. Би өөрөө илүү академик талдаа үнэхээр сонирхолтой. Хүн болгонд өөрийгөө судлаад, өөртөө таарсан сургууль, ажил сонгох, түүнчлэн хийх дуртай аливаа зүйлд нь зориулагдсан боломжууд байдаг шүү дээ. Тэр нь заавал Харвард биш өөр сургууль байж болно. Эсвэл сургуулиас гадна хийх ажлууд байна уу гэх мэтчилэн судлах хэрэгтэй. Харвардын хувьд би хичээлдээ үнэхээр дуртай байсан болохоор миний зорилготой нийцсэн гэсэн үг. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Өөр зөвлөгөө гэвэл залуус бид мэдээлэл сайтай байхаас гадна маш тэвчээртэй байх хэрэгтэй гэж боддог. Хичээлээ хийж байхад жаахан гармаар байдаг ч юм уу, цагаа арай өөр хэлбэрээр үрмээр байдаг ч юм уу асуудлууд гарна. Тэр болгоныг зорилготой байж л давна. Би энэ сургуульд л орно,би энэ ажлыг л хийж бүтээмээр байна гэсэн бодлоор сатааруулах олон зүйлсийг давж гарч туулна шүү дээ. Одоо бол бүр хэцүү болсон байх. Яагаад гэвэл намайг төгсөх ангид орох жил фэйсбүүк нээгдсэн. Тухайн үед энэ платформд зөвхөн урилгаар ордог байсан бол одоо хүн бүр фэйсбүүк, твиттер, инстаграмд чөлөөтэй орох боломжтой гээд залуу хүн нэг зүйл дээр, хичээл дээрээ төвлөрөхөд их хэцүү болсон байж магадгүй л дээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: “Мэдээлэл сайтай байх” гэдэг дээр би арай өөр бодолтой явдаг. Манай өнөөгийн нийгэмд мэдээлэл хангалттай байгаа гэж боддог. Сайн, муу, зөв, буруу гээд л. Гол нь тэр олон мэдээллийн дундаас хэрэгтэйгээ өөртөө аваад, хэрэггүйг нь орхиж чаддаг, олон мэдээлэл дундаас дүн шинжилгээ хийж, өөрийн гэсэн дүгнэлт гаргаж чаддаг чадвар сул байх шиг. Барууны залуучууд мэдээлэл дээр анализ хийх, өөрийн гэсэн үзэл бодолтой байх, бие даасан шийдвэр гаргаад явдаг хандлага нь арай өөр байна уу? Чи түүнийг нь анзаарсан уу? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Яг үнэн. Гадаадад тэр талаараа залуучууд ньдавуу санагдсан. Ялангуяа Америк, Англид өөрсдийгөө арай чөлөөтэйгөөр илэрхийлээд сурчихсан, хүүхдүүд нь ч багаасаа ямар ч мэдээлэлд өөрийн гэсэн дүгнэлт гаргах чадвартай болсон байдаг. Багаасаа чөлөөтэй яриад сурчихаар тэр хирээрээ чөлөөтэй сэтгэж сурдаг байх л даа. Энэ тал дээр би өөрийгөө байнга ажиллах хэрэгтэй гэж боддог. Би ахлах сургуульд байхдаа бас тийм байгаагүй. Ерөнхийдөө багшийн хэлснээр, сонссон зүйлээ номоос хайдаг, номон дээрл байхгүй бол багшаас асууя гэсэн бодолтой байдаг байлаа. Харин Америк хүүхдүүд тийм байдаггүй. Бараг л юмаа уншаагүй хирнээ айхтар ярина. Зүгээр л өөрийнхөө бодсоныг чөлөөтэй хэлээд л, тэрийг нь багш нар дэмжээд л. Тийм хүүхдүүдийг дотроо би “Ямар мундаг юм бэ” гэж боддог байсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Эмэгтэй хүний насыг асуудаггүй гэдэг. Гэхдээ “ойролцоогоор” хэдтэй вэ?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Өнгөрсөн 6 сард би 26 нас хүрсэн. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Нууц биш бол намтрыг тань жаахан дэлгэрүүлж ярилцъя. Хаана төрөөд, хаана байж байгаад хаашаа хаашаа хэзээ ингэж их явчихав аа? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Би Улаанбаатархотод 1989 онд төрөөд4 нас хүртлээ Монгол байсан. Миний аав дипломат хүн болохоор намайг 4 настай байхад аав Англид албан ёсоор томилогдож бид гэр бүлээрээ нүүсэн. Лондонд 4 жил амьдраад Монголдоо эргэж ирээд Нийслэлийн5-р сургуульд орж сурсан. Монгол хэлээ сурах гэж их будилсан. Жаахан байхдаа Англиас Монголд ирсэн болохоор тухайн үед соёлын шоконд орж байснаа тод санадаг. Намайг 12 настай байхад аав маань Америк руу томилогдожманайх Вашингтон хот руу нүүсэн. Тэндээ 4 жил болоод аавын маань томилолтын хугацаа дуусч аав, ээж маань Монголдоо буцах болсон. Тухайн үед би Америкт 10-р ангиа төгсчихсөн, коллежд ороход 2 жил л дутуу үлдчихсэн байсан.Сүүлийн хоёрхон жил үлдчихсэн байсан тул “Монголд очоод өөр сургалтын системд ормооргүй байна” гээд Америкт дотуур байртай сургуулийг судалж эхэлсэн. Ингээд Ютамужид сургуульд орж 2 жил сурч төгсөөд Харвардыних сургуульд элсэж орсон. Харвардадороод эдийн засаг болон зүүн Ази судлал гэсэн хос чиглэлээр 4 жил сураад бакалаврын зэрэг авсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Чи ахлах сургуульд байхдаа л коллеж, их сургуулиудын жагсаалт гаргаад, түүндээ Харвардыг оруулаад өөрийгөө бэлдээд эхэлсэн үү? Харвардын коллежийн шалгуур нь ямар байдаг вэ?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/old/150991e1-457f-11e5-bc0a-1314c8008624.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: right; height: 300px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 400px;" />Ж.Т:</strong> Тийм. Гэхдээ Харвардбайна уу, өөр сургуулиуд байна уу ер нь Америкийн ихэнх сургуулиудын ерөнхий шаардлага нь хоорондоо төстэй. Зарим сургуулиуд нь нэмэлт зүйл асууж магадгүй. Тэр нь голцуу хичээлийн дүн болон хичээлээс гадуурх идэвхи, спорт гээд нийгмийн идэвхийг их чухалчилдаг. SAТшалгалтын оноо, сэдвийн шалгалтын оноо зэргийг мөн хардаг.Ерөнхийдөө шалгалтын дүн, хичээлийн дүн, нийгмийн идэвх гэсэн 3 үзүүлэлтийг хардаг. Гэхдээ Америкт сургууль бүр элсэгчдийг оноогоор нь жагсаагааддээрээс нь тоо заагаад элсүүлнэ гэсэн зүйл байхгүй. Харвард жишээ нь жил бүр 1600 хүүхэд шилж авахдаа сонирхолтой байдлаар сонгодог. Шинжлэх ухааны судалгаа хийх сонирхолтой хүүхдүүдийг тэр чигээр нь бөөнд нь авдаггүй. Хүмүүнлэгийн чиглэлээр сурах сонирхолтой хүүхдүүдийг ч олноор нь авдаггүй. Зөвхөн Америк хүүхдүүд ч авч болохгүй. Бүх талаас нь харж бодлогоор элсэлтийн сонголтыг хийдэг. Яг онц сурсан бол, яг ийм оноотой бол, тийм ажил хийсэн бол тэр сургуульд орно гэсэн зүйл байхгүй л дээ. Тэгээд яаж сонгодог юм гэхээр бүх сургууль л “It depends” буюу тухайн жилийн элсэгчдийн чанар, хуваарь, онцлог, сургуулийн бодлогоос хамаарах болно оо л гэдэг.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Тэгэхээр манай их дээд сургууль, ЕБС-ууд шиг элсэгчдийг жагсаагаад, дундуур нь улаан шугам татаж оюутан болгодогтой харьцуулахад огт өөр систем юм байна. Чи гайхаж байв уу?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Ямар ч систем байсан өрсөлдөөн тул бүх талаараа сайн, төгс байхыг хичээнэ. Америкт илүү сонирхолтой хүмүүсийг чухалчилдаг. Бүх хүн адилхан байна гэж байхгүй шүү дээ. Зарим хүмүүс багаасаа өөр оронд хүнд амьдрал туулсан, түүнийгээ эссэндээбичээд, эсвэл багаасаа эрдэмтэн гэр бүлд төрсөн гээд л янз бүрийн амьдралыг туулсан залуус байдаг. Харвардадочиход хүн бүр өөр өөрийн гэсэн онцлогтой, харин би ямар онцлогтой юм бол гэж сонирхмоор мэдрэмж шууд төрдөг. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">МОНГОЛД ТӨРӨӨД ӨССӨН МИНЬ ОНЦЛОГ БИШ, МОНГОЛОО ГЭСЭН СЭТГЭЛТЭЙ БАЙГАА МИНЬ ОНЦЛОГ</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Дөрвөн жил сураад төгссөний дараа “Миний яг юу Харвардын элсэлтийн шалгалтыг амжилттай давахад нөлөөлсөн юм бол” гэсэн бодол төрдөг байх. Төгссөнийхөө дараа багш нараасаа асууж байв уу? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Хүүхдүүдтэй ярьж байхад “Яагаад намайг сонгосон юм бол” гэх бодол бүгдэд нь төрсөн байдаг. Үүнийг бараг найзуудаасаа асуувал илүү тодорхой хэлдэг. Миний хувьднамтраас минь харахад монголд төрсөн хирнээбайнгашахуу гадаадад амьдарсан. Гэвч Монголдоо буцаж очоод эх орныхоо хөгжилд хувь нэмрээ оруулах хүсэлтэй байсан минь онцлог байсан байх. Үүнийг минь анзаарч онцолсон байх гэж ойлгодог. Үүнийгээ ч би сайн илэрхийлж чадсан байх. Монголд төрөөд өссөн минь онцлог биш, Монголоо гэсэн сэтгэлтэй байгаа минь онцлог. Ер нь ихэнх Монгол залуучууд маань эх орноо хөгжүүлэх хүсэл, мөрөөдөлтэй байдаг. Америкийг нэмж хөгжүүлье гэсэн ч бараг нэмэрлэх зүйл нь цөөхөн санагддаг байх. Харин Монголд бол юу л байнаболомж байна. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Тана гэдэг хувь хүний мэдлэг, ур чадвараас гадна Монголоо гэх сэтгэл Харвардадороход нөлөөлсөн юм байна аа. Сүүлийн үед залуус маань Ivy League гэж их ярих болсон хирнээ яг тулаад асуухаар үнэндээ ихэнх нь мэддэггүй. Энэ ямар утга учиртай нэршил ба ямар зорилготой сургуулиудын бүлэглэл вэ? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Ivy League гэдэгт АНУ-ын зүүн хойд хэсэгттөвлөрсөнхоорондоо спортоор өрсөлддөг8 сургууль байдаг. Ivy гэдэг нь Америкийн зүүн хойд хэсгээр ургадаг модны нэр юм. Гэхдээ Ivy League-ийн 8 сургуулиас гадна маш өөр сайн сургуулиуд ч АНУ-д олон байдаг. Тэдэнтэй андуурч болохгүй. Жишээ нь MIT гэж сургууль байна, мөн баруун эрэгт байдаг Стэнфортийн их сургууль байна. Ivy League-ийн сургуулиуд нь Brown University, Columbia University, Cornell University, Dartmouth College, Harvard University, the University of Pennsylvania, Princeton University, Yale University-ууд багтдаг. Нэр төр, имиж, элсэлтийн шалгалтын онцлог болон нийгмийн элитүүдийг бэлддэг гэгдэх шинж чанаруудаараа бусдаасаа ялгагдахыг эдгээр сургуулиуд хичээдэг.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Харвардаатөгсчихөөд шууд ажлын гараагаа эхэлсэн үү?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/old/1509b8f0-457f-11e5-bc0a-1314c8008624.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: right; height: 300px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 400px;" />Ж.Т:</strong> Тэгсэн. 2011 онд төгсөөд шууд Австрали улсад Rio Tinto компанид ажиллаж эхэлсэн. Төгсөх жилийнхээ өмнөх зун оюутнууд мэргэжлийн дадлага хийдэг. Энэхүү дадлага хийх газраа сонгохдоо болж өгвөл ирээдүйн ажил олгогчоо гэж тооцоолж сонгохыг хичээдэг. Сургууль дээр ирж танилцуулга хийж, ажилтан хайж буй компаниуд ньихэвчлэн Америктаа л төвлөрсөн компаниуд байдаг. Жишээ нь, банкууд, Пепси кола гэх мэт. Миний хувьд уул уурхайн салбарыг судлаад үзье гээд Австралийн Сидней хотод Лэйтон Холдингс(Leighton Holdings)гээд уул уурхайн оператор компанид дадлагаа хийсэн. Тэр үед энэ компани маань ч гэсэн Монголтой холбоотой төслүүд дээр ажиллаж Ухаа Худгийн төслийг эхлүүлж байсан. Яг тэр жил Лэйтон ХолдингсТУЗ-ийн хурлаа Монголд хийх болж таараад би компанийнхаа гүйцэтгэх удирдлагуудтай цугтаа Австралиас ирээд Энержи Ресурс компанитай танилцаж, тухайн үед би анх удаа уурхайд хөл тавьж үзэж байсан.Нүүрсэн овоолго, хүнд даацын өндөр том машинууд дээр сууж үзээд, боловсруулах үйлдвэр баригдах газартай нь нарийн танилцаад, яг уул уурхайтай тэгэхэд анх Монголдоо танилцаж байсан. Маш сонирхолтой санагдахын дээр бүх зүйл нь маш нүсэр, бодитоор газар доороос нүүрс ухаж гаргаж буй процесс, ийм машинаар зөөжХятад руу гаргаж байна гэдгийг нүдээрээ харсан нь маш чухал байсан. Уул уурхай үнэхээр сонирхолтой байсан. Эргэж Сиднейдээ очоод компанийн удирдлагууддаа танилцуулга хийхэд бүх тоо нь сая, тэрбумаар яригддаг үнэхээр л нүсэр бизнес санагдаж байлаа. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Лэйтон Холдингс компанид ажилд орох боломж байсан боловч би АНУ-д сургуулиа төгсөөд эргэж Австралид очоод РиоТинтод ажилд орсон. Рио Тинтод орсон түүх маань их сонирхолтой. “Mongolian Young Leaders” гээд хөтөлбөр байдаг.Ундраа эгч энэ хөтөлбөрийг анх санаачилж байсан бөгөөд гадаадад сурч байгаа Монгол залуучуудад зориулсан сүлжээг бий болгох зорилготой хөтөлбөр юм. Жишээ нь, бид зуны амралтаараа Монголд ирэхэд таньж мэддэг хүн цөөхөн,хэцүү байдаг байсан. Энэ асуудлыг халахын тулд эрдэм шинжилгээний болон нийгмийн хурлууд зохион байгуулж байсан. Тухайн үед Америкт сурч буй залуусын дунд энэ арга хэмжээ эхэлж байсан. 2010 онд Стэнфордын их сургууль дээр зохион байгуулагдсан арга хэмжээнд нь оролцоод, 2011 оны арга хэмжээг нь би Бостон хотод зохион байгуулъя гэж санал гаргасан. Америкт MIT-д сурч байсан Ууганаа гэдэг найзтайгаа дараа жил нь зохион байгуулсан. Харвард, MIT-ийг үзүүлэх аялал хийгээд арга хэмжээгээ зохион байгуулах үед Америкийн энд тэндээс Монгол залуучууд ирж оролцсон. Тэр үед мэдээж энэ 4 өдрийн арга хэмжээгээ амжилттай зохион байгуулахын тулд ивээн тэтгэгч хайж багагүй явсан. Олон компаниудад хандсаны нэг нь РиоТинтобайсан. Ингээд РиоТинтоманай арга хэмжээг ивээн тэтгэж хамтран ажиллахаар болсон ба нэг болзол тавьсан. Тэр нь “Удахгүй Оюу Толгойн төсөл эхлэх гэж байна. Тиймээс бидэнд Монголын олон сайн боловсон хүчин хэрэгтэй байна. Арга хэмжээний үеэр цугласан Монгол залуусын мэдээллийг хуваалцаач” гэсэн. Ингээд таньдаг 100-аад монгол оюутны мэдээллийг гаргаж, “Resume Book”болгоод тус компанийн хүний нөөцөд нь өгч байсан. Тэндээс маш олон хүнийг ярилцлагад дуудаж уулзсан байдаг. Энэ үед нь л би Рио Тинтогийн оффистой нь танилцаад ажилд орох хүсэлтээ илгээсэн. Ярилцлагад дуудах үед нь би Америкт биш, Австралидажилламаар байна гэдгээ хэлж байсан юм. Яг ийм процессийн дагуу манай хэд хэдэн найзууд РиоТинтод ажилд орж байсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Зуу гаруй Монгол залуусын CV-ээс хэд нь Рио Тинтод ажилд орж байсан бол? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Миний мэдэхийн 6, 7 хүн ажилд орсон. Тэр 100 гаруй хүний дунд сургуулиа төгсөх арай болоогүй, уул уурхайн салбарт ажиллах сонирхолгүй хүмүүс ч байсан байх. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Яагаад Монголын биш Австралийн уул уурхайн салбарт ажиллахаар шийдсэн юм бэ?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Тухайн үедээ энэ салбартаа ажлын арвин туршлагатай болчхоод Монголдоо очно гэсэн бодолтой байсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Юунаас болж, яагаад тийм бодол төрсөн бэ? Өөрөөр хэлбэл Монголд шууд ажиллаж эхлэхэд бэлэн биш байна гэдгээ яаж мэдрэв?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Би зун бүр Монголд ирдэг. Оюу Толгой төслийн хувьд дөнгөж эхлэх гээд ид бужигнаж байсан. Бужигнаж байгаа энэ үед нь дөнгөж ажлын гараагаа эхлэжбуй надтай тулж ажиллах, зөвлөгөө өгөх, ажил дээр дадлагажуулах боломж хангалттай байгаа болов уу гэдэгт эргэлзэж байсан. Мэдээж шууд Оюу Толгойгоос ажлын гараагаа эхэлсэн хүмүүс ялгаагүй ажил дээрээсээ зөндөө л зүйлийг сурсан байх л даа. Гэхдээ миний хувьд уул уурхайн салбарт арвин туршлагтай хүмүүсээс нь эхлэн суралцах сонирхолтой байсан. Австрали уул уурхайгаар өндөр хөгжсөн орон. Мөн асар том тив улс хирнээ эргээ дагасан хэдхэн хотдоо 20-хонсая хүн амьдардаг, түүндээ таарсан дэд бүтэцтэй болохоор сонирхолтой санагдаж байсан. Америкийн РиоТинтогийнсалбарт ажиллавал зуун жил болчихсон нэг уурхайд нь ажиллах, эсвэл толгой компанийн оффист нь ажиллахболомж байсан. Харин Австралийн хувьд хөгжиж буй Монгол улсын туулсан, туулах гэж буй замнал нь төстэй, олон уурхай дээр үйл ажиллагаа явуулдаг тул илүү санагдсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Австралид хэр удаан ажиллав? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/old/1509b8f1-457f-11e5-bc0a-1314c8008624.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: right; height: 260px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 400px;" />Ж.Т:</strong> 2 жил ажилласан. Анх Рио Тинто компанийн технологи ба инновацийн хэлтэст ажилд ороод Брисбани хотод 1 жил ажилласан. Уурхайн төслийн талбай дээр туршлагатайболох нь маш чухал хэрэгтэй гэж ойлгосон тул 2 дахь жилээсээ НортПаркс гээд зэс, алтны уурхайд шилжиж ажилласан. 2 жил ажиллахдаа би компанийн чиг хандлага, зэсийн үнийн өсөлт, бууралт, ямар технологи нэвтрүүлбэл хэрэгтэй гээд сонирхолтой, хэрэгтэй бүх функцуудад нь тодорхой хэмжээгээр оролцож ажилласан. Энэ бүхнийг өмнө нь харж байсан хир нь ойлгохын хувьд уурхайн төслийн талбай дээрээ очоод л ямар бизнес хийж байгаагаа жинхнээсээ ойлгодог юм байна лээ. Оффист бол компьютер, эксэлпрограм дээр мөнгөний тоо хараад сууж байдаг бол уурхай дээр хэдэн цаг, яаж ажиллах, хэдэн машин ажиллуулах гээд бүх зүйлд оролцдог. Тухайлбал, уурхайн машиныг 20 минут зогсооход үйлдвэрийн жилийн ашгаас тэдэн доллар алдана гэсэн тооцоог хүртэл хийдэг. Уурхай дээр үйлдвэрийн ажилчидтай цуг мөр зэрэгцэн ажиллаж, баяжуулах үйлдвэрийнхээ дээжийг аваад л, үйлдвэрийн доголдсон системийг засах, эвдэрсэн компьютерийн учрыг нь олох гээд олон асуудлуудад хувь нэмрээ оруулахыг хичээж байсан.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Уурхай руу явж ажиллах нь хүний нөөцийн газрын чинь тушаал байсан уу, эсвэл чиний өөрийн санаачилга байв уу? РиоТинточамайг Монгол хүн болохоор, эсвэл Оюу Толгойн төсөл дээр боловсон хүчнээ бэлдэх гэж сургаж байв уу, эсвэл зүгээр л энгийн бусад ажилчид шигээ ханддаг байв уу?