Saturday 5 January 2008

Individual social responsibility than corporate social responsibility please!

Views

Нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэгч компаниас илүү нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэг хувь хүмүүс илүү хэрэгтэй байна

“Компанийн нийгмийн хариуцлага” гэдэг үг сүүлийн үед их моодонд орж байна. Энэ чиглэлийн шагнал, урамшууллын төрлүүд ч аль хэдийн гараад амжжээ. Улсад татвар төлж, олон хүнийг цалинжуулж, нийгмийн асуудлыг нь шийдвэрлэж, хийж байгаа бизнес нь хувь хүмүүс, түнш компаниуд, улс орны эдийн засагт хувь нэмрээ оруулж байгаа нь өөрөө шууд нийгмийн хариуцлага гэж ойлгогдох ёстой. Үүнээс гадна нийгмийн эмзэг бүлэг, боловсрол, эрүүл мэнд гэх мэт нийгмийн онцгой салбарууд болон урлаг, спорт зэргийг дэмжин ажиллаж байгаа чинээгээр компанийнхаа нэр хүнд, брэнд нэрийг төгөлдөржүүлж байгаа хэрэг юм уу даа. Харин татвар, хураамжаа хуулийн дагуу төлөхгүй, ажилчдынхаа нийгмийн асуудлаа ч олигтой шийдэж чадахгүй байж болсон болоогүй том том юм яриад байх нь тийм ч сайхан зүйл биш байх. Ер нь бол сайн ажилтанаа Land cruiser 105, хурдан мориноос дээгүүр үнэлж байгаа компани Монголд хуруу дарам цөөн байх шүү. Өөрөөр хэлбэл ажилчидаа морь, машинаас дор үнэлж байж гүзээгээ унжуулсан бөхчүүд, ам барьж дуулдаг дуучид зэргийг хэдэн саяар тэтгээд, хандив өгөөд байдаг нь үнэхээр логикгүй санагдаад байдаг юм.

Дээрхтэй холбогдуулаад хэлэхэд “хувь хүний нийгмийн хариуцлага” гэдэг асуудал яагаад байж болохгүй гэж? Харин ч хамгийн түрүүнд бид ярих ёстой, хэрэгжүүлэх ёстой асуудал байгаа бус уу. Жишээ нь, буруу замаар яваа нэгнээ зөв чиглүүлэх, зурагтаар гарч байхдаа чих, хамраа ухахгүй байх, гудамжиндаа хог, нус цэрээ хаяхгүй байх, ядаж хүүхэд, хөгшидийн хажууд хараалын үгс хэлэхгүй байх, таксины жолооч ч бай, орцныхоо цэвэрлэгч ч бай өдөр тутам тааралддаг хүмүүстэйгээ хэн ч байсан ялгалгүй мэндэлж сурах ч гэх юм уу. Монголчуудын онигоо байдаг биз дээ. Гадаадын авиакомпаниар анх удаа үйлчлүүлж байгаа нэг нөхөр үйлчлэгч бүсгүй инээмсэглэж өнгөрөөд байхаар нь надад талтай, сээтэгнэж байна гэж бодоод маш том андуурч эндүүрч байсан тухай.

Ер нь бидний дунд хөрш айлуудаа таньдаг мэддэг, зөрж өнгөрөхдөө мэнд усаа мэдэлцдэг хүмүүс хэд байгаа вэ? Хөрш айлаа биш юмаа гэхэд байрны даргаа мэддэг хүмүүс байна уу? Чухам иймэрхүү л жижиг юмнаас компанийн нийгмийн хариуцлага эхлэх ёстой болов уу? Тэгэхгүй гай гамшиг, ядуу зүдүү хүмүүс болохоор л сайн хүн, сайн компани болох гээд мөнгө төгрөг өгөөд, эргээд зурагт, сонингоор бичигдэх нь компаниудын эрхэм зорилго байж яав ч таарахгүй. Энэ үйлдэл нь эргээд нөгөө тусламж авдаг хүмүүст бэлэнчлэх, байнга туслуулах сэтгэхүйг бий болгох магадлалтай. Жишээ нь, хэдэн жилийн өмнө 3, 4-р хорооллын жалганд болохгүй ээ, үер буудаг гээд байхад хүчээр шахуу буучихаад үер, усны аюул болонгуут албатай юм шиг ард түмэн, баян компаниуд, чинээлэг хүмүүс тусламжийн гараа сунгаач ээ гээд байсан. Хүмүүс, компаниуд туслаад гэр орон өгөөд байсан чинь үерт автаагүй зарим өрхүүд гэрээ албаар буулгаж нуучихаад гэр авах гээд явж байгаад азаартсан мэдээ яваад байсан. Ингэвэл ямар хэрэг байгаа юм бэ?

