Monday 11 August 2008

Organizational behavior

Views

Байгууллагын зан төлөв

Аливаа бодгал бүхэн тус бүрийн өвөрмөц зан араншин, хариу үйлдэлтэй байдгийн агаар нэгэн аливаа байгууллага болгон бас өөрийн өвөрмөц соёл, дотоод уур амьсгалтай байдаг гэдэгтэй та нар надтай санал нийлнэ буй заа. Энэ нь магадгүй жижиг байгууллагын хувьд дарга, удирдагчаас нь илүү их хамаардаг байж болох юм.

Миний энэ бичих гээд байгаа зүйлийг ямарваа нэгэн байгууллагад анх ажилд орж буй, орсон залуус илүү их “мэдэрч” унших болов уу. Арван жилд байхад ангид шинэ хүүхэд шилжиж ирэхэд хүүхдүүд их шохоорхож, сонжиж, сорьж үздэгтэй адил юм уу даа. Шинэкоовт хэн нэгний тусламж маш их байдаг бөгөөд байгууллагууд иймэрхүү “тусламжийн” системтэй байвал багийн уур амьсгал богино хугацаанд эерэгээр бүрэлдэн тогтох үндэслэлтэй. Ядаж л нөгөө анх орж байсан шинэкоов чинь дараагийн орж ирж байгаа жинхэнэ шинэкоовдоо сэтгэл зүрхнээсээ туслах хөшүүрэг болдог байх.

Шинэ орчинд анх шууд ороход тухайн орчинд түргэн дасан зохицох чадвар хувь хүнээс шаардагдахаас гадна орчин нь өөрөө тухайн хүнийг хир хүлээж авахаас их шалтгаалах биз. Маш олон жил цугтаа ажилчихсан, гэр бүлийн уур амьсгалд орчихсон байгууллагууд байж л байгаа. Иймэрхүү газрыг хүмүүс цус нь ойртчихсон газар гэж ярихаас гадна тэдгээр нь шинэ зүйлд дургүй, аливаа өөрчлөлтийг хүлээн авахдаа их хүнд хүмүүс байх вий. Иймэрхүү сэдвүүдийг хөндсөн Холливуудын гоё гоё сүүдэр шийнүүд байдаг даа.

Дээрээс нь ямар ч хамт олон дотор өөрсдийн ашиг, сонирхол, хоббигоороо нэгдсэн хэсэг бүлэг фракцууд байх нь элбэг. Хувь хүмүүс хоорондоо мэдлэг чадвар, ур ухаан, ажлын бүтээмжээрээ өрсөлдөхөөс гадна фракц хоорондын тэмцэл мэр сэр гардаг тухай найзууд маань зөндөө л ярьдаг юм. Шинэ орж ирж байгаа залуусыг энэхүү фракцууд “буланд шахах” үйлдэл үзүүлэх өндөр магадлалтай. Иймээс хувь хүн өөрийн мэдлэг чадвар, үр бүтээмжээрээ шударга өрсөлдөж байж фракцд нэгдэх, өөрийгөө харуулах, үнэлүүлэх, эсрэгээрээ чадваргүй нэг нь ажлаасаа гарах, халагдахгүйн тулд аль нэг фракцийн “хүндэт” гишүүн болж хов зөөх, хор найруулах зэрэг хогийн шалдир булдар ажлуудыг хийн айрагандаа пологтоод бөөлжсөн хүмүүсийн бөөлжсийг гүйж ирж долойдог арчаагүй ноход шиг ажиллаж эхэлдэг хандлага байдаг бус уу. Бөөлжисөө долоолгож байж кайф авдаг “гаж зуршилтай” гарууд байгаад байдаг нь угаасаа буруу л байхгүй юу. Энэ сэдвийн тухай энэхүү бичлэгээр цухас бас бичиж байсан юм байна.

Фракц гээд яриад байгаа учир нь алив байгууллагын ажил багийн ажил байдаг тул хичнээн саак, гавал толгойтой нөхөр байгаад ганцаарчилсан тоглолт хийх боломж тун ховороос гадна тэрхүү “аз жаргал” удаан үргэлжлэхгүй гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Түүнчлэн аливаа хүн хүнд харилцааны культур, за гэсэн бол ёогүй байдаг, ялангуяа эрэгтэй хүнд сибирийн мужик чанар заавал байх ёстой мэт. Одоо чинь болсон болоогүй юм ярьж шалчигнасан, бараг доодохыг нь барьж үзэхгүй бол эр, эм нь гаднаасаа хараад мэдэгдэхгүй ээээрэгтэйчүүд олдох гээд байдаг болсон гэж хүмүүс ярих. Түүнчлэн бусдыг сонсож сурах чадвар их чухал нь мэдрэгдээд байгаа. Дүлий дүмбэ оргичихоод дөргүй бух шиг зүтгээд байгаа нөхөдийг хараад хүн үү, мал уу гэж бодоод учрыг нь олдоггүй юм.