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Уурхай явах нь миний санаачлага байсан. Би өөрөө хөөцөлдөж байж зөвшөөрөл авч шилжсэн. Мэдээж Монголд ажиллах тул боловсон хүчнээ бэлтгэх бодлого явж байсан нь тодорхой. Гэхдээ ажиллаад эхлэхэд тийм зүйл ажиглагдаагүй. Тус компани өөрөө дэлхий даяар олон арван мянган ажилтантай ба тэр болгон надад анхаарлаа хандуулахгүй л дээ. Миний ажилладаг байшинд л гэхэд хэдэн мянган хүн ажиллаж байсан.Ямар ч ажлын газар хүнийг хөтлөөд, уриад залаад байх ойлголт байхгүйшүү дээ. Хүн өөрөө л хөөцөлдөөд, өөрийгөө бусаддаа зөв ойлгуулах хэрэгтэй. Ажлынхаа туршлагатай, мундаг хүмүүсийг сонгож байгаад өөрийнхөө менторбуюу дадлагажуулагч болгож аваад, тэдгээрхүмүүсээсзөвлөгөө авч, өөрийгөө ойлгуулах хэрэгтэй л дээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">ХАМГИЙН ГОЛ НЬ ӨӨРИЙГӨӨ ОЙЛГУУЛЖ ЧАДАЖ БАЙВАЛ ЯМАР Ч ХҮН ХҮНДЭТГЭЛТЭЙГЭЭР ХҮЛЭЭЖ АВДАГ</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Менторгээд яриад байгаа чинь чи өөрөө танилцсан албан бус зөвлөгөө өгдөг хүмүүс үү, эсвэл хүнийн нөөцийн газраас албан ёсоор бодлогоор томилж өгдөг хүмүүс юм уу? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Албан бус ментор. Би өөрөө сонгож, холбогдож, танилцсан хүмүүс гэсэн үг. Миний харж байгаагаар хүмүүс өөрийнхөө тухай ярих маш дуртай байдаг. “Та надад туршлагаасаа хуваалцаач, надад зөвлөөч” гэхэд дургүй хүлээж авдаг хүн гэж байхгүй. Монголд ч гэсэн тэгж санагдсан. Хамгийн гол нь өөрийгөө ойлгуулж чадаж байвал ямар ч хүн хүндэтгэлтэйгээр хүлээж авдаг. Ямар ч ажлын байран дээр менторгэдэг маш чухал. Бид өөрсдөө л өөрсдийгөө дайчилж, бусдаас байнга тасралтгүй суралцах хэрэгтэй. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Австралид 2 жил ажиллаад Монгол руу томилогдсон уу?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Тийм. 2 жил ажилласны дараа гэрийнхэн маань ч Монголдооирж ажиллах цаг боллоо гэсэн саналыг гаргаж байсан. Гэрийнхэнээс гадна миний хувьд тус компанийн төв оффист нь 1 жил ажиллаад үзчихлээ, уурхайд нь бас 1 жил ажиллаа. Одоо дараагийн алхмаа хийх хэрэгтэй гэж шийдээд Монгол руу шилжин ажиллахаар хөөцөлдөж эхэлсэн. Ингээд Оюу Толгойд ажиллах болсон. Уурхай дээр ажиллаад ирэхээр үйл ажиллагаа дээр нь ажиллах чухал гэж бодсон . Ингээд Монголд ирээд эхний 6 сар говьд үйл ажиллагааны төлөвлөлтийн хэлтэст бусдын адил 28 хоног ажиллаад 14 хоног амардаг зарчмаар ажилласан. Үүний дараагаар Улаанбаатар хотод ажиллах болсон. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Чиний хувьд яг одоогоор Оюу толгойд ажиллахгүй байгаа юм байна шүү дээ, тийм үү?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Тийм. Сургуульд явах болсон тул сая 5 сард ажлаа хүлээлгэж өгсөн. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: РиоТинточиний анхны ажил олгогч юм байна. Монгол компанитай гадны ийм түвшний компанийг харьцуулж үзвэл ямар байдаг бол дотор нь ороод ажиллахад? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Гадаад, Монгол гэхээсээ илүү том, жижиг компанийн ялгаа нь их мэдрэгддэг. ЕрөнхийдөөМонголд үйл ажиллагаа явуулдаг компаниуд РиоТинтотой харьцуулахад жижигхэн шүү дээ. Том компанийн давуу тал нь гэвэл өөрөө л сайн хөөцөлдвөл байхгүй боломж гэж байхгүй гэж хэлж болно. Дуртай хэлтэс, газар, функц, дуртай улс орон, тивээ сонгон ажиллах боломжтой. Олон жилийн туршлага, процессоор яваад ирсэн болохоор дүрэм, журам, стандарт нь тодорхой байдаг. Энэ нь их сайхан. Бүх зүйл нь системчлэгдсэн. Сул тал нь шинэ ажил хийхэд их хэцүү, уян хатан биш, шат дамжлага ихтэй. Хийе гэсэн ажилдаа цаг алдах нь бий. Үүнийг Риод байдаг том дарга нар ч өөрсдөө хэлдэг юм. Харин жижиг компаниудад бол юм хийе гэвэл маш хурдан хийж болдог. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Чиний хувьд РиоТинтодажиллаж байхдаа мастерийн зэргээ хийх ёстой гээд төлөвлөчихсөн байсан уу? Яаж яваад Оксфордийн их сургуультайхолбогдов? Америкт ахлах сургууль, бакалавраа хийчихээд яагаад магистерийн түвшиндээ Англи улсыг сонгов оо? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Ер нь бол хэдэн жил ажиллаад бизнесийн удирдлагаар мастер буюу MBA-гээ хийнэ гэсэн бодолтой байсан. Сургуульд байхдаа ч, төгсөхөөсөө өмнө ч боддог байсан. Түүний тулд ажлын туршлагатай болох хэрэгтэй гэдгийг мэдэж байсан. Ажил дээр гараад хоёр жил ажиллаад ажлын туршлага чухал гэдгийг мэдэрсэн тул Оюу Толгойд ажилласан. Ажил дээрээ гараад л бараг шууд GMAT-ийн шалгалтандаа давхар бэлдэж эхэлсэн. Нийт дөрвөн жил ажиллачихаад одоо яг хангалттай, сурахад тохиромжтой цаг нь гэж мэдэрсэн.Гэхдээ яг сургуулиудад CV-гээ өгч, апликейшнээ бөглөөдэхэлсэн үе гэвэл өнгөрсөн өвөл. Оюу Толгойд aжиллаад хоёр дахь жилдээ орж байсан, нэг багтаа жил гаруй болчихсон, дараагийн миний алхам юу вэ гэж судалж үзсэн. Тэгээд миний нэмж суралцах, бас миний компанидаа нэмэрлэх зүйл нэг цэгтээ тулчихсан юм шиг санагдсан. Тэгээд л сургуулиа судалж эхэлсэн. Би анх уг нь Хятад руу явж суралцах төлөвлөгөөтэй байсан. Харвардад байхдаа ч Хятад хэл, Зүүн Ази судлал зэргээр Хятад руу төвлөрч судалж байсан. Тэгээд Tsinghua Universityба Шанхай хотод байдаг China European International Business School-ийн сургуулиудын MBA-ийн ангид элсэх хүсэлт, материалаа өгчихөөд хүлээж байсан. Гэхдээ олон улсын оюутнуудтай интернэйшнлсургуульд MBA-гээ хийвэл илүү зүгээр юм байна гэж бодож байсан. Америкийн бизнесийн сургуулиудад бол оюутнуудынх нь 60-70% нь Америкчууд өөрсдөө, дээрээс нь ихэнх оюутнуудынх нь зорилго Америкт ажиллах, тэр дундаа Цахиурын хөндий, Вол Стрийтэд ажиллахзорилготой ордог. Ер нь бизнес сургуульд тодорхой зорилготой орох хэрэгтэй. Миний хувьд алсдаа хувийн бизнесээ эхлүүлэх, нийгмийн салбарт оролцоотой ажиллах хүсэлтэй байгаа тул энэ чиглэлээрээ мастерийн хөтөлбөр судлахаарOxford болон INSEAD сургуулиудын хөтөлбөр яг таарч байсан. Ингээд нийт 4 сургуульд материалаа явуулаад сургуулиудаасаа хариу хүлээж байтал Хятадын сургуулиудаас хамгийн түрүүнд хариу ирсэн. Tsinghua University надад бүрэн тэтгэлэг өгөхөөр хариу ирсэн. Тэгээд хариугүй Хятад руу явах гэж байтал Global Shapers-ийн шугамаар Оксфордын их сургуульд мөн тэтгэлэгээ зарласан мэдээлэл авсан. Ингээд Оксфордын их сургуульд бүр сайн хичээж харьцах ёстой юм байна гэж шийдсэн. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Эцэст нь эдгээр дөрвөн сургуулиас бүгдэд нь тэнцсэн хариу ирсэн. Хятадын хоёр сургууль, Оксфордоосбүрэнтэтгэлэгтэй, харин INSEAD-аас бага хэмжээнийтэтгэлэг авсан. INSEADер нь хамгийн өндөр төлбөртэй сургуулиудын нэг бөгөөд тэтгэлэг маш ховор өгдөг сургууль. Бүгдэд нь тэнцсэний дараа за ямар ч байсан Оксфорд лявах хэрэгтэй юм байна. Энд л сонирхолтой болоод надад нийцсэн хөтөлбөртэй юм байна гэж шийдсэн. Оксфордод тэнцсэний дараа хоёр долоо хоногийн дараа Оксфордын их сургуультай ирж танилцах аялал хийх урилга ирсэн. Оксфордод шалгарсан шилдэгоюутнуудаассонгожингэж урьдаг юм билээ. Дэлхийн хамгийн анхны сургуулиудын нэг гэсэн түүхтэй, эртний их сургууль гэдгийг нь очиж мэдрээд л зөвшөөрөхөөс өөр сонголт надад үлдээгүй. Харин тэтгэлгийнх нь хариу сарын дараа гарах байсан юм. Тухайн үед тэтгэлэг нь бүтэхгүй бол яана гэж санаа зовж байсан. Тэтгэлэгийн хариу гартал мастерт сурах эрхээ хадгалахын тулд сургалтын төлбөрийн 15%-ийн урьдчилгаагаа сургуулийн дансанд байршуул гэдэг шаардлага ирсэн. Энэ 15% гэдэг бас бага мөнгө биш миний хувьд. Тэтгэлэгтээтэнцэхгүйэнэ бол мөнгийг буцаан олгодоггүй. Тэтгэлгийн хариу нэг сарын дараа гараагүй, сөрөг гарсан ч Оксфордод орно гэж шийдсэн тул 15%-ийн мөнгөө байршуулсан. Ингээд юмыг яаж мэдэх вэ гээд оюутны зээл судалж байтал тэтгэлэгт хамрагдах баяртай хариу ирсэн. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Харвардад тэнцсэн гол хүчин зүйл нь чиний хувь хүний төлөвлөлт, зорилго, мөн Монголтой холбоотой зүйлс нөлөөлсөн бол харин Оксфордын их сургуулийн мастерийн тэтгэлгийг авахад юу нөлөөлсөн гэж бодож байна?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Эссэнүүд бичсэн, GMAT шалгалт өгсөн. Өмнөх сургуулиудын хичээлүүдийн дүн, ажлын туршлага зэргийг чухалчилдаг юм билээ. Ер нь бас л өвөрмөц байсан байх. Яагаад гэвэл бизнес сургуульд уул уурхайн салбараас тэр болгон хүмүүс ирдэггүй. Бизнес, банкны салбараасхүмүүс ихэвчлэн очдог. Ер нь хаана ч хүсэлтээ явуулсан өөрийн түүхээ маш сайн гаргаж өгөх хэрэгтэй. Оксфордийн их сургууль5 эссэ бичихийг шаарддаг. Ихэнх хүмүүс яаж 5 эссэ бичнэ ээ гэж боддог бол нэг бодлын энэ бол өөрийгөө илэрхийлэх асар том боломж юм. Өөрөөр хэлбэл хичээлийн дүн, ажлын туршлагаа холбоод өөрийнхөө түүхийг бичих том боломж. Нэг эссэ дээрээ ажлын туршлагаа, нөгөө дээр нь сурлагын дүнгээ, нийгмийн идэвхээ, ирээдүйн зорилгоо илүү түлхүү бичиж харуулах боломжтой. Өөрийгөө аль талаас нь гаргах, харуулах нь их чухал. Монголдоо ажиллана гэдэг миний зорилго ба үйлдэл их таалагдсан байх. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Эссэний сэдвүүд цаанаасаа өгөгддөг үү?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Ерөнхийдөө өргөн хүрээтэйсэдвүүд өгөгддөг. Тэр бүрийг өөрөө яаж ашиглах, найруулах, өөрийгөө илэрхийлэх нь нээлттэй. Миний зорилго бол Монголын хөгжил, үүнд өөрийн бодитой хувьнэмрээ оруулмаар байна гэдгээ дэлгэрэнгүй тусгаж өгсөн. Үүнийг маань үнэлэхдээ Монголдоо, яг үйл ажиллагаа дээр нь уурхайд ажилласныг хараад бас үнэлсэнбайх.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Хэдэн хүнээс сонголт хийж чамайг Оксфордод урьсан бол? Тэр мэдээллийг өгсөн үү? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Тийм мэдээллийг өгөөгүй. Оксфордод уригдаж танилцах аялал хийхээс өмнө Саид Бизнес Сургуулийн деканнь өөрөө надтай утсаар ярьсан. Ингэхдээ “Би жил бүр хэдэн хүн сонгоод утсаар ярьдаг юм. Тэднийгээ Оксфордод яаж ирүүлэх вэ гэдэг утгаар л ярьдаг юм. Би чамд сургуулийнхаа давуу талуудыг ярьж өгье” гээд ярьсан. Тэр үед “манай сургуульд дөнгөж өчигдөр л гэхэд 50 Global Shapers-с апликейшнорж ирсэн” гэж хэлсэн. Ингээд Global Shapers-с 2 хүн тэтгэлгээр суралцахаар сонгогдсоны нэг нь би болж таарсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Оксфорд жижиг сургууль биш, төлбөр нь ч бага биш байх. Нууц биш бол чиний жилийн төлбөр нь хэд орчим байсан вэ? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Сургалтын хөтөлбөрбүх зүйлээ тооцоод жилийн 48000паунд.Энэ нь ойролцоогоор 150 гаруй сая төгрөг гэсэн үг. Амьжиргааны зардал бол энд ороогүй. Байр, хоолныхоо мөнгийг би өөрөө зохицуулна гэсэн үг. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Чиний яриан дунд цөөнгүй удаа Global Shapers (Глобал шэйфэрс) гэж дурдагдлаа. Энэ яг ямар байгууллага юм бэ? Чиний хувьд эндээс Оксфордын их сургуультайгаа холбогдчихлоо. Уншигч залуустаа Глобал Шэйфэрсийн талаар мэдээлэлөгөөч?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Дэлхийн эдийн засгийн форумын санаачилгаар Глобал Шэйфэрснийгэмлэг бий болсон. 20-30 насны нийгэмд идэвхтэй, манлайлагч залуусын нийгэмлэг гэж хэлж болно. Улаанбаатар салбар нь байгуулагдаад таван жил болж байна.Дэлхийн залуу манлайлагч Ганхуяг ах санаачлан үүсгэн байгуулсан. Одоогоор бид гучин гишүүнтэй. Ер нь бол Улаанбаатарын салбарыг (Ulaanbaatar Hub) маш идэвхтэй гэж үздэг. Эдгээр гучин залуусын дунд салбар, салбарын манлайлагч, төлөөлөл байдаг. Зорилго ньсалбар бүрийн залуусыг цуглуулаад нийгэмдээ эерэг нөлөө үзүүлэх зорилготой. Өнгөрсөн 5 сард “Монгол гэр” төслийнхөө нээлтийг хийсэн. Оюу Толгойгоос санхүүжүүлтээ аваад ЕБС-ийн хөдөлмөрийн хичээлийн системд гэр барих хөтөлбөрийг нэвтрүүлэх зорилготой төсөл явуулаад нийслэлийн 60 сургуульд гэр, гэр барих заавар зэргийг бэлэглэсэн. Энэ нь сургалтын хөтөлбөрт албан ёсоор орсон том ажил болсон. Энэ хөтөлбөрийгамжилттай хэрэгжүүлсэн. Дараагийн төсөл нь юу байж болох тухай бид одоо ид судалж байгаа. Залуучууд нэгдэж чадвал ямар их ажлыг бүтээж чаддагийг энэ төслөөс харсан. Оюу Толгойгоос 80 сая төгрөг босгосон. Техник технологийн коллежийн залуус, хүүхдүүдээр гэрээ хийлгэсэн. Бид салбар салбартаа хийх ажлаа хийгээд явж болно. Хамгийн гол нь нэгдэж чадвал үндсэн ажлаасаа гадна нийгэмд тустай юуг ч хийж болдог юм байна гэдгийг ойлгосон. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">НИЙГЭМД ИДЭВХТЭЙ БАЙХ НЬ ЭРГЭЭД ӨӨРТ ИЛҮҮ КАЙФТАЙ, ӨГӨӨЖТЭЙ БАЙДАГ</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Харвардад ч, Оксфордод ч хувь хүний академик чадвар, ажлын туршлагаас гадна нийгмийн идэвхи чинь тодорхой хэмжээнд эерэгээр нөлөөлжээ. Нийгмийн идэвх, сайн дурын ажил Оксфордийн их сургуулийн мастерийн тэтгэлэг авахад ойролцоогоор хэдэн хувьтай нөлөөлсөн гэж баримжаагаар чи дотроо дүгнэх вэ? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Тоогоор илэрхийлэхэд маш хэцүү. Харвардадороход шалгалтын дүн, хичээлийн дүн нь эхний шалгуур болдог. Ингэж байж дараагийн шалгууртаа ордог. Тэрнээсээнарийвчлахын тулд нийгмийн идэвхийг чухалчилдаг байх. Гэхдээ нийгмийн ажил хийгээгүй бол академик мэдлэг, шалгалтын дүнгээрээ тэнцсэн ч хоёр дахь шалгууртаа тэнцэхгүй л дээ. Мэдээжнийгмийн идэвхтэй атлаа шалгалт, хичээлийн дүн муу бол хасагдах магадлал өндөр шүү дээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Чиний хувьд тэрийг нь мэдээд нийгмийн идэвх “царайлаад” яваад байсан уу, эсвэл чин зүрхнээсээ нийгмийн туст ажлуудаа хийж байсан уу? Шулуухан асууж байгаад уучлаарай. </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Ахлах сургуульд байхад тодорхой хэмжээний нийгмийн ажилд зориудаар оролцдог байсан. Тухайлбал, миний сонирхол бол уг нь дугуй унах байхад багийн спортод тоглодог туршлага бас нэг юмны үзүүлэлт болоод байдаг байсан.Харин их сургуульд хичээлийн цаг их, чөлөөт цаг эрс багасдаг. Энэ үеэс яг бодитой сонголтуудаа хийж эхлэх хэрэгтэй болдог. Харвардыних сургуулийн оюутнууд маш идэвхтэй. Зөвхөн өрөөндөө суугаад хичээлээ хийгээд байвал маш их боломжийг алдаад байна гэсэн үг. Иймээс өөрийн эрхгүйнийгмийн идэвхтэй болдог. Жишээ нь би Харвардын сургуулийн сонинд нь ажилладаг байсан. Мөн Харвардын их сургуулийн шугамаарарав хоногийн хугацаатайгаар Хятадын Бээжин, Шанхай хотууд руу явжхичээл заадаг байсан. Хятадын ахлах сургуулийн шилдэг сурагчдад Америкийн сургалтын системийг танилцуулах хөтөлбөр байсан юм. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятад хүүхдүүд чөлөөтэй сэтгэхдээ тааруухан юм байна лээ. Номыг яс тас уншина. Эргээд бодлыг нь асуухад хариулахгүй. Энэ мэтээр хичээл заагаад Хятадын сургуулиудад багшаар энэхүү хөтөлбөртөө оролцож байсан. Яг энэхүү хөтөлбөр, туршлага дээрээ үндэслээд Монголдоо энэхүү хөтөлбөрийг бас эхлүүлсэх санаа төрж Монголын Залуу Оюутан Хөтөлбөрийг (Mongolian Young Scholars Program)үүсгэн байгуулсан. Тухайн үед бол хэн ч надаас “Чи нийгмийн идэвхтэй бай, энэ үзүүлэлт чинь дараа нь чамд хэрэг болно” гэж хэлээгүй, бас шаардаагүй. Би яг өөрийн чин хүсэл, сонирхлоороо л хийж байсан. Ийм ажил хийж, хөтөлбөр хэрэгжүүлснээр олон сурагчдад чтусалж чадсан,би өөрөө часар их зүйлс тэр хүүхдүүдээс сурсан. Учир нь эхэлсэнээс хойш 4 жилийн хугацаанд нийт 120 мундаг сурагч хүүхдүүдтэй танилцсан(жил бүр 30 сурагч сонгогддог). Магадгүй би зүгээр л ажлаа хийгээд явж байсан бол тэдэнтэй танилцахгүй шүү дээ. Тэд надад маш олон шинэ зүйлийг нээж өгдөг. Тэдний маань зарим нь эхнээсээ Харвард, MIT-д тэнцээд оюутан болоод явчихсан байна.Нийгэмд идэвхтэй байх нь эргээд өөрт илүү кайфтай, өгөөжтэй байдаг. Харин сургуульд орохын тулд л хийдэг ажил мэтээр хандвал тийм ч өгөөжтэй байж чадахгүй байх, тийм үү?</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Глобал Шэйфэрст30 хүртэлх насны залуус нэгдэе гэвэл шалгуур нь юу билээ? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Орохын тулд апликейшнбөглөдөг. Монгол залуучууд Улаанбаатарын салбартаа өгдөг. Дэлхийн эдийн засгийн форумаас яг тодорхой заалттай, тогтсон шалгууртай байдаг. Улаанбаатарын салбар тухайлбал шалгуураа өөрсдөө тогтоодог. Миний хувьд өнгөрсөн хоёрдугаар сард энэ нийгэмлэгт орсон. Хоёр минутын хугацаатай өөрийнхөө тухай бичлэг явуулсан. Түүнд асуудаг гол асуулт нь “Дэлхийг яаж өөрчилмөөр байна вэ?” гэдэг асуулт байдаг. Хариултуудыг нь харж байгаад шалгаруулаад авдаг. Харин саяхан бид бүх залууст нээлттэй болгоод хүссэн бүх хүн хүсэлтээ илгээгээд тэндээс шалгаруулалт хийдэг болох талаар журмаа баталсан. Тиймээс залуучууд бидэнтэй нэгдээрэй. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Монголд залуучуудын маш олон байгууллага байдаг. Тэдгээрээс юугаараа ялгаатай юм бэ?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Бүх нийгэмлэг өөр өөрийн гэсэн онцлогтой. Шэйфэрсийнонцлог нь бид дэлхийн эдийн засгийн форумтай холбоотойбайдаг болохоор хувь хүний хувьд ахисан түвшиний мэдээлэл авах, найз нөхөдийн хүрээгээ тэлэх, сурах боломжийг нээж өгдөг. Тухайлбал, би Оксфордын их сургуульд сурах тэтгэлэгээ энэхүү байгууллагаас олж авсан. Мөн дэлхийн эдийн засгийн форумын зохион байгуулдаг үйл ажиллагаанд оролцох хүсэлтээ явуулаад тэнцээд оролцох боломжтой. Тийм боломж тэр болгон олдохгүй шүү дээ. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">ГАДААДАД БАЙХ ХУГАЦААНДАА ҮНЭН ХЭРЭГТЭЭ МОНГОЛЫНХОО ТАЛААР МОНГОЛДОО БАЙГАА ЗАЛУУСААС ИЛҮҮ ОЙЛГОЖ МЭДЭРДЭГ</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Нэг хэсэг гадаадад сурч, ажиллаж байсан залуус Монголд “Од” болж байсан. Сүүлийн жилүүдэд энэ хандлага эсрэгээрээ болсон мэт санагддаг. Гадаадад төгссөн нь давуу биш сул тал болох гээд. Энэ хандлагыг анзаарав уу? Гаргалгааг нь юу гэж харж байна. </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Тийм хандлагыг бол анзаарсан. Гадаадад төгссөн гээд нэг хэсэг нь хошуурч байхад, нөгөө хэсэг нь Монголоо мэддэггүйгээд аль аль нь яригдаж байсан. Миний бодлоортухайн хүний зорилго ба ажил олгогч газрын шаардлагаас шалтгаалаад асуудал өөрөөр тайлбарлагдах байх. Тухайлбал, Оюу Толгойн төслийн талбай дээр ажиллаж буй мундаг залуусихэвчлэнМонголдоо төгссөн чадварлаг залуус байдаг. Тэд эзэмшсэн мэргэжлээрээ ажиллаж байна. Мөн гадаадад төгсөж ирээд чадварлаг ажиллаж байгаа залуус ч олон байна. Тэгэхээр гадаадад, Монголд төгссөн гээд ялгаварлах нь тохиромжгүй л дээ. Монголоо мэдэхгүй гэж гадаад төгссөн хүмүүсийг хэлдэг асуудлын талаар ярихад хэчнээн Монголдоо төгсөөгүй, Монголынхоо хөрсөн дээр буугаагүй гэж хэлж болох ч гадаадад байх хугацаандаа үнэн хэрэгтээ Монголынхоо талаар ихийг ойлгож,мэдэрч, хаанаас нь яаж хөгжүүлэх, би яаж нэмэрлэх гэдгийг ухаардаг гэж би ойлгодог шүү. Бид юмнаас холдож байж юмыг ухаардаг гэж ярьдаг шүү дээ. Гадаадад очсон залуус гадаадын сайн сайхан зүйлсийг Монголдоо хийхсэнгэсэн сэдэл төрдөг. Монголд юу хийх ёстой вэ гэдэг асуудлыг гадаад очоод хардаг гэж хэлж болно. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Хэвлэл мэдээллийн байгууллагад ажиллаж байгаагийн хувьд хэд хэдэн хүнтэй ярилцлага би хийж үзсэн юм. Үнэндээ хэвлэл мэдээллийн сувгуудаар хэдхэн л хүн байнга гардаг. Би бол шинэ дүр, амжилттай ажиллаж буй, даруухан хүмүүсийг олон нийтэд таниулахыг мөрөөддөг. Тэрнийнэг нь яах аргагүй чи байлаа. Ярилцлагын урилгыг маань хүлээн авсанд баярлалаа! Иймэрхүү “шинэ” хүмүүстэй уулзсаны дараа сэтгэгдэл болон имэйлээр “Энэ хүн Монголд яг юу хийсэн юм бэ? Хэн болчихоодтодроод байгаа юм” зэргээр атаархал ч юм уу, бухимдал ч юм уу анзаарагддаг. Чиний хувьд бол Монголдоо тодорхой хугацаанд ажилласан. Хувь хүнд “надгүйгээр бол энэ ажил бүтэхгүй байсан” ч гэдэг сэтгэгдэл зарим ажил дээр төрдөг шүү дээ. Энэ бол миний хийсэн ажил гээд бардам хэлэх тийм ямар ажил юу байна?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Би хоёр зүйлийг хэлье. Нэгдүгээрт, түрүүнд дурдсан Монголын Залуу Оюутан Хөтөлбөр байна. Энэ нь гадаад сурах сонирхолтой ахлах ангийн шилдэг сурагчдад зориулсан зуны эрчимжүүлсэн сургалт. Харвард, Станфорд гэх мэт гадаадын шилдэг их сургуулиудаас оюутан багш нар ирж хичээл заадаг юм. Үүсгэнбайгуулаад, гардаж хийсэн ажил минь. Ашгийн төлөө бус хөтөлбөр. Одоо бол Зориг сангийн албан ёсны хөтөлбөр болсон. Үүгээрээ би яалтч үгүй бахархдаг. Одоо бол би ерөнхий бодлого талаас нь оролцдог. Үүнийг гардаад бий болгосон, Хятадад ажиллаж байсан туршлагаараа хийсэн болохоор бахархалтай байдаг. Үүнд суралцсан 120 сурагчид маань хоорондоо сүлжээтэй болсон, гадагшаа том сургуулиудад суралцаж байгаад маш их баяртай байдаг.Хоёрдугаарт, би говьд зургаан сарын турш 28:14 (28 хоног ажиллаж, 14 хоног амрах) хувиарааражиллаж байсан. Энэ нь маш хүнд хуваариар хэдэн мянган хүн ажилладаг байсан. Өдөрт тасралтгүй 11 цагаар 28 өдөр дарааллан ажиллана гэдэг маш хүнд. Эхний өдрүүдэрч хүчтэй байдаг чдараагийн өдрүүдээс “Яагаад ийм байдаг юм бэ?” гэж бодогддог. Тэгээд дэлхийн бусад уурхайг судалж эхэлсэн. Дэлхийн хаана ч 28 хоногийн ажлын хуваарь уртдаа тооцогдоно. Тухайлбал Австралийн уурхайд хамгийн урт ажлын хуваарь 10-14 хоног л байдаг. Оюу Толгойн ажлын энэ хуваарийг өөрчлөх санал өмнө нь олон удаа хэлэлцэгдэж байсан ч амжилттай болж байгаагүй юм байна лээ. Үүнийг өөрчлөх төслийг даргатайгаа яриад хариуцан ажиллаж, бүх талаас нь судалгааг нь хийсэн. Лондонд байдаг дарга нартайгаа ярьж, зөвлөлдсөний дагуу ажлын өдрийг нь 14 хоног болгож 7 хоног амардаг болгон шилжүүлж чадсан. Тэгэхээр олон мянган хүн, тэдний гэр бүлд шууд нөлөө үзүүлсэн гэж бодож байгаа. Миний хувьд залуу, гэр бүлгүй байсан бол харин нялх хүүхдүүдтэй, гэр бүлтэй маш олон залуус тэнд ажилладаг. Тэдэнд таатай нөхцөл үүссэн гэж боддог. Нялх хүүхдийн хувьд аав гэж хэлж сурах үед нь явсан аав нь бараг мартагдсан үед нь ирдэг ажлын урт өдрүүдийг багасгасаж чадсандаа бахархдаг. 14:7 болсноор амьдрал нь огт өөр болсон.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Том компаниудын зовлон нь иймэрхүү ажил, шийдвэр гаргахад удаан, шат дамжлаг нь хүнд сурталтай гэж чи өмнө нь ярьсан. Тэгвэл чиэнэ ажлыг ямар хугацаанд шийдвэр гаргуулж хэрэгжүүлж чадсан бэ?</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Өнгөрсөн оны 6-р сард дарга маань надад хийхийг даалгаж, 9-р сар гэхэд хэрэгжээд эхэлсэн. Том компанид хамгийн чухал зүйл бол спонсоршип гэдэг зүйл байдаг. Дээрээс нь сайн дэмжээд өгвөл ажил хэрэгжих нь маш хурдан гэсэн үг. Тухайн үед үйл ажиллагаа хариуцсан захирал нь шинээр томилогдсонмаш эрч хүчтэй ажиллаж байсан тул хурдан хугацаанд хэрэгжсэн.Энэ гурван сард бүх судалгааг хийж, бүх хүмүүстэй ярилцаж зөвшөөрлийг нь авч, шинэ хуваарийн дагуу шинэ ажлын хуваарь, ажил ба буудлын өрөөний цэвэрлэгээ, онгоцны хуваарийг шинэчлэн хийх гээд олон ажил багтсан. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Өөрөө бүх зүйлээ Монголтой холбохыг хичээдэг гэж их ярьжбайна. Оксфордод мастераа хийгээд жилийн дараа ирэх нь байна. Ирээдүйн төлөвлөгөө чинь юу вэ? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т: </strong>Би хувиараа ажиллах сонирхолтой байгаа. Тэгж байж би өөрөө өөртөө илүү их үр нөлөөтэй ажиллаж чадах мэт санагдсан. Том компанид их юм сурах ч нэг зүйлээ л тогтмол хийгээд цаг алддаг юм шиг санагддаг. Одоогоор бол бодол санаагаа боловсруулж байна. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">В.Г: Сошлинтрэпрэнёр(Social Entrepreneur) гэсэн үг байх нь. Энэ холбоо үгний утгыг уншигч нарт маань тайлбарлаж өгөөч? <br style="box-sizing: border-box;" />Ж.Т: </strong>Бизнес хийхдээ нийгмийн ямар нэг асуудалд хандсан, тэдгээрийг шийдэх зорилготой байх. Нийгмийн асуудлыг шийдэх зорилгоор бизнес хийх гэсэн үг. Бизнесявуулахдаахүмүүсээс хандив цуглуулаад хийх биш үйл ажиллагааны орлого, циклээрээ бусад хүмүүс болон нийгмийн тодорхой асуудлыг шийдэхийг зорино гэсэн үг. Мөн орлого нь бас сайн үйлсэдзориулагдах хэрэгтэй гэсэн санаа. </span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Чи Оюу Толгойгоос гарчихсан болохоор энэ асуулт хэр зохистойг сайн мэдэхгүй байна л даа. Уул уурхайг тойрсон бүх асуудал нийгмийн бүх салбарууд рууороод байна. Сүүлийн үед Оюу толгойтой холбоотой гэрээг зөв, буруу, сайн, муу гээд ярьж байна. Энэ асуулт өмнөх ажилтай чинь зөрчилдөхгүй бол хувийнхаа санаа бодлыг хуваалцаж болох уу? Риобол ганцхан монголд үйл ажиллагаа явуулдаггүй шүү дээ. Хүмүүсийн яриад байгаачлан Монголчууд үнэхээр “монжуулсан” гэрээ хийчхээдбайна уу, эсвэл бид олон улсын бизнес, гэрээний талаар ойлголт дутмаг байна уу? </span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/old/1509b8f2-457f-11e5-bc0a-1314c8008624.jpg" style="border: 0px; box-sizing: border-box; float: right; height: 267px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 400px;" />Ж.Т:</strong> Энэ төслийн ирээдүй яахыг би бол хэлж мэдэхгүй. Гэхдээ миний хувийн бодол бол Оюу Толгой явах ёстой төсөл. Цаг алдах тусам бизнест “өнөөгийн үнэ цэнэ” нь багасаад байна. Тэгэхээр хэдэн төгрөгийн төлөө хөөцөлдөөд бид нар хэдэн төгрөгийг алдаад байгаагаа тооцоолж үзэх хэрэгтэй. Тухайн үед бол Монголд ашигтай гэрээ болсон гэж боддог. Гэхдээ Монголд ашигтай,РиоТинтодашиггүйбайж бас болохгүй шүү дээ бизнесийн утгаар. РиоТинтодажиллаж байсан хүний хувьд хөгжиж буй орнууд нь дэлхийн хэмжээний том компаниудтай ажиллах нь хамгийн зөв байдаг. Учир нь том компаниуд завшиж байгаа гэхээсээ илүү тэдний бүх зүйл ил тод байдаг юм. Маш олон улсад үйл ажиллагаа явуулсан түүхтэй, тэр бүр нь олон нийтийн нүдэнд ил байдаг тул өндөр стандарттай ажилладаг. Жишээ нь,Чилид Рио Тинто нөхөн сэргээлтээ сайн хийхгүй бол дэлхий нийтээр энэ мэдээлэл нь цацагдаад нэр хүнд нь буурах, хөрөнгийн бирж дээр хувьцааны үнэ нь унах зэргээр том компаниудыг өөрсдийг нь хариуцлагатай, стандартаа мөрдөхийг, хууль сахин биелүүлэхийг шаарддаг. Энэ утгаараа олны нүдэн дээр ил байдаг том компаниуд бусдаас илүү хариуцлагатай байдаг. Харин Австрали дахь жижиг компаниуд буруу зүйл хийсэн ч хариуцлага бага оноогддог юм шиг санагддаг. Тэр байтугай тэдний хийсэн хариуцлагагүй үйлдлийг том компаниуд нь үүрэх ч тохиолдол цөөн биш байдаг. Би жишээ нь анх Рио Тинтод ажилд ороход бүтэн долоо хоног компанийн сургалт танилцуулгаар бөмбөгдүүлсэн. Хахууль авч болохгүй, буруу үйлдэл хийх гээд байх шиг бол энэ хүнд ханд, чамайг хэн нэгэн буруу зүйлд уруу татаад байвал ингэ тэг гээд бүх сургалт, зааварчилгааг нарийн өгдөг. Иймээс том компанитай том төслүүд дээрээ ажиллах нь Монголд ашигтай гэж би харж байгаа.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<strong style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">В.Г: Сонирхолтой ярилцлага өгсөнд баярлалаа!</span></strong></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong style="box-sizing: border-box;">Ж.Т:</strong> Баярлалаа!</span></div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-74631423743181192152015-09-16T01:44:00.001-07:002015-09-16T01:47:03.958-07:00Johari Window<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h2 class="essay-title" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #515151; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif; font-size: small;">Жохарийн Цонх</span></h2>
<div class="content normal-body" ng-bind-html="trustAsHtml(essay.result.content)" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #515151; margin: 0px; padding: 0px;">
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Орондоо ч орох завгүй хоорондоо үзэл суртал, мэдлэг, мэдээлэл, хандлага, үнэ цэнээрээ байлдаж буй өнөө үед Монголчууд бидэнд хэрэгтэй байж болох нэгэн мэдээллийг хүргэхийг хичээв. Жохарийн цонх гэсэн загвар байдаг ажээ. Энэхүү загварыг 1950 оны үед Америкийн сэтгэл судлаачид болох Luft, Harry нар боловсруулж өөрсдийнхөө нэрээ нийлүүлж энэхүү загвараа нэрлэсэн түүхтэй ажгуу. Энэхүү загвар нь тун удалгүй дэлхий даяар хүний нөөц, сэтгэлзүйн салбарт хүн өөрийгөө нээх, танин мэдэх, хөгжүүлэх, бусадтай харилцах харилцаа, ойлголцлоо сайжруулах хувь хүний болон багийн сургалтын том хэрэгсэл болжээ.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Энэхүү загвар маань 4 цонхтой бөгөөд чухам энэхүү 4 квадратад өнөөгийн манай нийгмийн бараг шахуу бүх оношийг багтаажээ.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img alt="" src="http://ganzorig.time.mn/api/resource/file/old/2b5015a0-457f-11e5-bc0a-1314c8008624.JPG" height="367" style="border: 0px; box-sizing: border-box; height: 590px; max-width: 100%; padding: 10px; vertical-align: bottom; width: 640px;" width="400" /></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: right;">
<em style="box-sizing: border-box;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"> Human Fortis компанийн сургалтын материалыг ашиглав</span></em></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хоёр тэнхлэг бүхий энэхүү загварын босоо тэнхлэг нь бусад хүмүүс мэддэг, эс мэддэг туйлаар хязгаарлагдах бөгөөд хэвтээ тэнхлэг нь би, бид мэддэг, мэддэггүй гэдэг туйлуудаар тус тус хязгаарлагдана.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Зүүн дээд булангийн квадратад миний, бидний мэддэг болон бусдын мэддэг оршихуй байх аж. Үүнийгээ нийгэмшсэн буюу нээлттэй хэсэг гэнэ. Ингэж мэдлэг ба мэдээллийн нэгэн жигд түвшин хүрсэн улс байтугай компани, өрх бүлийн жишээ ч энэ дэлхий дээр ховор байх. Ёстой төгс гэгдэх нийгэм энэ болох болов уу. Нийгэмшсэн, хөгжилтэй улс, хамт олны нэг давуу тал нь асуудал, проблемийг олон талаас харах хирнээ уг асуудлыг шийдэх шийдлийг бүгдээрээ нэг талаас нь харж зөвшилцөж чаддагт оршдог мэт. Гэхдээ том зургаар нь харвал ингэж нэгдсэн шийдэлд хүрч чадах эсэх нь тухайн хүмүүсийн билгийн нүдээс гадна үнэт зүйс, зан араншин, хандлага, мэдрэмж, мэдлэг, итгэлцэл, туршлага, ур чадварын төсөөтэй талуудын олонлог байж гэмээнэ ажил хэрэг болох болов уу. Нийгмийн шинжлэх ухаанд бол бидний хэлж ярьдаг чухам нөгөө “жинхэнэ” элит, технократ улсуудаар нь жишээ авч болох. Өөрөөр хэлбэл мэдэхгүй, ойлгохгүй хүн болгоныг мэддэг, ойлгодог болгож цаг, хүч, хөрөнгө үрсэнээс мэддэг, ойлгодог хэсгүүд нь хоорондоо нэгдэж хамтран ажиллах нь нийгмийн олон бүлэглэл дундаа хамгийн үр ашигтай бүтцэд ордог байх нь ээ. Манай нийгмийн, ард түмний хэдэн хувь нь энэ квадрат дотор багтаж чадах бол?</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Жохарийн цонхны зүүн доод булан бол миний, бидний л мэдэх боловч бусад хүмүүс мэдэхгүй хэсэг оршино. Бидний мэдээд байгаа юмыг бусад хүмүүс мэдэхгүй байна аа гэдэг нь бид өөрсдөө ямар нэг шалтгаанаар бусдад үнэнээ хэлэхгүй, эсвэл мэдээллээ дэлгэхгүй л байна гэсэн үг. Магадгүй бусад хүн мэдчих вий гэсэн том айдас ч үүнд хамаарах байх. Мэддэг зүйлсээ бусадтай хуваалцах нь хувь хүний нийгмийн хариуцлага гэж би хувьдаа ойлгодог. Чухам ингэж чадвал бид богино хугацаанд хүсээд байгаа эрчимтэй хөгжлөө бүтээж чаднам. Эс бөгөөс би ухаантай, чи тэнэг гэдэг хандлагаар манай нийгэм хол явахгүй. Чухам өөрийгөө задалж, бусдын өмнө нээлттэй байж чадсанаар мэдээлэл авагч этгээд хожоод зогсохүй мэдээлэл түгээгч этгээд мэдлэг түгээгч болж хөгждөг давуу талууд анзаарагддаг. Манай нийгэмд бол цагаан хэл ам хүрнэ гэдэг шалтгаанаар хувь, хувьсгалын их мэдээллийг дотроо хадгалж, тэр хирээрээ бодитой ажил хэрэг болгож чаддаггүй тал бий. Шүүмжлэлээс айж мэдлэг, мэдээллээ бусдаас нууцалдаг бол энэ нь жинхэнэ мэдлэг, мэдээлэл биш болж таарах болов уу. Харин эсрэгээрээ баримт, үндэслэл тааруу шүүмжлэл нь өөрөө эргээд шүүмжлэгч этгээдийн айдсын синдром болж эхэлдэг нигууртай мэт. Харамсалтай нь Монголын маань нийгмийн багагүй хувь нь энэ дөрвөлжин дотор эргэлдэж буй болов уу.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харин Жохарийн цонхны баруун дээд булангийн дөрвөлжин бол миний, бидний мэдэхгүй боловч бусдын мэддэг хэсэг аж. Үүнийг “харанхуй толбо” гэж нэрийджээ. Бусдын мэдэж буйг бид мэдэхийн тулд яах ч аргагүй бусдаас асуух, хамтрах хэрэгтэй болно. Алив нийгэм, систем бусдаас огт хамааралгүй байна гэж бараг боломжгүй. Бүх зүйлсийг өөрсдөө хийнэ, бүтээнэ гэдэг нь агуу зорилго боловч биднээс богино хугацаанд, хямд өртгөөр, хамаагүй чанартай хийж байгаа тэр хэсэгтэй бид барьцан өрсөлдөх нь лав бизнесийн хувьд ямар ч утга заахгүй. Улс төр, нийгмийн хувьд тэнгэр заяат, хөх толбот гэдгээрээ бусдаас ялгарахыг хүсч, тэр хирээр бусдыг үл ойшоох нь цэвэр Ари үндэстэн бий болгоно гээд хэдэн арван сая жүүдүүдийг хядсан Хитлерээс нэг их ялгагдахгүй үйлдэл болох мэт. Бусдын биднээс илүү сайн явааг судлах нь чухал боловч биднээс тааруу, муу яваа хэсгийг нь давхар судлах нь илүү чухал бөгөөд ач холбогдолтойд тооцогдох болов уу. Чухам эндээс олон “Яагаад” гэдэг асуултыг хариултыг бид өөрсдөө хүссэн хүсээгүй олох боломжтой санагдах. Юу ч мэддэгүй гэдгээ мэдэх ёстой багагүй хүмүүс бидний дунд өдөр хоногийг өнгөрөөж буйтай маргах шаардлагагүй байх аа.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Жохарийн цонхны баруун доод булан бол миний ч, тэрний ч, ер нь хэний ч сайн мэдэхгүй хэсэг гэж томъёолжээ. Нийгмийн олонлог энэ дөрвөлжинд цугласан байхад чухам далдыг харагч, мэргэч төлөгч, элдэв янзын шашин хүчээ авдаг мэт. Иймэрхүү нийгмийн гишүүд нь голцуу “нас” (биологийн насыг хэлсэнгүй) залуу, туршлагагүй, өөрийн өмнө тавьсан зорилгогүй, өөртөө итгэлгүй, бага балчир насандаа хаягдсан, гологдсон, гадуурхагдаж байсан хүмүүсээр дүүрэн байх нь элбэг. Өөрөөр хэлбэл мэдээлэл, мэдлэг, мэдрэмж, чадвар, хандлага, туршлагын дутагдал биднийг байнга хойш чангаадаг ажээ. Сарандаваа гэдэг хүний лекцэнд хэдэн мянгаараа очиж суун хошуурч түрийвчээ толгой дээгүүрээ эргүүлэн хормын дотор баян болохыг хүсэгчид маань яах аргагүй энэхүү дөрвөлжингийн цөм масст тооцогдож байна. Энэ дотор бидний аав ээж, ах эгч, найз нөхөд маань ч буй. Хүмүүст шинэ зүйл хийх, туршиж үзэх боломж, эрх чөлөөг өгөх нь мэдлэгийн зудыг давах нэг арга нь байж болох боловч мэддэг хүмүүс нь энэ процесст туслахгүй бол арван нэг дэх хар нүгэл нь болох буй заа.</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; line-height: 1.5em; margin-bottom: 15px; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Тэгэхээр би эсвэл бид ганцаараа мэдэх, сурах, туршлагатай байх нь хангалтгүй ажээ. Учир нь миний мэдлэг, туршлага зөв, туйлын үнэн байх магадлал бусадтай харьцуулахгүй л бол тэр хирээр буурдаг аж. Эсрэгээрээ мэддэг бүхнээр өөрийгөө хүрээлүүлэн ганцаараа мэдэхийг хүсэхгүй үлдэх хувь хүн бараг байхгүй буй заа. Иймээс ямар ч хүн, нийгэм өөрийн мэдлэг, мэдээлэл, хандлага, чадвар, туршлагаа бусадтай ямагт жишин харьцуулж, харилцан суралцаж, хоорондын зөрүүгээ багасгаж чадаж гэмээнэ ХӨГЖИЛ гэдэг зүйл ХҮН гэдэг бидний цаанаас дөнгөж цухуйдаг бололтой юм.</span></div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-55540371635180180702015-08-28T00:37:00.000-07:002015-08-28T00:38:48.855-07:00China Model<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="background-color: white; color: #141823; line-height: 19.3199996948242px; margin-bottom: 6px; text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятад Загвар</span></b></div>