Баян, мөнгөтэй хүмүүс л заавал туслах ёстой гэдэг ойлголт тэр болгон байж болохгүй. Тэртэй тэргүй тэр хүмүүс шууд бусаар, нүдэнд үл харагдах аргаар нийгэмдээ асар ихээр тусалж байгаа гэж боддог. Жишээ нь, анх плазма болон LCD зурагтууд харьцангүй өндөр үнэтэй дэлхийн зах зээлд гарч ирж байсан. Чухам түүнийг нь нөгөө мөнгө өгөхөөр нь инээгээд, мөнгө өгөхгүй болохоор нь уурлаад, чичээд байдаг өнөө хэдэн хөрөнгөтнүүд чинь эхэлж худалдаж авна. Энэ мөнгө нөгөө зурагт үйлдвэрлэдэг үйлдвэрлэгч нарт дараагийн үйлдвэрлэлээ улам их хэмжээгээр үйлдвэрлэх боломж олгож, тэр чинээгээр нэгжийн үнийг буулгаж, дунд орлоготой иргэд ийм төрлийн зурагт авах боломж олгож байгаа нь бодит үнэн. Тухайн компанийн ашиг орлого өсөхийн чинээгээр олон хүнийг ажлын байраар хангаж, улсад төлөх татвар нь нэмэгдэж, нөгөө “муухай ааштай” 130,000 гаруй төрийн албан хаагчдын хоолны мөнгийг өгч байгаа. Хууль ёсоор татвараа төлж байгаа хувь хүн, албан байгууллагууд чинь л чухам ерөнхийлөгч, ерөнхий сайд, өнөөх гайхал 76-ийн цалинг төлж, УБЗ дугаартай бензин хүүлдэг бандгар жипүүдийг нь тэжээж байгаа шүү дээ. Энэ бидний нийгмийн хариуцлага биш гэж үү?

Өөрийгөө засаад өрхөө зас, өрхөө засаад төрөө зас гэдэг үг юутай үнэн буй. Бүрэн бус дунд боловсролоо ч гүйцэд авч чадаагүй, орон оронгүй, ядаж зээлээр ч болов байр аваагүй нөхдүүд төр нийгмийн идэвхи гаргаад, бусдын өмнөөс санаа зовоод, улс төр яриад, нам хуйд орж бужигнуулаад, нөхөр, эхнэр, хүүхдүүд, аав, ээж, эмээ, өвөөгийнхөө өмнө хувийн хариуцлага хүлээж чадахгүй байж бас болоогүй нийгмийн хариуцлага, дэлхийн дулаарал, цөлжилт энэ тэр гэж яриад байгаа нь инээдтэй л харагддаг юм. Ичих нүүрэндээ элэг наасан хүмүүс үе үе тааралдах л юм. Ядаж байхад тэр “элэг” нь ямар ч зузаан юм. Үгүй яах вэ, санаа нь сайхан юм даа.

Бие биенээ байнга эерэг энергиэр цэнэглэж, хувь хүн болгон нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэгч бодгаль болох зорилго өмнөө тавьж, энэхүү нийгэмдээ идэвхтэй ажиллаж амьдарцгаая.

7 comments:

Anonymous said...

Нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэгч хувь хүн.
Нээрээ энэ чинь бас аятайхан санагдаж байх чинь. Миний зүгээс юу хийж болох талаараа жаахан бодож байгаад дараа айлчлахдаа сараачиж саналаа хэлнээ.

Anonymous said...

1. Ajiltnaa uneleh gedeg deer hubiyn kompaniudaas gadna tur maani turiyn dund shatniy bolon zaluuhan erch huchtey ermelzeltey ajiltnuudiyg unelj chadahgui baigaa. zarim neg zartsuualtiyn hyazgaart horig tabij chadahgui baygaa, iymd turiyn bayguullagiyn niygmiyn hariutslaga gedeg todotgoliyg bas hamt duridaj sanal soliltsoyo gej bodloo.
Daraa dahin urgeljluulieye ...

gegeen said...

okay. hicheetsgeeyee

Anonymous said...

Tim shv! nigmin hariutslaga-n ekhlel ni khuvi khuni khariutslaga yakh argagui mun. Ekhlel ni ch geed baikh shaardlagagvi l de nijgeed khun burin khariutslaga ni niigmin khariutslaga shv de. Blogin ungu tur, uzel sanaa ni ikh taalagdlaa. Tiimees tani blogiig uurin blogtoo add khiichlee. Er ni khooson yaria, tsetserkheleer duurchikheegvi manai zaluuchuudad negig boduulj, ukhaaral ugsun iim bloguud olshroodsoi gej. Tand amjilt khusie!

Anonymous said...

Таны блогоор зочиллоо. Ер нь цаг зав гарган тухтай танилцмаар сайхан бичлэгүүд байна аа. Танд ажлын өндөр амжилт эрч хүч хүсье. А.Наранбаатар

Anonymous said...

Хувь хүний ёс зүй, зөв төлөвшил гэдэг нь өөрөө нийгмийн хариуцлагыг өндөржүүлэх гол хүч болно. Таны бичсэн нийтлэлтэй санал нийлж байна.

Gema said...

Communist uzel bodlooso salaagui, belenchleh setgelgee heterhii ih daamjirsan bolohoor huvi hunii hariutslagatai baidal gedeg asuudal mash ih oilgohod hetsuu zuil bolchood baigaa baih. Hun niigemd amidrahiin tuld busad hunii erh chuluug hundleh heregtei gedeg hamgiin naad zahiin hariutslaga-iig olj harj chadahgui baigaa tsagt, uurtuu uurtuu hariutslagatai handana, tsaashlaad niigemde tustai zuiliig hiihiig bodoltsoj chadna gedeg bol ih hetsuu asuudal bolon huvirna.

Ene ih belen mungiig humuust taraagaad baigaa n ulam ene bodliig tsaash n daamjruulah uil yavts yavagdaad baina. Enenii orond, mongol humuusiin bolovsrol eruul mendiig deeshluuleh uil ajillagaand mungu zarval, zasgiin gazar harin niigemde hariutslagatai uil ajillagaa yavuulj baigaa hereg bolno baih. Yag yas yuman deere, ingej belen mungu uguh n humuust tuslah bish harin ch ulan horloj baigaatai adilhan gej bi boddog. Niigmiin halamj gedeg zuil zailshgui baih yostoi, gehde uuruu uuriiguu avj yavah chadvargui, sanhuugiin tuslamj nen shaardlagatai humuust ene tuslamj ehelj ochih yostoi. Ingej zugeer hun bolgond belen mungu taraasnaar, huvi huniig ulam hariutslagagui baihiig uramshuulan demjij, huvi hunii biee daah chadvariig n buuruulj, haraat bolgoj baina.

Huvi hunii hariutslagatai handah baidal gej goy sedev hundsund bayarlalaa. Iim goy sanaa gargaj humuust hurgej baigaad chine ih bayarlaj baina. In this sense, you're being responsible individual yourself and educating the readers of this blog. How an awesome way to be responsible.

Keep it up!