Эцэст нь байгууллага болгон хэсэг нэгж, фракцуудаас бүрдэнэ. Хэсэг нэгж, фракц болгон хувь хүмүүсээс бүрдэнэ. Тухайн группт цугларсан хүн гэдэг амьтаны нэгдэл өөрөө ямар төрлийн итгэл үнэмшил, зорилго, үнэт чанар, ажил, амьдралын философитой байхаас хамаарч байгууллагын зан төлөв тогтож тодорхойлогдоно. Иймээс баг бүрдүүлж байгаа нөхдийн хувьд анхнаасаа зөв хүмүүсээ сонгох, нэгэнт бүрдчихсэн багт орж байгаа хүмүүсийн хувьд өөрийгөө нээх, мэддэг, чаддаг юман дээрээ мэргэжлийн бөгөөд ёс суртахууны зөв бөгөөд том амбицтай байж өөрсдийгөө мэдрүүлэх, харуулах ёстой гэж бодном. Ингэж чадахгүй бол худлаа үнэн юм ярьж утсан чинээ улаан амиа торгоож бусдын цаг зав, нервийг барж байснаас нөгөө “Боол би үхвэл таарна” гэдэг шиг өөрөө сайн дураараа үтэр түргэн зайлбал зохистой. Ижил олон дугуйнууд хаа сайгүй зөндөө элбэг байх бий вий. Бас нэг сонголт байж болох юм байна. Газар хөдөлж, тэнгэр дуугарч, галав юүлж байсан ч үхсэн, амьд нь мэдэгдэхгүй хорвоогийн шар бор тоосыг хөдөлгөн ажиллаж амьдрах. Гэхдээ ингэж явж дэлхийн зургаа гаран тэрбум хүний хоолыг хороолцож байснаас Чингэс өвөө, Есүүс ах, Мухамед нагац дээр очиж гар хөлийн үзүүрт нь зарагдсан нь дээр байх шүү гэж.

6 comments:

Anonymous said...

Ih dajgui ergecuulel boljee...Mnii huvid gevel shine hamt olon dund orood udaagui bolood ch teruu surgamj bolj avh zuiluud olon bn. Bayrlalaa, uurt chin amjilt husie!!!

gegeen said...

humuus endees yum shuureed avchih setgel baigaasai bilee. za bi ch gesen dee, meddeg ch gesen ingeed meduuleed baij baival zohih yum haaya ch gesen unshihgui bol bolkuum. surah yum ch ih baina, gehdee surahgui baigaa humuustei ih shorgootsoldoj suraachee geed nervee barna gej lav baihgui baih, hehe. jaahan hogshrohooroo l tiimerhuu yumand sanaa taviya daa gej. odoohondoo ch ooriigoo l hicheej baival barav l baina daa. zarim nohduuded ih yum uhaaruulj magadgui l bichleg shig bn shoo! bayarlav

Vinzo said...

End humuus anh yaj shine bguullagad orj bsan, orood hir dasan zohitsson, ymar problem-g yaj davan tuulsan tuhai heleltsuuleg urnuulj, bie biedee medeelel ugvul ih zugeer sanagdaj bna.

Anonymous said...

Sain baina uu, uuriin chini bichleguudiig zavtai uedee haaya unshdag, yum bodogduulahaar, surgamj avahaar neeree tiim shuu gej bodogduulahaar olon saihan sanaa anzaaragddag nuguu talaasaa erch huch avah ch shig boldog.

Nadad neg huseh zuil baina yu gevel bagaar ajillah, udirdan zohion baiguulah talaar suuliin ueiin sudalgaa arga baril bolood uuriinhuu uzel sanaag huvaaltsah bolomj baina uu? yag odoo baigaa ajliin nuhtsul baidald maani ene ih chuhal asuudal bolood baina. thank's

Vinzo said...

Би өөрөө энэ талын лидер, мэргэжилтэн биш, амьдралаас сурч яваа нэгэн болохоор шууд зөвлөгөө өгч чадахгүй нь ээ. Харин Франклинийн хэлсэн үгийг таньтай хуваалцмаар байна.
Бүх хүнтэй эелдэг бай, олон хүнтэй эвсэг бай. Харин цөөн заримтай нь илэн далангүй бай гэж.
Гэхдээ тэнэг хүмүүсийг тэнэг гэдгийг нь хааяа ч болов хэлэх ёстой гэж боддог.

Anonymous said...

SURGAMJTAI L YUM. TURIIN BAIGUULLAGUUD CH TSUS NI OIRTSON YUM BNA LEE.