</div>
<div style="background-color: white; color: #141823; line-height: 19.3199996948242px; margin-bottom: 6px; text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
<div style="background-color: white; color: #141823; line-height: 19.3199996948242px; margin-bottom: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятадын хувьсгалын дараахан буюу 1912 онд Сун Ят Сэн Америк маягийн ардчилал, засаглалыг хүчтэй шүүмжилж байжээ. Мань эрийн тухайн үед дэвшүүлж байсан нэг санаа нь улстөрд орж ирж буй хүмүүсээс шалгалт авч, тэрхүү шалгалтыг нь давсан хүмүүсээр төрийн эрх бариулах байжээ. Ингээгүйгээс АНУ-ын сенатад ямар их дэмий, хэрэггүй хүмүүс сууж буйг ч мань эр шүүмжилж байв.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
<div style="background-color: white; color: #141823; line-height: 19.3199996948242px; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Одоо ч гэсэн энэ санаа улс болгоны төр түшилцэж яваа, түшилцэхээр санаархаж буй этгээдүүдийн хооронд ярьдаг яриа б<span class="text_exposed_show" style="display: inline;">олов уу. Ухаан нь алдар нэрээрээ бус үнэ цэнэ, чадал зүтгэлээрээ аливаа хувь хүн төрд үнэлэгдэж, сонгогчдоор хэмжүүлүүлэх ёстой гэсэн санаа. Мерит дээр суурилсан зарчим ч гэж хэлж болох.</span></span></div>
</div>
<div class="text_exposed_show" style="background-color: white; color: #141823; display: inline; line-height: 19.3199996948242px;">
<div style="margin-bottom: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span>
<br />
<div style="margin-bottom: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хятадын Цинхуагийн их сургуульд олон жил багшилсан Канадын улс төрийн философич Даниэл Бэл маш сонирхолтой ном гаргажээ. Номын нэр нь “Хятад Загвар” буюу энэхүү мерит дээр суурилсан улстөрийн тухай. Энэхүү номоороо барууны чөлөөт ардчилсан засаглалаас илүүтэйгээр Хятад маягийн меритократ засаглал хэрхэн амжилттай хэрэгжиж буйг батлахын хичээжээ. Гол аргумент нь өнөө цагийн бараг ихэнх улстөрчид одоо буй, өнөөдрөөрөө байгаа сонгогчдын хүсэл шаардлагад нийцүүлж л сонгогдож, тэдний өмнө хариуцлага хүлээдэг. Өнөө цагийн нийт сонгогчдын хэдэн хувь нь бидний ирээдүйг, бидний дараа үеийн ирээдүйг төлөөлж чадах бол?</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Тэртээ 100 гаруй жилийн өмнө Сун Ят Сэн барууны маягийн ардчилал нь тэнэг мулгуудуу, хөөрүү онгироо, сагсуу, ойворгон хүмүүс чухал ажилд томилогдох, сонгогдох боломжийг гаргадаг сул талтай юм байна гэж хүчтэй шүүмжилж байжээ. Ийм төрлийн нөхдүүд нийгэмд шийдвэр гаргах түвшинд тодорхой хувиар гараад ирэхэд л улс орон мөхөх эрсдэлтэй хэмээн дүгнэж байжээ.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
Хятад загвараар бол төр түшилцэх хүмүүс нь ард нийтээс шууд сонгогдохоос гадна тодорхой хэмжээний шалгалтуудыг өгч, заавал тэнцсэн байх ёстой гэж номлох ажгуу. Түүнчлэн төрд орж л байгаа бол заавал хамгийн доод албан тушаалаас эхэлж, шат бүрээр нь өгсөж явах ёстой аж. Эхний ажил нь хөдөө, орон нутагт байх ёстой гэх мэт. 2009 онд ерөнхий сайдаар томилогдож байсан Батболд албан тушаалаа хүлээн авах үеэрээ “Төрийн жинхэнэ албанд гавъяа зүтгэлийн буюу меритократ тогтолцооны зарчмыг тууштай хэрэгжүүлэх бодит шаардлага байна” гэж хүртэл хэлж байсан байх юм.<br />
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<div style="text-align: justify;">
Гэхдээ мерит бүхий лидерүүд ч албан тушаалд очихоороо их амархан эвдэрч, өөрчлөгдөх тохиолдол хаа сайгүй бишгүй л байдаг. Тэгэхээр мерит нь өөрөө хувь хүний итгэл үнэмшил, зүтгэл гавъяанаас гадна хувь хүний ёсзүй, этиктэй шууд холбогдох ёстой болов уу.<br />
<span style="line-height: 19.3199996948242px;"><br /></span>
<span style="line-height: 19.3199996948242px;">Хонг Конгийн даргын сонгууль нь нэр бүхий хэдхэн зуун хүнээр л төлөөлүүлэн явагддаг байхад зарим улсад парламентийн 2 танхим байдаг. Төлөөллийн ардчилал, шууд ардчилал гээд л энэ олон ойлголтууд өндөг ба тахианы эхлэл шиг сонирхолтой бас ярвигтай сэдэв бололтой.</span></div>
</div>
</span><br />
<div style="font-size: 14px;">
</div>
</div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-40680140321225539742015-07-25T09:40:00.005-07:002015-07-25T09:41:11.079-07:00Special Olympics Summer Games to start! <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: center;">
<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><strong>Тусгай Олимпийн
Зуны Наадам хэдхэн мөчийн дараа эхлэх гэж байна<o:p></o:p></strong></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Монголчуудын
хувьд Тусгай Олимп </span>(Special Olympics) нь цоо шинэ билээ. Бараг уулзсан
хүн болгон, найзууд маань тэр нь юу байдаг юм, Пара Олимпийг <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">хэлэд байна уу гээд бүр ямар ч ойлголтгүй байгаа
нь илт мэдэгддэг. Иймээс Тусгай Олимпийн талаарх товчхон мэдээллийг та бүхэндээ
хүргэх нь зүйтэй гэж бодоод энэхүү мэдээллийг тэрлэн сууна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">АНУ-ын
ерөнхийлөгч асан Кеннедийн нэрэмжит сан байдаг. Энэхүү гэр бүлийн нэг гишүүн нь
болох </span>Eunice Kennedy Shriver <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">1957 онд энэхүү сангийн үйл ажиллагааг оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй сегмент
рүү чиглүүлэх гол ажлыг нь гардан хийсэн түүхтэй. Яагаад гэвэл тэр үед оюуны
хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхдүүдийг дэлхийн улс гүрнүүд хэрхэн ялгаварлан
гадуурхаж, шударга бусаар харьцаж, нийгмийн зохист үйлчилгээг үзүүлэхгүй
байгааг мань эр маш сайн анзаарч, бас мэдэрч чаджээ. 1960-аад оны үед АНУ-д
хүртэл оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд тоглох газар олддоггүй байлаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">1962 оны 6 сард </span>Shriver
<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэриланд дахь гэрийнхээ цэцэрлэгт
оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй 35 хүн, мөн тооны сэтгэлзүйч, эмч, мэргэжлийн
хүмүүсийг цуглуулан бяцхан арга хэмжээг хийснээр Тусгай Олимпийн Хөдөлгөөн
үүссэн түүхтэй. </span>Shriver<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">-ийн
гол зорилго нь оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн, хүүхдүүд спорт болон нийгмийн
бусад оролцоо дээр хийж чадахгүй, оролцож чадахгүй зүйлсийг нь илрүүлэхээс
илүүтэйгээр эсрэгээрээ буюу тэдний чаддаг, хийхийг хүсдэг зүйлсийг нь
тодорхойлж, түүн дээр нь дөрөөлөн тэднийг бусдын адил иргэн болгохыг зорьж
байлаа. Эхний оролдлого маш амжилттай болсон түүхтэй. Олон нь хүн гайхаж
хоцорсон гэдэг. Оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд усанд сэлж, хөлбөмбөг
тоглож, сагс тоглож, морь унан давхин уралдаж буйг хараад олон хүн нүдэндээ
итгээгүй гэдэг. </span>Shriver<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">-ийн
таамаглаж байснаар ийм хүүхдүүдтэй зөв харьцаж, сургаж, уйгагүй ажиллаж чадвал
бусдын боддог шиг ”хэцүү”, чадваргүй, “оюуны асуудалтай” биш болох нь
нотлогдсон байна. Өөрөөр хэлбэл яг л бусад хүүхдүүд шиг дуртай зүйлсээсээ авч
буй таашаал, баяр баясал, аз жаргал нь нүдэн дээр илт харагдана. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Тухайн үедээ </span>Camp
Shriver <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">гэж эхэлсэн энэхүү хөдөлгөөн
нь өдгөө Дэлхийн Тусгай Олимп болон өргөжжээ. Тусгай олимп гэдэг нь оюуны
хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд, насанд хүрсэн хүмүүсийн спортын өрсөлдөөн,
уралдаан тэмцээн бөгөөд гол зорилго нь энэхүү төрлийн хүмүүсийг спортоор
дамжуулан биеийн болон оюуны хөгжлийг нь дэмжих, урам зориг өгөх, зөвхөн тэдний
хооронд төдийгүй гэр бүл, найз нөхдүүдийн хүрээнд анд нөхдийн сүлжээ үүсгэх юм.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хамгийн анхны
Дэлхийн Тусгай Олимпийн Зуны Наадам 1968 онд АНУ-ын Чикаго хотод болсон бөгөөд АНУ
болон Канадын нийт 1000 орчим тамирчид оролцсон түүхтэй. Өдгөө 2 жил тутам
ээлжлэн Тусгай Олимпийн өвөл ба зуны наадмууд зохиогддог юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Өнөөдөр буюу 2015
оны 7-р сарын 25-нд АНУ-ын Лос Анжелес хотын </span>Coliseum <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">цэнгэлдэх хүрээлэнд зуны наадам эхлэх гэж байна. </span>Shriver<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">-ийн ах АНУ-ын ерөнхийлөгч асан Кеннеди
нэгэнтээ энэхүү цэнгэлдэх хүрээлэнд улс төрийн томоохон алхамуудаа хийж, “Лос
Анжелес хот бол хүн өөрөө л хүсвэл бүх зүйлийг хийж бүтээх бүрэн боломжтой газар”
гэсэн алдарт үгээ хэлж байсан түүхтэй. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Дэлхий дээр
өнөөдөр нийт 200 сая оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхдүүд байдаг бөгөөд
эдгээрээс одоогийн байдаар дөнгөж 4,4 сая хүн нь Тусгай Олимпийн наадамд
оролцож байна. Нийт тоонд нь харьцуулбал тун бага тоо бөгөөд Монгол Улсын хувьд
энэ жил анх удаа зуны наадамд оролцож буй юм. Хатуухан хэлэхэд таван хошуу
малынхаа тоо, зүсийг алдахгүй мэдэж, одоо бүр чипээр тоноглоно гэж ярьж буй
бидний хэдэн Монголчууд 3-хан сая хүнийхээ хэд нь ямар хөгжлийн бэршээлтэй,
асуудал нь хаана байна, шийдэл нь юу байж болох вэ гэдэг том зургийг харж буй
хандлага нь олон улсын түвшинд хараахан хүрээгүй л байна. Бидний хувьд хийх
ажил асар их буйгаас гадна ард иргэд, нийгэм маань өөрөө хангалттай мэдэээлэ,
мэдлэг, боловсролтой болох нь зүй ёсных буй заа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Дэлхий дээр нийт
1,5 сая сайн дурын ажилчид, сурагчид, оюутнууд дэлхийн өнцөг булан бүрд
ажилладаг бөгөөд тэд нарт зориулсан тусгай хөтөлбөр хүртэл байна. Өнөөдөр эхлэх
зуны олимпийг ойролцоогоор 500000 хүн ирж үзэхээр байгаа бөгөөд </span>ESPN <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">суваг дэлхий даяар шууд дамжуулан цацахаар
тун завгүй ажиллаж байна. Дунджаар 81000 Тусгай Олимпийн тоглолт, уралдаан
тэмцээн жилд болдог бөгөөд энэ нь дунджаар өдөрт 222 тоглолт дэлхийн өнцөг
булан бүрт зохиогддог гэсэн үг. Энэ удаагийн зуны наадамд нийт 7000 гаруй
тамирчид, 3000 гаруй дасгалжуулагчид оролцож буй бөгөөд нийт 177 улс спортын 25
төрлөөр өрсөлдөх нь ээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 8pt; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Эцэст нь хэлэхэд
Тусгай Олимп гэдэг нь Пара Олимп биш бөгөөд та бүхэн дэлгэрэнгүй мэдээллийг </span><a href="http://www.specialolympics.org/"><span style="color: #0563c1; font-family: Verdana, sans-serif;">http://www.specialolympics.org/</span></a></span><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN"> </span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">сайтаас болон Лос
Анжелесийн олимпийн талаарх мэдээллийг <a href="http://www.la2015.org/"><span style="color: #0563c1;">http://www.la2015.org/</span></a>
сайтаар орж аван түүхэндээ анх удаа оролцож буй Монгол улсаа дэмжээрэй. Энэхүү
олимп ба тэмцээний гол онцлог нь хэн нэг нь түрүүлэх, медаль авахдаа биш бөгөөд
гол нь оролцоо байдаг юм билээ. </span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">
</span></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-73260423595198394802015-07-19T07:56:00.003-07:002015-07-19T08:00:14.674-07:00Perception society<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><i>Яагаад блогоо бичих ээ байв аа, фэйсбүүкийг чинь би хэрэглэдэггүй ээ гэсэн нижгээд мессеж, имэйлийг өнгөрсөн саруудад авч таних болох танихгүй хүмүүст багагүй "загнууллаа". Хэдий хуучин шигээ идэвхтэй бичиж чадахгүй, амжихгүй болсон ч гэсэн энэ муу хуучин блогоо ор тас хаалгүй боломж, заваараа бичвэрээ бичээд явсан нь дээр гэж эцэстээ сэтгэв. "Хааш хаашаагаа тавхан фэнтэй" хүн чинь бас цөөн ч гэсэн тэднийгээ хүндэтгэе ээ:) </i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><i><br /></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><i>Шинэ постоо "Гэнэ ээ" нийгэм гэж нэрлэлээ. Болгооно уу.</i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b>“Гэнэ ээ” нийгэм<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Бидний дийлэнх
маань өнгөрснөө бодож, одоотойгоо ноцолдон, ирээдүйгээ төсөөлсөөр өөрийнхөөрөө
байж чадахаа больсон мэт. Бусдын тухай, юмсын талаарх зөвхөн өөрийн төсөөлөл,
эсвэл үгийг нь сонсдог улсуудын шүүмж, сонсохыг хүсдэг хүмүүсийн бодол, бусад
хүмүүс сонсоод дагаад байгаа хүмүүсийн тайлбар дээр бид голцуу үнэндээ амьдарч,
бас ажиллаж байна. Товчхон хэлбэл хов жив болон зөвхөн өөрийн сонсохыг хүссэн
мэдээ, мэдээллээр борхон тархиа өлдөөн амьдарч байна гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл
бидний өнөөгийн нийгэм маань тэр тэгж гэнэ ээ, энэ ингэсэн гэнэ ээ гэсэн “гэнэ
ээ”-гийн нийгэм болжээ. Жиргээн дээр ч энэхүү үг бүхий хаш таг хамгийн богино
хугацаанд тренд үүсгэж чаддаг нь нэгийг хэлээд буй мэт. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Харин биднээс
илүү хөгжөөд буй улсууд хараад байхаар “гэнэ ээ”-гээс илүү бодит факт буюу
баримт, шинжлэх ухааны бус юм аа гэхэд ядаж нийгмийн суурь болон мэргэжлийн
судалгаанд ач холбогдол өгөөд байх шиг. Түүнчлэн хоосон бодол, бусдын
тайлбараас илүү бусдын үйлдэл, мэдлэг, туршлагыг үнэлэн бие биестэйгээ харилцан
ашигтай хамтран ажиллаад буй мэт харагдах. Чухам ийм үед л хувь хүний болон
нийгмийн хандлага өөрчлөгдөж эхэлдэг бололтой санагдах. Өөрөөр хэлбэл бичсэн
зүйлсийн утгыг бусдын өмнөөс тайлбарлахын оронд уг агуулгыг яах гэж бичсэн
тухай ойлгохыг жаахан хичээхэд л хүмүүсийн хандлага шал өөр болох боломжтой
мэт. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Харин бидний
мөрөөддөг өндөр хөгжилтэй орнуудын хувьд алсын хараанаас өөр зүйлийг бараг
ярихаа больжээ. Гэхдээ “алсыг харахын” тулд яах аргагүй эхлээд бусдын бодолд
үнэмшин итгэж, бодит зүйлстэйгээ нүүр тулж мөргөлдөх үе шатыг туулаад байх шиг.
Гол нь энэхүү үе шатуудыг хир хурдан эсвэл удаан хугацаанд туулж буйгаас
шалтгаалан хувь хүн болон нийгэм улсын хөгжлийн хурд хэмжигдээд буй бус уу</span>?<span lang="MN"> Өндөр хөгжилтэй орнуудад хамгийн түрүүнд
ярьдаг, бас хамгийн давтамжтай хэлдэг үгс бас хийдэг зүйлс нь үнэ цэнэ, үүрэг хариуцлага, шинэ боломж, бүтээлч
санаа л байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: left;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><span lang="MN">Гэвч манай “гэнэ
ээ” нийгэмд дээр дурдсан үнэ цэнэ, үүрэг хариуцлага, алсын хараа гэдэг үгсийг утга агуулга нь өөрөө “гэнэ ээ” болчихоод буй нь юутай харамсалтай</span>!!!</span><o:p></o:p><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">https://twitter.com/ganzorigv </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-46275366974105768602015-01-31T02:57:00.001-08:002015-01-31T03:05:02.467-08:00The last post!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<b>Энэхүү блогийн сүүлчийн бичвэр</b></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Блог хөтлөөд даруй 8 жил болсон байх юм. Энэ хугацаанд 240 орчим бичвэр бичсэн аяджээ. Энэ хугацаанд миний л хувьд цөөн биш хүмүүсээс урамыг үг болон шүүмжлэл авч байсан байна. Аль болох мэдээ, мэдээлэл, мэдлэгийн хугархайг энд тэнд сонссон эх үүсвэр, сурвалжаасаа аван олонд хүргэх зорилготой эхний бичвэрээ тэрдээд блог дээрээ бичиж байжээ.</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
Сошиал медиагийн энэхүү эрин үед жиргээ, фэйсбүүк одоо мэдээ, мэдээллийн, магадгүй зарим хүнд мэдлэгийн гол платформ, бас суваг нь болчихжээ. Иймээс энэхүү бичлэгээр өөрийнхөө блогийг жаргааж фэйсбүүк хуудас руу шилжиж буйгаа мэдэгдэж байна:)</div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
Фэйсбүүк дээр Ganzorig Vanchig - Vinzo нэрээр хуудас нээсэн байгаа бөгөөд тэрхүү хуудсаараа дамжуулан бичвэрүүдээ хааяадаа ч гэсэн оруулж байхыг хичээнэ ээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Өнөөдрийг хүртэл энэхүү блогоор зочилж байсан та бүхэнд маш их баярлалаа!</div>
<br /></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8351599326949229491.post-37453539227204196782014-10-08T06:53:00.002-07:002014-10-08T06:54:09.000-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><i><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Лхагвын
Энхбаатар гээд энэ залуутай бараг 10 жилийн өмнө танилцаж байжээ. Оюутны
ширээнээсээ дөнгөж буусан хэдий ч сурч мэдэхийн тэмүүлэл дүүрэн, хийж бүтээхийн
хүслэн бадраасан шавилхан залуутай Худалдаа Хөгжлийн Банкны интернэт банкны
төсөл дээр нийлж байснаа тодхон санаж байна. Өнөөг хүртэл 10 жилийн өмнөх
хүсэлт тэмүүлэл нь огт буураагүйгээр үл барам хийж бүтээх хүсэл нь эсрэгээрээ
улам оргилж, дэлхийн хэмжээний мэргэжилтэн болох зам руугаа хэдийн орсон байна.
Монгол орны бахархал болсон, Монгол залуусын түүчээ болсон энэхүү залуу шилдэг
мэргэжилтэнг уншигч та бүхэнтэйгээ уулзуулж танилцуулж байгаадаа туйлын баяртай
байна. </span></i><i><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><i><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Одоо бодоход суурь нь математик, логик сэтгэлгээ байсан
юм билээ. <o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Ганзориг:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Гадаадад маш олон
Монгол залуус ажилладаг болжээ. Эдгээр залуусын талаар сайхан нэвтрүүлгүүдийг манай
медиагийн зарим залуус хийгээд буй. Чи бас анзаарсан байх. Тэднийг би мөсөн
уулын орой л гэж хараад байгаа юм. Тэднээс мундаг явж байгаа хэдий ч олонд
танигдаагүй Монгол залуучууд бишгүй бий. Тэдний нэгийг би чамайг гэж дүгнэдэг
юм. Тиймээс Энхбаатар гэж хэн бэ, ямар шугамаар Солонгос улс руу яваад, ямар зорилго,
тэмүүлэлтэй Солонгосын том групп компанид ажиллаж байна вэ гэдэг асуултаар
ярилцлагаа эхлэх саналтай байна.<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Энхбаатар:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Би Ховд аймгийн 2-р сургуулийн математикийн гүнзгийрүүлсэн
сургалттай ангийг төгссөн. Аравдугаар ангиа төгсөөд МУИС-ийн Математик, Компьютерийн
сургуулийн програм хангамжийн ангид элсэн ороод дөрвөн жил сураад төгссөн. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Энэ мэргэжлийг
яагаад сонгох болов? Зорьж сонгосон уу, эсвэл конкурсын оноогоороо таараад л
оров уу</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Зорьж сонгосон анги маань. Багаасаа компьютер, техникт
их дуртай хүүхэд байлаа. Жижиг робот тоглоомууд, зайгаар ажилладаг жижиг усан
завь, онгоц, машин зэрэг зүйлсийг зохиож их хийдэг байсан. Манай ээжийн дүү Ховд
аймаг дахь МУИС-ын салбар сургуульд компьютерийн багшаар ажилладаг байсан. Тэр эгч
маань намайг мэдээлэл зүйн олимпиадад ороод үз гэж зөвлөөд өөрөө биечлэн бэлтгэж
паскаль хэл зааж эхэлсэн. Тэгээд аавын ажил дээр байдаг байсан хуучны Пентиум
1-ийг гэртээ аваачиж байгаад олимпиадад бэлдээд 3 сар нүдэж өгсөн. 2001 онд буюу
10-р ангидаа мэдээлэл зүйн олимпиадад аймагтаа хоёрдугаар байрт орж байсан юм. Түрүүлж
арай чадаагүй. Үүнээс хойш компьютерт улам сонирхолтой болоод програм хангамжийг
ангийг сонгож сурна гээд шийдэж сэтгэл шулуудсан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>МУИС–ын сургалтын
чанар ямар санагдав</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">
Үүнийг л сурах, мэдэх юмсан гэсэн бүхнийг чинь чамд өгч чадсан уу?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">МУИС-ын Математик, компьютерын сургууль уламжлалт аргаар
хичээлээ явуулдаг байсан. Цаанаасаа сургалтын програм нь зохиогдоод гарчихдаг
гэсэн үг. Миний сонсохыг маш их хүсч байсан хичээл ч байсан, онцын шаардлагагүй,
хэрэгцээгүй хичээл ч байдаг л юм. Гэхдээ нийт хичээлийнх нь 60 орчим хувь нь
математик ордог. Одоо бодоход суурь нь математик, логик сэтгэлгээ байсан юм
билээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Их сургуулиа ямар
амжилттай төгссөн бэ</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">? </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Оюутан
байхдаа мэргэжлийнхээ уралдаан, тэмцээнд хэр оролцож байв?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Оюутан байхдаа олон бүтээлийн уралдаанд орж байлаа.
Тодруулбал тоглоом, програм</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">,</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> систем зохиодог уралдаан. Тухайлбал могой </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(snake)</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">, тетрис</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гээд гар утсан дээр байдаг тоглоомыг би С хэл дээр бичиж
бүтээлийн уралдаанууд оролцоод хоёр, гуравдугаар байрт орж байсан. Сургуулиа
төгсөх үед голч оноо 90-ээс дээш байвал диплом бичдэг. 90-ээс доош дүнтэй оюутнууд
шалгалт өгдөг байсан юм. Манай сургуулиас тухай үед 90-с дээш голч оноотой гурван
хүн шалгарч диплом бичихэд би тэдний нэг нь болж таараад диплом бичиж төгсөж
байсан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Ямар сэдвээр
бакалаврын зэрэг хамгаалах дипломоо бичив?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CD</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">DVD-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">нд бичигдсэн материалуудыг дамжуулж хуулж болдоггүй буюу компьютер руугаа с</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">opy</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">,</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> paste </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">хийж болдоггүй</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">байх шийдлийг судалсан. Мөн </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CD-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">нээс </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CD </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">рүү хуулж болдоггүй нууцлалын програмтай хэдий ч тэр чигээр
нь хуулж 1х1 хэмжээгээр </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">clone </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">хийдэг програмууд байдаг. Миний дипломын сэдэв, судалгааны ажил маань зохиогчийн
эрхтэй контентуудыг эдгээр зүй бус програмуудаас хамгаалах буюу медиа протекшн
сэдвээр хамгаалж хоёр янзын програм зохиож байсан. Нэг нь компакт диск – копи
протекшн,</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> нөгөө нь </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">имиж
протекшн. Копи протекшн гэдэг нь С</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">бичигдсэн контентууд болох ном, дуу хөгжим, видео зэргийг
заавал тэрхүү </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CD</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-г
тоглуулж л үзэх боломжтой шийдэл буюу өөр газар руу хуулах боломжгүй. Нөгөө нь
нэгийг харьцах нь нэг имиж копи гээд дээр дурдсан зүй бус програмаас хамгаалсан
шийдэл. Ийм хоёр янзын програм зохиогоод судалгаа хийгээд хоёр янзын программ
бичээд, демо хийж, өөрийнхөө жижиг онол маягийн юм дэвшүүлээд, санаагаа
хамгаалаад дипломоо хамгаалж байлаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Энэ шийдэл чинь
одоо ч гэсэн урлаг, соёлын хүмүүсийн хувьд маш чухал шийдэл байна шүү дээ. Одоо
энэ програм чинь нийтэд ашиглагдаж байгаа юу</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Энэ програм одоо олон нийтэд бол хэрэглэгдэхгүй байгаа. Тухайн
үед сургуулиа төгсөөд дипломоо хамгаалсныхаа дараа ажилд ороод энэ ажил, сэдвээ
цааш хөгжүүлэлгүй орхисон. Оюутан байх үедээ би багшийнхаа “Арвис Софт” гээд
компанид ажилладаг байсан юм. Багш маань энэ сэдвийг санал болгоод судалж
үзэхийг зөвлөж байсан юм. Тэр үед зохиогчийн эрхийн асуудал шинэ сэдэв байсан
ба Интер номын дэлгүүртэй бид ярьж цахим номын сан бүтээх, түүнийг нь хууль
бусаар олшруулах, хувилахаас хамгаалсан шийдэл дээр нь ажиллая гэж ярьж эхэлж
байгаад сургуулиа төгсөөд л орхих тал руугаа явчихсан даа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Тухайн үед ч тэр,
одоо ч тэр иймэрхүү шийдлүүд дэлхий даяар багагүй байдаг байх. Чиний зохиосон
шийдэл тэдгээрээс юугаараа ялгаатай нь байсан бэ</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Өөр шийдлүүд зөндөө байдаг. Иймэрхүү шийдлийг хийх мөн
олон янзын аргачлал байдаг. Миний сонгосон аргачлал арай өөр байсан юм.
Хүмүүсийн түгээмэл ашигладаг </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">тухайн үед</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">)</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CD
clone, Nero, Alcohol </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">зэрэг янз бүрийн </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CD</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> хуулдаг програмууд байдаг байсан. Зохиогчийн эрхийг
зөрчиж буй асуудлуудыг 100% програмын шийдлээр хамгаалах боломжгүй боловч
хуулаад байдаг хүмүүсийн түгээмэл хэрэглэдэг програмууд дээр нь ажиллаж,
хамгаалалтын шийдэл гаргах боломжтой байдаг. Тэр шийдлийг гаргаж, туршиж үзсэн
юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Сургуулиа төгсөөд
банкинд ажилд орсон уу?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Багшийнхаа компанид хагас албан байдлаар оюутан байхдаа
ажиллаж байгаад 2005 онд МУИС-аа төгсөөд<b>
</b>анх “Ньюком системс” компанид дадлагажигч ажилтанаар мэргэжлийнхээ дагуу
ороод хэсэг ажилласан. Тэндээ 1 сар арай хүрээгүй байж байтал “Худалдаа
хөгжлийн банк”-наас хариу гараад тэр том банкинд ажилд орж байсан. Тухайн үед сургуулиа
төгсчихөөд өөрөө цаашаа хөгжих боломжтой, мөн хамт олны уур амьсгал, гадаад,
дотоодын гоё төсөл, хөтөлбөрүүдэд ажиллах боломжтой талаас нь харж байгаад “Мобиком”,
“Мэдээлэл харилцаа холбоо, технологийн газар” болон “Худалдаа хөгжлийн банк”-нд
анкетаа явуулж байсан юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Тухайн үед “Худалдаа
хөгжлийн банк”-нд ажилд орчихсон байхад “Мобиком”-оос яриад чамайг хүрээд ир
гэсэн бол чи банкиндаа үлдэх байсан уу, эсвэл “Мобиком” руу явах байсан уу?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: “</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Худалдаа хөгжлийн банк”-нд үлдэх байсан. Нуулгүй хэлэхэд
тухайн үед би их сургуульдаа багшаар үлдэх санал авчихсан байсан юм. Хичээлийн
хуваариа бүгдийг нь гаргачихсан байсан хэдий ч их сургуулийн багшийн цалин маш
бага санагдсан. Дөнгөж төгссөн оюутан байсан болохоор санхүүгийн хувьд нэлээд
хараат байсан юм шиг байгаа юм. Тухайн үед би хаана ажиллавал цаашдаа хөгжиж
болохоор байна гэж нэг их ач холбогдол өгч хараагүй. Хамгийн их цалин өгөх
газар хаана байна гэж ажлаа сонгож байсан юм байна одоо бодоход. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> “<b>Худалдаа хөгжлийн
банк”-нд ороод хэр удав</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <span lang="MN">Тэнд
ажиллах хугацаандаа мэргэжлийнхээ хүрээнд хийж бүтээсэн ажлууд тань юу билээ?<o:p></o:p></span></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Тэнд 2005-2007 оны хооронд яг хоёр жил ажилласан. Тухайн
үед би их азтай байсан. Учир нь хамгийн анхны, орчин үеийн хамгаалалтын шийдэл
бүхий интернэт банкны төслийн ажлын багт орж ажиллаад харилцагчийн гар дээр
хүртэл нь ажилласан. Мөн лоялти карт гээд төсөл дээр ажилласан маань их
туршлага болсон. Энэхүү төсөл тухайн үед дөнгөж эхэлж байсан ба Тайвань улсын “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Acer</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">корпорацитай хамтран төслийн бүр эхний шатнаас нь Тайвань мэргэжилтэнүүдийг
онгоцны буудлаас тосч авахаас нь эхлүүлэн ажилласан. Тоолбол 10 гаруй том
төслүүд байдаг. Бүгдийг нь 100 хувь өөрөө дааж, удирдаж хийгээгүй ч гэсэн
оролцож байсан олон ажил бий. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Ханжин группын тэтгэлэгт тэнцсэн хэдий ч хувиараа Ионсэй
их сургуульд материалаа явуулж тэнцээд тэндээс мөн 100%-ийн бүтэн тэтгэлэг авч
сурсан<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Залуу
мэргэжилтний хувьд мэдлэг, зэргээ дээшлүүлнэ гэсэн төлөвлөгөө үргэлж дотор чинь
байсан байх. Гэхдээ яагаад Солонгос улсыг сонгон мастерийн зэргээ хамгаалах болов?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Тухайн үед би үнэндээ Япон явах их сонирхолтой байсан. Японы
засгийн газрын тэтгэлэгт хандахаар тэр үед заавал 2 жил ажилласан туршлагатай байх
шаардлага тавьсан. Тэр үед би яг 1 жил 9 сар ажилласан туршлагатай байсан
болохоор Японы шалтгалтанд орж чадаагүй. Харин дараахан нь Солонгост сурах
тэтгэлэгийн шалгалт эхэлсэн. 21-р сан гэхээр хүмүүс их мэддэг юм. Солонгосын
Ханжин группээс зуун хувийн тэтгэлэг өгдөг энэхүү шалгалтанд нь бүртгүүлж ороод
тэнцсэн. Солонгос явахаасаа өмнө Монголдоо хэлний бэлтгэлд 6 сар яваад 2007 онд
сурахаар Солонгос улсад ирсэн. Тухайн жилд надтай хамт магистрийн дөрөв,
бакалаврын дөрвөн хүүхэд тэнцэж байсан юм. Гадаад улсын тэтгэлэг болохоор цаанаасаа
сургууль болон мэргэжлийг нь хувиарлаад явуулдаг. Ханжин групп нь Солонгосын 4
их сургуультай гэрээтэй ажилладаг. Миний мэргэжлийн дагуу надад хуваарилагдсан сургууль
нь Халлим их сургууль байсан ба надад үнэндээ нэг их таалагдаагүй юм. Тэгэхээр
нь хувиараа Ионсэй их сургуульд материалаа явуулсан байсан нь тэнцээд тэндээс
мөн 100%-ийн бүтэн тэтгэлэг авах боломжтой болсон учраас Солонгост очоод
сургуулиа шилжүүлчихсэн. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Миний дуулснаар
Солонгос топ 3 сургуулиа </b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SKY
</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гэж нэрлэдэг. Үүнд нь </span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Seoul
National University, Korea University, Yonsei University </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">ордог.
</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Yonsei</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> их
сургуульд нэг имэйл бичээд л тэнцсэн бололтой юм. Тэр ид шидтэй имэйлдээ юу гэж
бичсэн юм бэ</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Ид шидтэй ч юу байх билээ. Хамгийн гол нь миний </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CV </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">л таалагдсан, гайгүй санагдсан болов уу. Тухайн үед их
сургуульдаа хийж байсан ажлууд их нөлөөлсөн. Мөн хоёр жил ажилласан хүн гэхээр
учраа мэддэг, юу сурахаа ойлгочихсон, өөрөө яг ямар мэргэжлээр суралцах зэрэг баримжаа
авчихсан байдаг гэж үзээд гадны сургуулиуд магистрт сургахдаа ажлын туршлага
хардаг. Хоёр жил ажилласан, ажиллаж байх хугацаандаа “Худалдаа хөгжлийн банк”-нд
хийсэн, миний дээр дурдсан ажлууд, мөн надад бичиж өгсөн ажил олгогч, хамтран
ажиллагч нарын тодорхойлолтууд Ионсэй сургуульд тэнцэхэд их дөхөм болсон. Тэрнээс
бус би тийм айхтар, бусдын сэтгэлийг хөдөлгөх имэйл огт бичээгүй ээ.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Монгол болон Солонгост
боловсрол эзэмшихэд хоёр орны боловсролын систем, дэд бүтцийн хамгийн том ялгаа
нь юу байв?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Хамгийн тодоор ажиглагдсан зүйл нь Солонгост бол магистр
болон түүнээс дээш зэрэг горилон сурч буй оюутнууд нь судалгаа болон
сургалтандаа анхаарлаа зуун хувь хандуулдаг. Манай Монголд хүмүүс өглөө 9.00
цагт ажилдаа ирээд орой 10.00 цагт тардаг шиг Солонгост оюутнууд өглөө 9.00
цагаас орой 10.00 цаг хүртэл сурдаг. Хагас сайн өдөр мөн өглөө 9.00 цагаас орой
18.00 цаг хүртэл ирж номын сан, лаборатори дотроо хичээлээ хийнэ. Оюутан бүр өөр
өөрийн гэсэн лаборатори, орон зай, оффистой байдаг. Тэгэхээр оюутнууд судалгаа
сургалтандаа 100 хувь анхаарлаа хандуулж чаддаг. Монголд хүмүүс ажлын хажуугаар
магистрт сурдаг. Солонгост </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">graduate school-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">д сурахын хажуугаар ажил хийх гэдэг ойлголт байхгүй. Сургууль,
хичээл нь өөрөө албан ажилд тооцогдож явдаг. Цагийн ажил хийх хүртэл хориотой
байдаг. Харин хичээлтэйгээ холбогдуулан судалгаа хийхдээ цалин авах боломжтой
байдаг. Багшийнхаа судалгааны ажилд туслаад цалин авна гэсэн үг. Солонгост
мэдээллийн технологи, </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">science </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">буюу шинжлэх ухааны чиглэлээр сурч байгаа оюутнуудын
хувьд сургууль дээрээ олон төслүүд хийх, хамтран ажиллах боломжтой байдаг.
Эдгээр төсөл, хөтөлбөрөөр дамжуулан сургалтынхаа төлбөрийг багшаараа даалгах ч
боломж гардаг. Гэхдээ зөвхөн судалгааныхаа ажил хичээлд анхаарлаа хандуулж
ажилладаг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Багшийн оюутнууддаа
цалин, урамшуулал хэлбэрээр өгдөг мөнгө сургуулийх нь төсөл үү, эсвэл хувийн
компаниудын бизнес байдаг юм болов уу? <o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Хувийн компани гэж байхгүй л дээ. Сургуулийн лабораторид
гаднаас төсөл орж ирдэг юм. Том групп компаниудаас төслийн саналууд багагүй
ирнэ. Их сургуулийн лабораторийг жижиг хэмжээний судалгааны төв </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(Research
Center) </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гэж ойлгож болно.</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">
</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Сургуулийн лабораториуд нь ийм хугацаанд, ийм төсөвтэй,
энэ багаар энэ ажлуудыг хийж гүйцэтгэнэ гээд жижигхэн тендерийн материал бичээд
оролцдог юм. Иймэрхүү байдлаар компаниудад судалгааны ажил хийж өгөөд
судалгааны багууд цалинжаад явдаг. Мөн Монгол ба Солонгос улсуудын боловсролын
дэд бүтцийн дараагийн том ялгаа нь материаллаг бааз байна. Солонгост ямар ч их
дээд сургууль оюутнуудаа материаллаг баазаар маш сайн хангадаг. Жишээ нь Монголд
мэргэжлийн номны олдоц муутай байдаг. Солонгост бол ном олдохгүй гэдэг ойлголт
байхгүй. Мэдээлэл авах эх үүсвэрүүд нь их өргөн. Дэлхийн зах зээлд хамгийн
сүүлд гарсан номыг сургуулийн номын санд хамгийн удлаа гэхэд нэг сарын дотор
орчуулаад л тавьчихсан байдаг юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Чиний хувьд 100 хувийн
тэтгэлгээр суралцаж төгссөн. Хэрэв тэтгэлэг аваагүй бол Ионсэй сургуульд
сурахад жилийн хэдэн төгрөгийн төлбөртэй байх вэ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Ионсэй бол хувийн их сургууль. Яг манай мэргэжлээр бол нэг
жилийн 13-14 мянган долларын төлбөртэй. Дээр нь байрны мөнгө, амьжиргааны
зардал, бүх хоолоо гадуур идээд явна, мөн оюутны байранд амьдарна гэж тооцвол
сарын 700 -800 доллар байхад хангалтай хүрчих байх. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Солонгос улсад магистрын
зэргээ ямар бүтээлээр, ямар сэдвээр хэр амжилттай хамгаалсан бэ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Миний магистрийн<b> </b>ажлыг
удирдсан багш бол Америкт доктороо хамгаалсан, тус улсад мэргэжлээрээ ажиллаж
байсан, салбартаа Солонгос улсдаа дээгүүр бичигддэг, хаа ч очсон нэр хүнд их
сайтай </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Sohn
Hong-Gyoo </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">доктор гэж хүн бий. Яг
намайг судалгааны ажлаа хийж байх үед АНУ-с манай лаборатори дээр Тони гээд
зочин профессор ирсэн ажиллаж таарсан ба тэр хүн маань миний судалгааны ажлын
шүүмжлэгч профессороор ажилласан. Сэдэв маань 3</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Х гээд нээлттэй эхийн стандартын програмчлалын хэл дээр 3</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">датаг анализ хийгээд, лазерийн гэрлээр объектийн
координаци цуглуулж </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">3</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">сканнер</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">, сансраас авсан өндрийн зурагтай нь нийлүүлээд, жишээгээр нь өөрийнхөө
сургуулийнхаа үндсэн байшингийнхаа 3</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">мап буюу зураглалыг хийсэн. Гол зорилго нь дараа үеийн
ажиглалт, камерийн системийн шийдлийг туршсан хэрэг. Одоогийн манай камер,
ажиглалтын системээр бол олон камерууд бүхий өрөөнүүдийг нь олон тусдаа дэлгэцнээс
салгаж, гүйлгэж хардаг. Объект тэр өрөөнөөс тэр өрөө рүү шилжлээ, тэддүгээр
камерыг харуулаарай, энэ камер нь хаана байна гээд л хайгаад явдаг. Миний
гаргасан шийдэл нь юу вэ гэхээр 3</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">зурган дотор тухайн объектийн бүх камерийг оруулчихсан
хэрэг юм. Жишээ нь, нэг камер дотор явж байгаа объект дараагийн байршил руу
шилжихэд дараагийн камер руу шилжих хэрэг гарна аа даа таслахгүйгээр бүтэн ажиглалт
буюу трак хийхийн тулд. Өөрөөр хэлбэл хуучин систем нь хүн нэг нүдээрээ нэг
объектийг бүтэн трак хийж нэг дэлгэц дээр ажиглах ямар ч боломжгүй байсан.
Миний шийдэл нь нэг компьютерийн дэлгэц дотор 3</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">загвар үүсгээд тухайн байшинд буй камернуудын бүх нүд,
өнцгийг нь тааруулан нэг дэлгэцээр бүх ажиглалтыг хийх боломжийг бий болгосон. Тэгэхээр
нэг нүдээр нэгэн зэрэг харах боломжтой ажиглалтын технологи хийсэн гэсэн үг. Туршилт
дээрээ өөрийн төгссөн Ионсэй их сургуулийн инженерийн сургуулийнхаа нэгдүгээр
байраа ашигласан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Маш чухал,
хэрэгтэй судалгааны ажил хийж, шийдэл гаргасан юм байна. Энэ чиний санаа байсан
уу, эсвэл өмнө нь байсан санааг чи шийдэл болгож хийсэн юм уу</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Энэ шийдлийг хийсэн програмын хэлийг нь АНУ-ийн нэг их
сургууль өөр дээрээ байнга хөгжүүлж байдаг юм. Угаасаа энэ нь өөрөө нээлттэй эхийн
програм болохоор програмистууд чөлөөтэй авч хэрэглээд, улам хөгжүүлээд, практик
дээр туршаад явдаг. Энэ сэдвээр олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлууд ч маш их
болдог. Яг энэ сэдвийг Солонгосын КАИСТ их сургууль төгссөн, АНУ-д ажилладаг
нэг залуу сөхөөд манай сургууль дээр ирж танилцуулга хийх үед нь миний дипломын
ажлын удирдагч багш уулзаж анх холбогдсон юм билээ. Тэгээд багш маань надад
санал тавиад энэ чиглэлээр нь энэ залуугийн судалгааг нь үргэлжлүүлээд хийгээд
үзвэл яасан юм бэ гээд, би ч өөрөө сонирхоод энэ ажлыг хийсэн юм. Тухайн үед
тэр залуу 3</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">D</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> мап
болон түүнийг хэрхэн ашиглаж болох талаар ярьж байсан. Би болохоор дээр нь
нэмээд камераас орж ирж байгаа бодит цагийн дүрсийг нь </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(real
time stream) </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">нэг дэлгэц дээр
харуулах боломжийг нь нэмсэн. Миний магистерийн ажлыг удирдсан багшийг маань Монголд
очиж ТИС дээр илтгэл тавьж байхад нь орчуулагчаар нь ажиллаж байсан манай найз надтай
анх танилцуулж өгч байсан түүхтэй. Би багштайгаа танилцаад тэр багшийнхаа
хийдэг судалгааг нь интернэтээс судалж мэдээд анх хандаж имэйлээ бичиж байсан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Энэ сонирхолтой
сэдвээр нь магистрийн ажлаа ямар дүнтэй, хир амжилттай хамгаалсан бэ</b></span><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">нууц
биш бол</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Солонгост урьдчилсан хамгаалалт гэж оюутнууд ордог.
Миний ажлыг шүүмжлэгч профессороос гадна 3 багш шүүсэн. Урьдчилсан хамгаалалтын
үед нийт дипломын ажлынхаа 80%-ийг хийсэн байх ёстой байдаг. Жинхэнэ хамгаалалт
асуулт хариултын форматтай хийгддэг. Бүх багш нар тэнцэнэ эсвэл тэнцэхгүй гэдэг
дүн тавьдаг. Надад өгсөн 3 багшийн дүнгүүдийн дундаж нь 97,5 билүү 98,5 байсан
санаж байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Чиний хийсэн
судалгааны ажил болон Ионсэйн их сургуулийн эрдмийн ажлууд тань интернэт дээр
нийтэд ил байдаг уу</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Graduate school</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-ийн журмаар төгсөх оюутнууд судалдааны ажлаа тодорхой
хувиар хэвлэн номын сангуудад тараах, онлайн хэлбэрээр сургуулийн мэдээллийн
бааздаа судалгааныхаа түлхүүр үгтэйгээ цуг нээлттэй хэлбэрээр оруулдаг. Миний
дипломын ажлын сэдвээр юм уу, эсвэл миний нэрээр интернэтээр хайхад л одоо
гараад ирнэ.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Монголдоо буцаж очоод ажиллах нь бид нарын үүрэг гэж
боддог. Хэзээ нэгэн цагт буцаж очно.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Ханжин группын
тэтгэлэгт тэнцсэн, мөн Ионсэйн их сургуулийн бүтэн тэтгэлэгийг авчихсан
болохоор өдийг хүртэл Солонгост ажиллаад байна уу?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Миний тэтгэлэгт буцаж Монгол руугаа явах хатуу нөхцөл
бол огт байхгүй. 21-р сангийн шугамаар энд сурахаар ирсэн залуусын ихэнх нь
төгсөөд эндээ ажиллаж байгаа. Монголдоо буцаж очоод ажиллах нь бид нарын үүрэг
гэж боддог. Хэзээ нэгэн цагт буцаж очно. Гэхдээ зөвхөн сургуульд нь сураад
төгсчих нь хангалттай гэж бодохгүй байгаа. Мэдээлэл технологийн салбар өндөр
хөгжсөн Солонгос улсын энэ орчинд нь ороод ажиллавал сурснаа баталгаажуулах,
илүү ихийг сурах боломж харагдаад байдаг. Манай дээд төгсөлтийн Монгол ах нар Солонгос
улсын том том групп компаниудад ажилд ороод амжилт гаргасан түүхүүд байсан нь
надад их урам, зориг өгсөн. Тэдгээр хүмүүсийн тухай сонсоод би яагаад болохгүй гэж,
чадахгүй гэж бодоод өөрийгөө Солонгосын хөдөлмөрийн зах зээл дээр сориод
үзэхээр шийдсэн. Одоо байгаа компанидаа би 4 дэх жилдээ ажиллаж байна. Үүний
өмнө би 300 орчим хүнтэй </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">R&D, Research Center </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">статустай технологийн жижиг компанид ажиллаж байсан.
Анхны компанидаа би шалгалт өгөлгүй шууд орж байсан. Учир нь миний дипломын
ажил тэр компанийн судалгааны ажилтай нийцэж байсан тул дипломын ажлаа хэвлэж
авч очоод ярилцлаганд ороод ажилтан нь болж байсан. Тэр компанидаа 7 сар орчим
л ажилласан. Солонгост гадаад оюутнуудад зориулсан ажлын яармаг жилд нэг удаа Ганнам
дүүргийн Ко-Экс гээд газар болдог юм. Гадаад оюутан авч ажиллуулах сонирхолтой Солонгосын
бүх компаниуд нэгдээд, шинээр ажилд авах хүмүүсээ хайдаг. Би ажилд орох С</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">V</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-гээ илгээхэд тэдгээр бүх компаниуд руу нэгэн зэрэг
явчихдаг. Нээлттэй ажлын байр зарласан яармагийн үеэр очоод хүссэн компанидаа ярилцлагад
орж болдог. Би Монгол руу явна гэсэн бодолтой байж байтал ажлын байрны үзэсгэлэн
яармаг болж таарсан юм. Тэнд очоод ярилцлагад орсноор “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группт ажилд орохоор шийдсэн. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Чи яагаад заавал “</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группийг сонгов</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <span lang="MN">“</span></span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Samsung</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”,</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">“</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Hyundai</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">” гээд
сонголтууд байсан болов уу</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Тухайн үед би Монгол руугаа буцна гэсэн
бодолтой байсан юм. Анх уг нь </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">“</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Самсунг</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> дээр очсон боловч миний орох хүсэлтэй
Самсунг Электроникс, инженерингийн чиглэлийн компани нь ирээгүй байсан. </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">“</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">LG</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">дээр
очсон боловч тухайн жил зөвхөн Хятад оюутан авна гэсэн шалгууртай байсан. Яг
миний мэргэжилтэй таарсан компани нь тухайн ажлын байрны үзэсгэлэнгийн үеэр “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">компани болж таарсан юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Ажилд ороод жинхлэх
хүртлээ Солонгос улсад, чиний орсон тус улсын тэргүүлэх зэрэглэлийн том групп компанид
хүний нөөцийн бодлого нь яаж явдаг юм байна? Бид хоёрын ярилцлагын гол цөм нь
энэхүү процесс, мэдээллийг уншигч нартаа дэлгэрэнгүй хүргэх юм. <o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Солонгосын том групп компанид шинэ ажилтан болох процесс
нь жаахан урт. Манай компани гэхэд л шинээр ажилчид авахад хоёр сар хагасаас
гурван сар орчим болдог. Эхлээд онлайнаар ажилд орох хүсэлтэй хүмүүсийн </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CV</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">–г хүлээн авна. Маш олон хүн </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CV-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гээ илгээнэ. Тухайн хүмүүсийн </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CV-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">г яг ямар аргаар яаж шүүдгийг нь нарийн мэдэхгүй юм. Ямар
ч байсан компьютерээр тусгай програм бүхий системээр хиймэл оюун ухаан ашиглаад
эхний шүүлтүүрийг хийдэг. Өөрөөр хэлбэл компани дээр ирж байгаа хэдэн арван
мянган </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CV</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-г хүний нөөцийн ажилтнууд нь нэг бүрчлэн уншиж танилцаж
амждаггүй гэсэн үг. Ингээд хиймэл оюун ухаанаар компьютер нь шүүгээд, үлдсэнийг
2-р шат болгож хүний нөөцийн менежерүүд нь уншиж эхэлдэг. Манай компани жилд 4
аргаар хүмүүс авдаг. 1-т, нээлттэй ажлын байранд шалгаруулалт хийж</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">;</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> 2-т, дадлагажигч ажилтнууд</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">;</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> 3-т</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">;</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> глобаль рекрүүтмент буюу гадаадын хөдөлмөрийн зах зээлээс</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">;</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> 4-т, </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">head hunting </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">буюу чадварлаг мэргэжлийн хүмүүсийг шууд онилон санал
тавьж тус тус авдаг. Би хамгийн анхны аргачлалаар нь энэ компанидаа ажилд
орсон. Хүний нөөцийнхөө хүнээс би тухайн үед сонирхож асууж байхад намайг ажилд
ордог жил “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">
</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">групп дээр 60.000 хүн ажилд орохоор өргөдлөө өгсөн
байсан. “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”
групп нь өөрөө 90 гаруй охин компанитай тус улсын тэргүүлэх зэрэглэлийн
компаниудын нэг. Анкетаас шалгарсан хүмүүсээс бичгийн шалгалт эхлээд байдаг.
Миний хандсан мэдээлэл, технологийн салбар компанид </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(SK
C&C) </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">яг хэдэн хүн анх
хандсаныг мэдэхгүй ч </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">IQ </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">болон </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">EQ</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-ийн
бичгийн шалгалтанд тухайн жилд надтай цуг 5.000 хүн орж байсан.</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">
</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Эдгээр 5.000 залуусаас явж байгаад доод тал нь 30, дээд
тал нь 100 орчим хүн эцсийн шатанд тэнцэж ажилд ордог. Хамгийн эхлээд авдаг
шалгалт нь матемитик, логик сэтгэлгээг </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">IQ-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">ийн тестээр маш богино хугацаанд авдаг. Хүмүүст
хангалттай хугацаа өгөх юм бол энэ шалгалтын бүх бодлогыг нь бодох боломжтой.
Гэвч цаг хугацаа өөрөө энэ шалтгалтын дайсан нь. Намайг орж байхад нийт 200
гаруй асуулттай шалтгалт байсан ба хамгийн богино хугацаанд хариуллаа гэхэд л
нийт асуултын 60-70%-ийг нь хариулж амжвал их юм. Дараагийнх нь 400 асуулттай хүний
сэтгэл зүйн тест болох </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">EQ-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">ийн шалгалтыг 50 минутанд өгөх ёстой. Энэ шалгалтаар хэтэрхий ноомой, даруухан
хүн байна уу, эсвэл хэтэрхий түрэмгий, нээлттэй хүн эсэхийг нь шалгадаг. Бүх
асуултад хэтэрхий өөдрөгөөр хариулаад би бүх юманд дуртай, хайртай гэдэг ч
юмуу, өөрийгөө хэт магтах гээд байх хэрэггүй юм шиг санагдсан. Мөн нэг асуултыг
жаахан өөрчлөөд хоёр удаа асуухад эхнийх асуултанд нь тийм гэж хариулаад,
нилээд олон асуултын дараа яг адилавтар асуултанд нь үгүй гэж болохгүй. Сэтгэлзүйн
тогтвортой байдлыг, үнэн худлаа хариулаад буйг нь энэ 400 асуулт шалгаж чаддаг.
Уг нь бол хүнд асуултууд ерөөсөө байхгүйгээс гадна зөв, буруу хариулт ч гэж ер
нь байхгүй. Хэтэрхий өөдрөгөөр, гутрангиар хариулах ёсгүй гэж ойлгогдсон. Хэт
экстрим хариулт өгсөн хүмүүс нь энэ шалтгалтанд тэнцдэггүй. Ер нь бол асуултыг
нэг уншаад хамгийн эхэнд толгойд чинь орж ирсэнийгээ бөглөх хэрэгтэй. </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">EQ</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-ийн шалтгалт дээр нь өндөр оноо гэсэн ойлголт байдаггүй.
Харин олон жил компанидаа үр бүтээлтэй, үнэнчээр, маш сайн ажилласан хүмүүсээсээ
эдгээр асуултаа асууж, хариултыг нь шалтгалтынхаа бенчмаркийг болгодог. Өөрөөр
хэлбэл шинээр ажилд орох гэж байгаа хүмүүсийн хариултыг хуучин ажилчдын хариулттай
харьцуулдаг. Ажил горилогч нарын хариултын график компанид үр дүнтэй, үнэнч
ажиллаж буй хүмүүсийнхээс өөр байвал
тэнцэхгүй гэсэн үг. Солонгосын компани хүнээ хайхдаа удаан, үр бүтээлтэй
ажиллах хүнийг л хайдаг. Хэр удаан сайн ажиллаж чадах хүн бэ гэдгийг </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">EQ-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">р тодорхойлдог юм. Та хичнээн мундаг мэдлэгтэй,
чадвартай, туршлагатай байлаа ч таны хандлага, үнэ цэнэ, сэтгэлзүй “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группын үнэ цэнийн матриц, корпорацийн соёлтой таарахгүй бол энэ компанид
ажилд орж чадахгүй гэсэн үг. Дээрх бичгийн шалтгалтуудыг Англи, Солонгос, Хятад
гэсэн 3 хэл дээр авдаг ба аль хэлийг нь сонгож болно. ТОЕФЛ-ийн шалгалт шиг
шалтгалтын оноо нь 1,5 жилийн турш хүчинтэй байдаг ба унасан шалтгалт дээрээ
дараа жил дахин орж шалгуулж болдог.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">CV</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">
сонгон шалгаруулалт, </span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">IQ </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">ба</span></b><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> EQ</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-ийн дараагийн шалгалт нь ямар
шалгалт байв?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Үүний дараа бүтээлч сэтгэлгээг тодорхойлдог шалгалт байгаа.
Намайг шалгуулж байх үед бизнес кэйсийн төрлөөр шалгалт авсан. Жишээ нь, Хятадад
усан үзэм тариалдаг нэг жижиг арал байгаа юм. Тэнд нэг том бүтээн байгуулалтын
ажил хийх төсөл орж ирсэн. Тухайн арал дээр ямар төсөл хийх вэ, манай компани
яаж 300 жил барилгын салбарт ажилласан дотоодын туршлагатай мундаг компанитай нь
өрсөлдөж ялаад бүтээн байгуулалтын төслийг авах вэ гэсэн асуулт ирсэн. Ингээд нэг
том цаас, 5 өнгийн харандаанууд л өгнө. Ганцхан том цаасан дээр ямар ч засваргүйгээр
бичиж зураад, яаж тэр арал дээр мэдээлэл, технологийн компани бүтээн байгуулалт
хийх вэ, төсөлд хэрхэн яаж ялах вэ гэдгийг таван минутад хариулах ёстой. 45
минут материалаа судалж, 15 минутын дотор пресентаци бэлдэх, 5 минутанд багтаан
санаагаа тайлбарлах, 5 минутын асуулт, хариултын хугацаатай. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Тухайн үед чи энэ
кэйсийн шалтгалт дээрээ ямар бүтээлч санал дэвшүүлсэн бэ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Green IT </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гэдэг санааг би дэвшүүлсэн. Байгаль орчинд ээлтэй, хор
хөнөөлгүй, цахилгаан бага зарцуулдаг тоног төхөөрөмжүүд, сэргээгдэх эрчим хүч
ашиглах шийдлүүд бүхий музей байгуулъя гэсэн санааг гаргасан. Байшин барилга
барих нь чухал ч гэсэн байшин доторх агуулга нь их чухал гэдгийг би онцолж
байсан. Байшин дотор ногоон мэдээлэл, технологийн бүхий л шийдлийг харуулсан,
энэ чиглэлээр ажилладаг бүхий л лаборатори, их сургууль, компаниудын төлөөллийг
оруулсан дэлхийн хамгийн том музейн судалгааны арал байгуулна. Түүнээс биш 20
давхар барилга барина гэх юм бол манайх тендерт ялахгүй ээ. </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Green
IT </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гэсэн агуулгатай, ийм төрлийн
контент бүхий хотхон бие болгоно гэдэг санал дэвшүүлээд, илүү байшин доторх
агуулгыг чухалчилсан хариу өгөөд тэнцсэн. Энэ шалгалтынхаа дараа багаар ажиллах
чадварыг шалгаж байгаа юм. Мөн мэтгэлцээн хийх ур чадварыг нь энэ шалтгалтаар
давхар шалгана. Шалгалт өгч байгаа залуусыг тав таваар нь нэг баг болгож хуваадаг.
Баг бүрт 2 хуудас даалгавар өгнө. Манай багийн даалгавар нь 30-40 насны гэрийн эзэгтэй
нарт зориулж робот зохиох байсан юм. Роботын нь өргөн, урт, өндөр гээд гурван
хэмжээсийг өгөх ба 2 минутын дотор багаараа ямар робот хийх вэ гэдгийг ярилцаад
шүүгч нартаа хийх гэж буй роботынхоо саналыг өгдөг. Хийх гэж байгаа роботынхоо ажилд
хэн нь идэвх, санаачлага гаргаж буй, багийн ажилд яаж оролцож байгааг ажиглаад
өрөөний буланд хоёр гурван хүн ажиглаад сууж байдаг. Робот хийх материалаа хоёр
минутын дотор сонгоно. Түүхий эдийг нь 10 мянган вонд багтааж худалдаж авах
ёстой. Түүхий эд нь лего гээд угсардаг тоглоом. Түүхий эд, матералаа мөн 2 минутад
худалдаж авна. Хамгийн хямд материал нь 4 хэсэгтэй 50 воны лего багц, хамгийн
олон багцтай нь 200 воны үнэтэй легонуудаас сонголт хийх ёстой. Худалдан авалт
хийхдээ маш сайн бодох ёстой болдог. Дандаа үнэтэй материал авчихвал нарийн урт
материалуудаар робот хийж болохгүйгээс гадна анх өгсөн роботын хэмжээст
багтахгүй болчихно гэсэн үг. Хэн нь роботоо барих, хэн нь зохиох, хэн рекламдаж
борлуулах ажлуудаа багийн гишүүд хоорондоо ярилцаж байгаад хуваарилаад авчихна.
Тэгээд нэг нь багаа удирдана, нэг нь танилцуулгаа шүүгч нарт ярих ёстой. Би бол
илтгэл тавьж чадахгүй гэдгээ ойлгосон, бизнес санал гаргах хангалттай чадвар
баг дотроо байхгүйгээ мэдэрсэн тул өөрийн хамгийн сайн чадах зүйл болох роботоо
би хийе ээ гээд саналаа гаргасан. Түүний дараа манай багт байсан нилээд яриа
хэлэмгий охин за тэгвэл бизнес саналыг нь би бичье, чиглэлээ надад өг гээд
босоод ирж байгаа юм. Ингээд 10 минутад роботоо хийгээд танилцуулна. Энэ
шалгалтыг давсаны дараа инженерүүдтэй ярилцлагад орно. Тэд нар цаашид компанид
яаж ажиллах вэ, асуудлуудыг яаж шийдэх вэ зэргийг асууж мэргэжлийн ажлаа хэр
сайн мэддэгийг шалгадаг. Хамгийн сүүлд компанийн топ удирдлагуудтай ярилцдаг. “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK C&C</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группын дэд захирал тэргүүтэй хэдэн хүнтэй ярилцлагад орно. Ярилцлагын
дараа долоо хоногийн хугацаанд тухайн ажилд тэнцсэн тэнцээгүй гэх хариуг утсаар
болон цахим шуудангаар мэдэгддэг. Ингээд нийт 7 үе шаттай шалгалтыг давж байж
ажилтан нь болсон. Анх бичгийн шалтгалт өгч байхад 450 орчим гадаадууд байсан
боловч эцсийн шатанд тэнцэж үлдсэн нь надтай нийлээд нэг Хятад, нэг Малайз
гэсэн 3 гадаад л байсан.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хамгийн сонин нь компанидаа ажилд орсноос хойш аз жаргал
гэдэг үгийг би өдөр тутам сонсдог.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Одоо чи дөрөв дэх
жилдээ “</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группт
харъяалагдан ажиллаж байгаа юм байна. Энэ группын соёл, үнэ цэнэ нь юу байна вэ?
Манай компанийн соёлын нэг хэсэг болж чадна, үнэ цэнэ нь таарна аа гээд чамайг
энэ компани ажилд авсан байна шүү дээ.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Яагаад намайг сонгосныг би мэдэхгүй. Гэхдээ манай
компанийн бүх ажилчид аз жаргал </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(Happiness) </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гэдэг үгийг маш их ярьдаг. Хамгийн сонин нь компанидаа
ажилд орсноос хойш аз жаргал гэдэг үгийг би өдөр тутам сонсдог. Компани дотор
нь байгаа хүмүүс аз жаргалтай байх ёстой гэсэн бодлогыг барьдаг юм байна лээ.
Ажилчид нь аз жаргалтай байна гэдэг чинь тухайн компани амжилттай ажиллаж байна
гэсэн үг. Манай компанийн лого далавчны зурагтай байдаг. Энэ нь аз жаргалын
далавч гэсэн нэртэй юм. Аз жаргалтай, баяр баясгалантай ажлаа хийе гэж байгаа
ажилчдынхаа хэцүү, болохгүй байгаа зүйлийг шийдээд өгчихдөг. Аз жаргал гэдэг нь
нөгөө талаараа заавал өндөр цалин, хангамж гэсэн үг биш. Ажилчид нь эрч хүчтэй,
аз жаргалтай байвал тэр хүний ажлын бүтээмж нь маш өндөр байна гэж үздэг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Чи энэ компанидаа
аз жаргалтай байж чадаж байгаа юу</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Ч</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">адалгүй яах вэ</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">!</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Миний эргэн тойронд ажиллаж буй хүмүүс, орчин маань их
өөр, өвөрмөц байдаг. </span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK
Man</span></b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">
</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гээд болчихдог. “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">” компанийн ажилчид гэхээр бусад хүмүүсээс шал өөр хүмүүс
байдаг. Жишээ нь, төсөл дээр цуг ажиллаж байгаа манай туслан гүйцэтгэгч
компаниас орж ирсэн хүн бол шууд танигддаг, шал өөр соёлтой байдаг нь
ажиглагддаг. “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”-ийн
хүн биш болохоор сайн эсвэл муу гэсэн ерөөсөө биш. Гэхдээ байгаа байдал,
ажилдаа хандаж буй байдал зэргээрээ “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">компанийн ажилчид бусдаас илт ялгарч чаддаг. Тухайлбал, манайд хамгийн сүүлд
нэг кампанит ажил явагдаж байсан. Хүмүүсийн кофе ууж байгаа, тамхи татаж буй, гадуур
сэлгүүцэж байгаа зэргээр нь судалгаа гаргасан байдаг юм билээ. Жишээлбэл өдөрт
5-с дээш удаа гарч тамхи татдаг хүн байна гэнэ. Тэгээд нэг гарахаараа 20 минут
болдог. Тамхи татсаныхаа дараа нэг кофе ууна. Тэгээд нөхдүүдийн ажилдаа үр
бүтээлтэй өнгөрүүлэх цаг нь бага болдог. Орой нь хоолоо идчихээд тухай өдрийн ажлаа
дуусгах гээд хийгээд суучихдаг. Тэгээд сунаж унах дөхсөн хүн орой, шөнө гэртээ
очдог юм байна л даа. Гэртээ очиход нь эхнэр, хүүхдүүд нь бүгд унтаж байдаг.
Тэгэхээр нэг хүн өдөрт элбэг 1 цагаас дээш цагийг үр бүтээлгүй өнгөрөөдөг юм
байна. Иймээс гарч тамхи татдаг, кофе уудаг цагаа багасгая, орой яг 6 цагтаа
тараад үлдсэн цагаа гэр бүлтэйгээ өнгөрүүлж байя. Гэр бүлтэйгээ цуг аз
жаргалтай, сайхан амарчихаад маргааш нь эрч хүчтэй, аз жаргалтай, сэтгэл өөдрөг
ажилдаа ирээд ажлаа сайн хийх хэрэгтэй гэсэн кампанит ажил явагдаж байсан.
Тамхи татдаг хүмүүсээ үнэгүй сургалтад суулгаад тамхинаас гарсанд нь бэлэг өгөх
жишээний ажлуудыг явуулж байгаа нь их сайхан санагдсан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Анх ажилд авч
байхдаа хичнээн сайн ажилтан байсан ч гэсэн багийн ажилтан биш бол авахгүйгээс
гадна хамгийн дээд оноо авсан хэдэн хувь ба хамгийн муу оноо авсан хэдэн хувиа
хасаад дундаж үзүүлэлттэй хүмүүсийг голцуу шалгаруулж авдаг гэж дуулсан. Энэ
үнэн үү</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Тэрийг нь яг нарийн сайн мэдэхгүй байна. Гэхдээ хамгийн
сайн нь байсан ч гэсэн зөвхөн өөрийнхөө дуртай юмыг хийх сонирхолтой, бусдын
эрх ашгийг хүндэлдэггүй, хамт олны зорилгыг ойлгодоггүй, зөвхөн би мундаг
учраас та нар намайг хүндлэх ёстой зэрэг зүйл ярих юм бол тухайн хүн хичнээн ухаантай
байсан ч гэсэн компанид ямар ч хэрэггүй хүн болчихдог. Тиймэрхүү жишээнүүд маш
их байдаг л даа. АНУ-д олон улсын мэдээлэл зүйн олимпиадад маш өндөр оноо авч
байсан Солонгос нөхөр “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Google</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">д ажилд ороод ажлаа хийж чадахгүй халагдсан. Мөн Америкт
маш өндөр цалинтай буюу жилийн 150.000 долларын цалинтай том банкинд ажилд
ороод халагдаж байсан кэйсүүд зөндөө байдаг. Хувь хүний гүйцэтгэл болон чадвар
үнэхээр гайхалтай, суут ухаантай, өөрийн дуртай юмыг л хийх боловч компанид
хэрэгтэй байгаа ажлуудыг хийдэггүй, компанийн болон тэр хүний зорилго нь
нийцэхгүй бол тэр хүн компанид ямар ч хэрэггүй нөөц болчихож байгаа юм. Энд бол
ямар ч компани яг компанидаа зайлшгүй хэрэгтэй хүнийг л ажилд аваад байх шиг
байгаа юм. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Танай компани
чинь жил бүр гадаад улсуудаас сонгон шалгаруулалт хийдэг гэж байсан. Тэр талаар
мөн мэдээлэл өгнө үү?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Жилдээ нэг удаа Америкийн нэг хотод цуглуулдаг юм билээ.
Хамгийн сүүлд Нью Йорк хотод гадаадын ажил горилогч нарыг цуглуулж ярилцлага авсан.
Сонгож авсан хүмүүсээ тухайн нэг хотод дуудаад тэдгээр бүх хүмүүсийн ирж буцах
онгоц, тухайн улс, хотод байх зочид буудлын зардлыг нь манай компани даадаг юм.
Хамгийн сүүлд 70 хүн авсан. Өмнөх жил нь 30 хүн авсан гэсэн. Харин ярилцлагаар
шалгалт өгсөн хүмүүсийн тоо ажилд орохоор тэнцсэн хүмүүсээс дор хаяж 5-6 дахин
их байх шүү. Би нэмээд бас нэг зүйл ярих гэсэн юм.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Бололгүй яах вэ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Дээр дурдсан бүх шалгалт дуусаад ажилдаа тэнцсэний дараа
</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">orientation
</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">буюу танилцах хөтөлбөр шинэ ажилчдын дунд явдаг юм. Энэ
нь 1 хоног хөдөө яваад хоорондоо танилцах хөтөлбөр. Дараа нь манай “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группын менежмент систем, корпорацийн соёл гэж байдаг. Тэрийг хүн болгон
судалж, шалгалтыг нь өгч хүн бүр тэнцэх ёстой байдаг. Энэ шалгалтанд тэнцсэн
нөхдүүд 14 хоног дахиад хөдөө явна. Тэнцсэн бүх хүмүүсээ хөдөө байдаг “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">академи гээд сургалтын том кампуст аваачин, “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группын хэдэн мянган бүх хүмүүс нэг дор цуглаад “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">менежмент систем” гэдэг номыг судалдаг. Энэ ном дотор
манай компанийн бүх түүх, эрхэм зорилго, бүтэц, үнэ цэнэ, соёл гээд бүхий л
мэдээлэл байдаг юм. Компанид ажилд орсон хүмүүсээс энэ номыг цээжлүүлж шалгалт
авна. Тэр шалгалтад заавал тэнцэх ёстой. Орой бүр тэнцэх хүртлээ 14 хоногийн турш
шалгалт өгнө. Тэнцээд ирсэний дараа тухайн хүний бие махбодь болон оюун санааны
тэсвэр тэвчээрийг шалгах шалгуур нь эхэлдэг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Тэрийг нь яаж
шалгадаг юм бэ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Компанид ажилд орсоны дараа хүн олон асуудалтай тулгарч,
ажлын стресс, дарамтанд ордог юм байна л даа. Нэлээд хүнд шалгуурыг урьдчилаад бие
махбодь, сэтгэл санаагаараа даваад туулчихсан хүн хэр баргийн асуудлаас айдаггүй,
ажлаас шантардаггүй юм байна л даа. Тэгэхээр компанийн хамгийн сүүлийн албан
бус шалгуур нь хүний биологийн тэсвэр тэвчээр, сэтгэл санааны эр зоригийг
шалгадаг. Гэхдээ энэ шалгалт нь жил бүр өөр өөр байдаг ба намайг ордог жил 2
өдөр явагдсан. Эхний өдөр нь өглөө маш эрт босгоод хөдөө аваад явна. Экстрийм
спортын камп дээр аваачин өндөр шон дээрх утсан дээр алхуулах, эсвэл маш өндөр
шонгийн мод шиг юм руу дээшээ авируулна. Тэр шонгийн мод нь их савалгаатай.
Циркийн савладагтай адилхан юман дээр үсэрч буух зэрэг зүйлсийг хийлгэдэг. Ингэж
байж өөрөө өөрийгөө ялах айдсыг нь давуулж шалгадаг. Маргааш нь өглөө эрт
босоод уулаар аялж байгаа юм. 1 метр орчим гүнзгий цастай уулаар аялаад ирэхээр
хүмүүсийн хөл гар нь нороод хачин болно. Хоолонд оруулчихаад дахиад 25 километр
алхуулна. Нэг ёсондоо цэргийнхний хийдэг сургуулилт. Түргэн тусламжийн машинууд
дагаад явж байдаг. Хөл нь цэврүүтэх, хатгах, шөрмөс татах, явж чадахаа болиод
унах юм бол яаралтай тусламж үзүүлээд машинаар аваад явчихдаг. Хүн өөрийнхөө
тэсвэр тэвчээрийн хязгаарыг мэдэх л асуудал. Түүнээс биш хөл нь өвдөөд шөрмөс
нь татчихлаа гэхэд тэр хүн ажилдаа тэнцсэнгүй гэхгүй. Энэ шалгуурын давсны
дараа үүнээс хойш ямар ч шалгуур шинэ ажилтанд бахйгүй болдог. Харин компанийн сургалтууд
нь эхэлдэг. Жишээ нь, ажилд орсны дараа зургаан сарын турш бүх юмыг эхнээс нь компани
зааж өгнө. Шууд хэлнэ. Тэр нь их сургуульд сурсан юм аа одоо та нар март. Тэр
чинь тус болохоосоо илүү энэ компанид гай болно гэдэг. Ингээд шинэ ажилчидаа өөрсдийнхөө
арга барил, соёлоор шинээр бэлддэг. Мөн нэмж хэлэхэд манай компанид үнэхээр
ажиллах чин хүсэлтэй бол заавал </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">IT</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">, инженер</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">мэргэжилтэй байх албагүй. Эмч хүн ч ажилладаг. Гайхалтай
нь бүр олон улс судлал, биологийн мэргэжилтэй хүмүүс ч зөндөө байдаг. Аливаа
хүний мэдлэгийг биш хүнийг нь сонгож авдаг. Хүний тархийг биш, мэдлэгийг биш,
энэ хүн хэн бэ, тэр хүний хандлагыг нь харж байж авдаг гэсэн үг<b>. </b>10 жилийн дараа харахад яг ямар
хандлагатай, ямар мөрөөдөлтэй хүн бэ гэдэг нь тухайн байгууллагад чухал
болохоор л хүний нөөцийн бодлого, үйл ажиллагаа нь ийм өөр, айхтар байдаг юм
билээ. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Аливаа хүний мэдлэгийг биш хүнийг нь сонгож авдаг. Хүний
тархийг биш, мэдлэгийг биш, энэ хүн хэн бэ, тэр хүний хандлагыг нь харж байж
авдаг гэсэн үг.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> “</span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK
C&C</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">
</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">компанийхаа талаар товчхон танилцуулна уу? <o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> 1994 онд үүсгэн байгуулагдсан байдаг. Тухайн үед “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группын </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">IT</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">-ийн нэгж дотоод нэгж, газар нь байсан юм байна лээ. Группын
охин компаниудад </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">IT-</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">гийн үйлчилгээ үзүүлдэг хэлтэс байж байгаад сүүлдээ томорсоор байгаад бие
даасан компани болоод тусгаарлаж гарсан. Тэгээд өөрийн гэсэн байр сууриа олоод зөвхөн
дотоодын групп компани гэхгүй гадны мэдээлэл, харилцаа холбоо, технологийн зах
зээл рүү маш хүчтэй түрж орж ирээд хурдтай томорсон компани. Одоогоор 5.000
орчим ажилчидтай, Солонгостоо эхний 5-т байнга жагсдаг групп компани. Иймэрхүү
жагсаалт гаргадаг олон үзүүлэлт байдаг. Орлогоороо бол Солонгостоо гуравт жагсдаг
групп компани. Нэгт нь “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Samsung</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”, хоёрт “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Hyundai</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">группууд</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">ордог.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Чи өөрөө яг одоо
ямар албан тушаал дээр ажиллаж байгаа билээ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Телекомын
чиглэл бизнесийн харилцаа холбоо ба систем хөгжүүлэлтийн хэлтэст харъяалагддаг.
Энэ хэлтэст програм хангамжийн инженерээр ажилладаг. Гол үүрэг хариуцлага маань
биллинг ба төлбөр тооцооны систем.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Саяхан чамайг компанийнхаа
шилдэг ажилтан болсон гэж дуулсан. Ямар онцлох ажил хийгээд энэ хүндтэй
шагналыг авсан юм бол оо?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Яг шилдэг ажилтан бол биш ээ. Манайх шинэ жилээр нэг
шилдэг ажилтанаа тодруулдаг. Би болохоор сая сарын онцлох хүн </span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(Man
of the month)</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <span lang="MN">гээд шагналыг 7 сард
авсан. Айхтар гавъяа бол байгуулаагүй л дээ. Бид нарын хийдэг ажил нэг
нэгнээсээ шууд хамааралтай. Нэг төсөл дээр ажиллаж байгаа гурван хүний ажил
дуусахад нийлүүлээд нэг ажил болдог жишээтэй. Манай төсөлд ажиллаж байсан нэг
хүн өөр төсөл рүү шилжихээр болсон юм. Төслийн ажлын баг нэг хүнээр дутах асуудал
үүссэн. Гэтэл манай төслийн удирдагч тэр хүний ажлыг надад миний ажил дээр
давхар даалгаж өгсөн. Өөрийнхөө ажлыг тэр хүний ажилтай цуг хийнэ гэхээр цаг
хугацаанд нь амжуулж 2 хүний ажлыг ганцаараа хийж чадах уу гэх зэрэг эрсдэл
харагдаж байсан ч төслийг нь цагт нь амжилттай хийж дуусгасан юм. Түүнчлэн шинээр
ажилд орсон хоёр хүнийг дадлагажуулагчаар </span></span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(mentor) </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">томилогдон амжилттай ажиллаж сургаж өгсөн. Миний
дадлагажуулсан хоёр хүн маань хоёулаа гадаадын хөдөлмөрийн зах зээлээс сонгон
шалгаруулалтанд тэнцэн орж ирсэн хүмүүс байсан. Нэг нь Нью Йорк хотод
Корнеллийн Их Сургуулийг биологийн мэргэжлээр төгссөн, нөгөө нь Мичиганд хүний
нөөцийн мэргэжилтэй төгссөн Солонгос ба АНУ-ын иргэншилтэй эмэгтэйчүүд байсан.
Өөр өөр мэргэжилтэй хэдий ч хоёулаа мэдээлэл, технологийн салбарт ажиллаж үзье
гээд шийдсэн залуус байсан. Энэ хоёрт мэдээлэл, технологийн үндсэн ойлголт
өгөхөөс гадна компанийн ажил, төслүүдээ танилцуулах, системүүд ажиллах бүхий л
зааварчилгаа зэргийг богино хугацаанд амжилттай өгч дадлагажуулсан ажлуудаараа
дүгнэгдэн компанийнхаа сарын онцлох ажилтан нь болж шалгарсан.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Энэ компанид
орсоноосоо хойш Монголтой холбоотой төсөл хэрэгжүүлсэн үү?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Монголтой холбоотой хоёр төсөл хэрэгжүүлсэн. Намайг
ажилд ороод 7 сар болж байхад манай компанийн гадаад төслийн хэлтсээс Монголд
хэрэгжих төсөлд хоёр монгол хүнийг татаж оролцуулж байсан. Тухайн үед Монголд
КОИКА-ийн шугамаар хэрэгжүүлэх төслийн тендерт нь манай компани ялсан юм билээ.
Манай компанид ажиллаж байсан хоёр Монгол хүнийг энэ төсөл дээр шууд санал
бодлыг асуулгүй томилсон. Хэдий миний анхны ажиллаж байсан хэлтэс тэр бүр
хүмүүсийн орж чаддаггүй, нэр хүндтэй маш гоё хэлтэс байсан ч гэсэн компанийн
даалгавраар энэ төсөл рүү шилжсэн. Өөрөөр хэлбэл Монгол хүн өөрөө Монголд
хэрэгжих төсөлд ажил гээд намайг томилсон. Эхний төсөл маань КОИКА-ийн
санхүүжилтээр улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын улсын бүртгэл мэдээллийн нэгдсэн
системийг сайжруулах цахим архивын төсөл байсан. Нөгөө төсөл нь Мянганы
сорилтын сангийн санхүүжилтээр хийсэн эд хөрөнгийн бүртгэл мэдээллийн системийн
</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">(Electronic
Property Management System)</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> төсөл
байсан. Энэ хоёр төсөл</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">дээр 2 жил орчим ажилласан. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Хүн их шуналтай юм шиг санагдсан. Мэдэх тусам мэдэхгүй юм
шиг санагдаад улам их мэдмээр улайраад байдаг. Их сонсож мэдэх тусах эргэн
тойрны зүйлсээ улам их судалмаар санагддаг.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Энхбаатарын маань
ирэх 3-5 жилийн төлөвлөгөө юу байна?</b> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Энэ компанид ажиллаж буй хүн бүрт карьер төлөвлөлт
байдаг. Ойрын 5-10 жилд энэ хүн яг ямар хүн болох вэ, ирээдүйд ямар албан
тушаалд очих вэ, яг ямар ажил хийж байх вэ гэдгийг компаниас чиглүүлж, сургаж
удирддаг. Миний хувьд ирээдүйд системийн архитектур чиглэл рүү орно гэж боддог.
Аппликэйшнийн архитектур, мэдээллийн баазын архитектур талдаа илүү их
сонирхолтой. Өөрийнхөө карьер замыг хэлбэл цэвэр технологи тал руугаа явна гэж
харж байгаа. Ирээдүйд миний боломж бол компанийнхаа хэлтэсийн менежер болоод
код, програм зохиохгүй, нарийн чимхлүүр ажил хийхгүй төсөл удирдаад явах боломж
байгаа. Компанид найман жил ажилласан хүн ийм эрхтэй болдог журамтай. Өөр нэг зам
нь цэвэр техник рүүгээ орох, насан туршдаа энэ чиглэлээрээ ажиллах боломж
байгаа. Миний хувьд үргэлж програм бичээд явна гэж бодохгүй байгаа. Ойрын
хугацаанд мэдээллийн баазын архитектур чиглэл руу орж дамжаад төсөл удирдаад
явах төлөвлөгөөтэй байна. Гэхдээ таван жилийн дараа өөрийгөө Монголд байна гэж
төсөөлж байгаа. Энд сурах юм маш их байна. Хүн их шуналтай юм шиг санагдсан. Мэдэх
тусам мэдэхгүй юм шиг санагдаад улам их мэдмээр улайраад байдаг. Их сонсож
мэдэх тусах эргэн тойрны зүйлсээ улам их судалмаар санагддаг. Яг одоо Монголдоо
очихоор арай л түүхий байгаа байх. Ядаж эндээ бүх юмны зах зухаас нь багахан ч
гэсэн мэддэг болоод, энэ мэргэжил чиглэлээрээ хийж үзэх ёстой бүх ажлыг нь хийж
үзчихээд, нэг чиглэлийг нь сонгоод нилээд гүнзгий судлаад бүрэн мэддэг
болчихоод Монголдоо очмоор санагддаг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Монголд ирэхээр
боллоо гэхэд ажлаасаа яаж гарах уу</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">?</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Энэ
олон хатуу шалгаруулалт давж орж ирсэн, олон сар жил сургасан хүнээ танай
компани амархан гаргах уу?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Тухайн хүн нь ямар ажил хийж байгаагаас шалтгаална. Ажлын
яг гол цөмийг нь атгадаг хүн байхгүй бол энэ ажил явахгүй гэсэн тохиолдолд шаардлага
тавьдаг. Тэр гол хүн нь та байвал таныг ажлаас чинь гаргахгүй цалинг чинь
нэмэгдүүлнэ гэдэг. Энгийн нэг ажилтан гарна гэхэд мэдээж дургүй байна. Ажилтан
нь ажлаас яагаад гарч байна гэдэг нь өөрөө компанийн хувьд дотоодын том асуудал
болж удирдлага, хүний нөөцийн сорилт нь болдог. Ер нь дундаж ажилтныг бол шууд
гаргачихдаг тал бий. Учир нь их сургуулиа төгсөөд ажилд орж чаддаггүй залууст том
групп, компаниудад ажилд орно гэдэг бол мөрөөдөл байдаг. Хөдөлмөрийн зах зээл
нь асар том, ширүүн өрсөлдөөн маш их байдаг. Дараагийн ажилд орох хүмүүс нь маш
олноороо дугаарлаад байж байдаг гэсэн үг. Гадаадын мэргэжилтэнгүүд битгий хэл
дотоодын ажилчдын хувьд ч ажилд орох өрсөлдөөн их хүнд байдаг. Нэг ажилд орох
юм бол тэндээ насан туршдаа ажиллана гэдэг төлөвлөгөөтэй байдаг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Чи 5 жилийн дараа
энэ ажлаасаа гарлаа гэхэд одоо энэ ажиллаж байгаа “</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">групп компанийн албан тушаалын зэрэглэл, түвшингийн хувьд
аль хавьцаа нь явж байх бол?<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Тэрийг таашгүй л дээ. Гэхдээ өөрийгөө дээгүүр байна гэж
харж байгаа. Мэдээж миний хичээл зүтгэл, ур чадвараас бүх юм хамаарна. Тэрийгээ
бодож байх ёстой. Гэхдээ юу юуны туханд хүрээгүй байж өөрийгөө өндөрт тавьж
болохгүй. Том мөрөөдөх тусах тухайн хүний зүтгэл нь тэр чинээгээр их байх болов
уу. Зүтгэж байгаад том мөрөөдөлдөө бүрэн хүрэхгүй ч гэсэн ядаж талд нь хүрэх нь
том амжилт болно. Ингэж бодох тусам дээгүүрт байх болов уу гэж бодож байгаа.
Тэрний төлөө хичээнэ.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>4 жил эндээ ажиллахдаа
өөрөөрөө байнга бахархдаг, үр дүнтэй ямар ажил хийсэн гэж боддог вэ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Монгол хэрэгжүүлсэн цахим архив төслийг хэлнэ. Энэ нь
өөрөө Монгол улсын хувьд стратегийн том төсөл байсан. Бүхэл бүтэн улсын иргэний
бүртгэл, хуулийн этгээдийн бүртгэл, эд хөрөнгийн бүртгэлийн системийг хийсэн.
Би өөрөө энэ төсөлд гар бие оролцож хийсэндээ маш их бахархдаг. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Монголын инженер, програмистууд маш чадварлаг. Иймэрхүү
системийг бол 100% хийж чадна.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Уг төслийг Монголын
компани, монгол инженерүүд нь өөрсдөө хийх боломж нь байсан болов уу? Манайхны
хувьд ур чадвар нь байгаад зохион байгуулалтанд орж чадахгүй байна уу, эсвэл ур
чадвар, зохион байгуулалт нь байгаад санхүүгийн нөөц нь хязгаарлагдмал байгаад
байна уу</b></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">? </span></b><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Яагаад
энийг асууж байна гэхээр тухайн үед энэ төсөл явж байхад Монгол улсын гол
мэдээллийн бааз, системийг гадаадууд, Солонгосууд хийж байна гээд шүүмжлэл
нилээд хэвлэлээр явж байсан юм.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Үүнийг хийсэн хүмүүсийн бүх мэдээлэл тагнуулын ерөнхий
газар очсон. Дараа нь ямар нэгэн асуудал гарах юм бол энэ системийг гардаж
хийсэн бид нартай хамгийн түрүүнд холбогдох нь тодорхой байсан. Тэр нөхцөл
байдлыг ч бид маш сайн мэдэж, ойлгож байсан. Тийм болохоор бид энэ төсөл дээрээ
нухацтай хянууртай хандаж ажилласан. Мэдээж бүх зохиогчын эрх Монголын талд
шилжсэн ба компани гэрээний дагуу гүйцэтгэлээ л хийсэн. Уг төслийг Монголчууд өөрсдөө
хийх 100 хувь боломжтой. Гэхдээ туршлага дутмаг байсан байх. Дээр хэлснээр энэ
төсөл маань стратегийн ач холбогдолтой маш чухал төсөл, мэдээллийн сан. Энэ
шийдлийг хийх олон улсын тогтсон стандартууд байдаг. Энэ стандарт нь дэлхийн
олон улсуудад хэрэгжсэн, энэ хэрэгжилт гүйцэтгэлийг нь хийсэн туршлагатай
компани байх юм бол төсөл тэр чинээгээр амжилттай явна л даа. Тухайн технологи
нь стандарт болчихсон, ямар ч алдаа мадаггүй тогтчихсон, ийм ижил төрлийн системийг
олон удаа хийчихсэн туршлагатай компани ажиллавал төсөл илүү амжилттай болно. Энэ
шалгуурт нь манай компани тэнцэж ажлыг нь гүйцэтгэсэн гэж ойлгож байгаа. Монголын
инженер, програмистууд маш чадварлаг. Иймэрхүү системийг бол 100% хийж чадна.
Гэхдээ дунд нь нарийн технологууд маш их орж ирдэг. Жишээлбэл, скайнердаж
байгаа зургуудыг маш өндөр хурдтай сүлжээнд ямар ч ачаалал өгөхгүй болгож
хадгалдаг зурагтай, хурдтай, нууцтай холбоотой нарийн технологиудыг шууд авч
ашигладаг. Тэгэхээр яг ийм бэлэн систем, туршигдсан технологиуд Монголд
байхгүй. Монгол компаниуд хийх боломжтой байсан боловч төслийн захиалагч ба хэрэглэгч
байгууллагууд хамгийн сайн, найдвартай гэсэн систем, шийдлийг л авахыг хүснэ.
Хичнээн дотоодын компаниа дэмждэг байлаа ч тендер өөрийн гэсэн шалгууртай
байдаг. Тэгэхээр Монголд тухайн үед эдгээр шалгуурыг нь давах компани байгаагүй
байх.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Чам шиг
Солонгосын голлох том группуудэд менежерийн түвшинд амжилттай ажиллаад явж
байгаа Монгол залуучууд хэр байдаг вэ?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Ер нь их сонсож байсан. Мундаг том компаниудад ажилладаг
залуус бий. Солонгост их дээд сургууль төгсөөд эндээ мэргэжлээрээ ажилладаг Монголчуудын
төрийн бус байгууллага байгаа. Тэр шугамаараа бид нар хааяа уулздаг. Байнга
уулздаг 20 гаруй залуус бий. “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Samsung</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">, </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">“</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Google</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">,</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <span lang="MN">“</span></span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">SK</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">,
</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">“</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">LG</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">” болон том банкуудад ажилладаг монгол залуус олон байгаа. Заавал том групп
компани гэлтгүйгээр Солонгосын жижиг, дунд хэмжээний компаниудад амжилттай
ажиллаж буй залуус ч зөндөө байна. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%; text-transform: uppercase;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Технологитой хүн харьцах нь хүн хүнтэй харьцаж байгаа юм
шиг амархан болж байна.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Хүнээс үл
хамаарсан шийдлүүд зөндөө гарч байна. Нэг бодлын зардал, мөнгө хэмнээд сайн ч
юм шиг. Гэхдээ нөгөө талаас нь харвал эрсдэлтэй, бас аймаар ч юм шиг санагддаг.
10-аад жил мэргэжлээрээ ажиллаж байгаа юм байна. Дэлхийд мэдээллийн технологийн
чиглэлээр тэргүүлдэг Солонгос улсад ажиллаж байгаагийн хувьд ирээдүйн дэлхийн
мэдээллийн технологи, интернетийн хөгжлийг юу гэж харж байна? <o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> Их өргөн хүрээтэй асуулт байна. Энэ талаар би их бодож
явдаг. Нэг үгээр хэлэхэд “Матрикс”, “Терминатор” кинонууд байна. Хиймэл оюун
ухааны хэт хөгжилд бид автаад явж байгаа гэдэг нь бол тодорхой. Хүн төрөлхтөн
үүнээс өөрсдийгөө салгаж авахад, ирээдүйгээсээ айхад хэтэрхий хоцорсон гэж
боддог. Энэ хөгжлөөс бид өөрсдийгөө салгаж явах одоо бараг боломжгүй ба
мэдээлийн технологийн хөгжлийг, одооны хурдыг зогсоох ямар ч арга байхгүй.
Гэхдээ энэ бол маш аюултай. Хамгийн сүүлийн жишээ аваад дурдахад “Терминатор” кинон
дээр болдог процесс одоо жишээ нь эхлэж байна. Английн мэдээллийн технологийн экспертүүд
нь нэгдээд засгийн газраасаа 6,4 сая еврогийн санхүүжилт аваад интернэтэд
холбогдох боломжтой бүх машинуудыг хооронд нь холбодог интерфэйс гаргана гээд
явж байна. Бүх машинуудыг хооронд нь ярьдаг болгоно гэсэн аймаар том төсөл
санаачилж байна. Энэ төсөл нь 5-10 жилийн дараа хэрэгжээд эхэлнэ. Ингээд
холбогдчих юм бол бүх машинууд хоорондоо ярьдаг болоод интернэтэд холбогдоно,
эд нар хүний оролцоогүйгээр хоорондоо холбогдоод ажиллаж эхэлнэ. Үүнийгээ хүний
огт оролцоогүй удирддаг болно. Энэ үед роботуудыг бид удирдлагаасаа алдах
эрсдэл тэр чинээгээр өснө. Хоёрт, хиймэл оюун ухаан, роботын зах зээл маш их
хөгжиж байна. “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Google X</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">төсөл гэж байна. Жолоочгүй машин туршаад эхэлсэн. Робот, хиймэл оюун ухааны
төсөл, санаа, гайгүй явж байгаа бүх компаниудыг “</span><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Google</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">”</span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">бүгдийг нь худалдаж авч, хөрөнгө оруулалт хийж, өөртөө нэгтгэж байна.
Тэгэхээр ерөнхийдөө орчин цагийн хүний амьдралд хиймэл оюун ухааны хэрэгцээ,
хэрэглээ ихсэж байгаа. Солонгост ухаалаг гар утас гарч ирээд бүх юм шинэчлэгдэж
байна. Урьд нь метронд ороход утсаа оролдож байгаа хүн бараг байдаггүй байсан.
Гэтэл одоо утсаараа бүх юмаа хийж болдог болчихсон. Ном уншдаг, имэйлээ шалгадаг.
Ерөнхийдөө үүнийг дагаад хүмүүс ч гэсэн хөгжихгүй болсон, тархиа ажиллуулдаггүй
болсон. Юу ч цээжилдэггүй болсон. Энэ чинь юу билээ гээд нөгөө утас руугаа
хардаг болсон. Интернэт гэдэг юм хүний тархины нэг хэсэг болоод ирж байгаа юм.
Жишээлбэл, миний байгаа газраас хамгийн ойрхон автобусны буудал хаана байна
гэхээр надад хэлээд өгчихдөг. Иймэрхүү болоод аль хэдийн эхэлчихсэн.
Технологитой хүн харьцах нь хүн хүнтэй харьцаж байгаа юм шиг амархан болж
байна. Интернэтэд орсон асар том мэдээллийн сангууд нь хүний тархины нэг хэсэг
болоод эхэлчихсэн. Гэх мэтчилэн ингээд хөгжил асар хурдтай явагдаж байна. Ямар ч
найдвартай хамгаалалтын систем байсан ч гэсэн хүний өөрийн зохиосон шийдэл нь
байдаг. Тэгэхээр тэрийг буцаагаад эвдэх боломжтой л гэсэн үг. Гэхдээ хэтэрхий
ингээд хөгжөөд явж байгаа нь буруу гэж бас бодохгүй байна. Гол нь хүн өөрөө үүнийхээ
боол нь болчих вий гэх болгоомжлох зүйлс зөндөө бий. Хүний бодож байгаагаас
илүү ихийг хийх боломжтой тийм аюултай технологиор бид оролдоод байна шүү дээ.
Тэгэхээр аюул, эрсдэл бол байгаа. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>30 настай,
гадаадад мастер хийгээд дэлхийн тэргүүлэх зэрэглэлийн компанид ажиллаж байгаа
залуугийн хувьд Монголд байгаа үеийнхээ залууст хандаад хэлэх юмсан гэсэн бодол
байдаг бол тэрийгээ манай уншигч нартай хуваалцана уу?<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Л.Э: </span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">Манай ээж эрүүл байвал бусад нь яах вэ гэж ярьдаг юм.
Тухайн үед жаахан байсан болохоор нэг чихээрээ оруулаад нөгөө чихээрээ
гаргачихдаг байлаа. Одоо хүний нутагт хааяа ханиад хүрэхээр ганцаараа байгаа
болохоор их айдаг юм. Сандарсан үед ойр орчимд Монгол хүн байхгүй ч гэдэг юм
уу. Эрүүл мэнд гэдэг хамгийн чухал. Эрүүл мэндээ хайрлахгүй, бие гаргуунд нь
хэт гаргах, зөв хооллохгүй, спортоор хичээллэхгүй, байнгын шинэ юм судалж, оюун
санаагаа хөгжүүлэхгүй байсаар байгаад эрүүл мэнд муудчих юм бол ямар ч том хүсэл
мөрөөдөлтэй байсан бүгд алга болно. Саалиа бэлдэхээр саваа бэлд гэдэг шиг ихийг
хийж бүтээх хүмүүсийн бие нь эрүүл, оюун ухаан нь саруул байх ёстой. Сэргэг
сайхан амардаг, унтдаг байх ёстой. Хоёрдугаарт, хүн өөрийнхөө хүссэн юмыг
хийвэл илүү их амжилт гаргах юм шиг санагддаг. Тухайн үедээ сэтгэл хөдлөөд,
буруу шийдвэр гаргаад амьдралынхаа нэг хэсгийг үрчихсэн хүмүүс байдаг. Заавал
мундаг том мэргэжил сонгох албагүй. Хамгийн анх төгсөөд би хамгийн өндөр цалин
өгсөн ажилд орж байсан. Тухайн үед дөнгөж сургуулиа төгссөн, санхүүгийн хувьд
боломж тааруу байсан тул багшийнхаа санал болгосон сургуульд багшаар ажиллах
саналыг хүлээж авч чадаагүй. Тэр багшийнхаа ажлыг хийсэн бол бид өдийг хаана
явж байх байсан бол гэж хааяа боддог. Тухайн үед гаргасан миний ганцхан шийдвэрээс
хамаараад миний амьдралын зорилго өөр болчихож байгаа юм. Заавал нэг програмист,
эсвэл хуульч болох гэж зүтгэх шаардлагагүй. Плита наачихдаг, тэрийгээ бусдаас
хамгийн гоё, цэвэрхэн наачихдаг байж болно. Маш сайн шал шахдаг байж болно.
Тэгэхээр хамгийн том барилгын компаниуд энэ нөхөр хамгийн гоё плита наадаг гээд
булаацалдаж эхэлнэ. Тэгэхээр хүн өөрийгөө үнэлээд, бусдад бодитоор үнэлэгдээд
эхэлдэг. Ажилдаа дуртай байх юм бол аз жаргалтай амьдрал эхэлнэ. Тэр чинээгээр
өндөр цалин авна. Тэгэхээр өөрийнхөө маш их сонирхсон ажлаа барьж аваад тэрнийхээ
төлөө тууштай явах юм бол юу ч байсан амжилтад хүргэдэг. Жишээлбэл, Алибаба гээд
Хятадын группын эзэн Жак Ма англи хэл сурахын тулд өдөр бүр талдаа 45 минут
мотоциклоор зочид буудал руу явж очиж гадаад хүмүүст сайн дураараа, үнэ
төлбөргүй орчуулга хийдэг байсан байна. Тэгэхээр жижиг гэлтгүй нэг юмыг барьж
аваад дундаас нь хаялгүйгээр тууштай явахад амжилтанд хүрнэ гэж би боддог. Мөн
залуучууд аль нэг гадаад хэлийг маш сайн сураад, төгс эзэмшчихвэл зүгээр. Хэл мэддэг
болоод ирэхээр тухайн хүний нүд нээгддэг. Их юм мэддэг болдог. Монгол залуучууд
бусдаас нэг алхам ч гэсэн илүү алхана гэж бодож байвал хэл сурах хэрэгтэй. Мэдээлэл
технологийн нэг ном АНУ-д гарлаа гэхэд сарын дараа Монголд орчуулагддаг байх
ёстой. Ингэвэл манай програмистууд, инженерүүд ёстой “будаа болгох” гээд байгаа
юм аа уг нь. Дуртай номоо аваад уншаад ойлгоод ажил дээрээ ашиглавал бид дор нь
амжилт гаргана. Солонгост бол яг сарын дараа бүх ном орчуулагдаж гардаг, тэрийг
нь шууд орчуулж гаргах үүрэгтэй компаниуд байдаг. Хэлээ сурвал ядаж дэлхий
ертөнцтэй хөл нийлүүлэн алхаад мэдээлэл аваад байх боломжтой шүү дээ. Манайд
ажилладаг Хятад найзын төгссөн сургууль мэдээллийн технологийн сургууль хирнээ нэг
жил англи хэлийг вакуум орчинд маш шахуу үздэг. Дараагийн жил нь Япон, Солонгос
хэл ордог гэж байгаа юм. Тэр нь маш зөв систем санагдсан. Өөрсдөө уг хэлээрээ
мэдээлэл олж авна. Мэдээлэл технологийн салбарыг Монголд хөгжүүлье гэвэл энэ
бүх контентийг, шинэ контент бүрийг маш богино хугацаанд маш сайн орчуулдаг
систем байх ёстой. Эсвэл багш болон сурагчид нь тухайн хэлээр мэдээллээ ойлгоод
авчихдаг чадвартай байх хэрэгтэй.<o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">В.Г:</span></b><span lang="MN" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"> <b>Маш сонирхолтой,
эрч хүч түгээсэн ярилцлага өгсөн чамд баярлалаа</b></span></span><b><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">!</span><span style="font-family: Tahoma, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></b></div>
</div>
Vinzohttp://www.blogger.com/profile/02810715480536701197noreply@blogger.com3