Tuesday 5 February 2008

Germany

Views

Герман улс

Аль нэгдүгээр ангид байхдаа л аав, ах хоёртойгоо Москва, тэр үеийн Ленинград, Тюмень хотуудаар аялж байснаас биш европ тивд анх удаагаа хөл тавьлаа. Тэр дундаа Герман улс. Хамгийн анхны сэтгэгдэл маань ой мод, байгаль нь. Монголыг унаган, онгон, дагшин байгальтай гээд л байдаг, яс юман дээрээ бид нарыг ихэд “хошгоруулдаг” юм биш үү гадныхан. Герман улс хэд хэдэн дайн үзсэн, хот тосгод нь тухайн үед юу ч үгүй болтлоо бөмбөгдүүлж байсан гэсэн ямар ч ул мөр байхгүйгээр байгаль орчноо хайрлан хадгалж амьдарч байна. Ёстой хөдөө явсан юм шиг харин ч нэг хэд хоног цэвэр агаар, утаагүй агаар амьсгалж байгаад ирэх шиг. Өвлийн ид дунд нэг сард гэхэд л бороо ороод л, модыг нь эс тооцвол өвс нь ногооноороо арай л халиурахгүй байж байх нь даанч сайхан. Ой модоос гадна нуур, цөөрөм, гол горхи энэ тэрийг нь эхлээд тоолж байснаа сүүлдээ тоогоо алдсан. Европ руу явахад хамгийн том проблем нь цагийн зөрөө байдаг юм байна. Монголоос үүрээр гараад л арваад цаг нисч байж очиход дахиад л өглөө болж байна. Унтаж унтаж байгаад сэрэхэд шөнийн дөнгөж гурван цаг болж байна. Эхний хэд хоног biological time-аа зохицуулах гэж хэцүү байсан.

Галт тэрэг нь бараг л секүндын зөрөөгүй яг цагаараа явж байгаа нь Монгол хүний хувьд гайхмаар, бараг “байж болшгүй” зүйл байв. Нүүдлийн Монголчууд шиг цаг хугацааг гэрийн тооноор нар орохоор, нарны туяа тэддүгээр унь дээр очихоор, бага үд, их үд гэх мэт секүнд байтугай минутын баримжаагүй ярьдаг улсууд одоо ихэнх нь Улаанбаатар хотод төвлөрөөд суурин амьдралд ороод бизнес хийхээр хамгийн том асуудал нь цаг барих болж байх шиг байгаа юм. Залуус аа, time is a new “currency” болчихоод байна шүү дээ!!!

Цагаач нарын тоогоороо Орос, хуучин ЗСБНХУ-ын харъяанд байсан улсууд, Турк улс эн тэргүүнд орох байх аа. Лав л Германд буугаад Берлингээр дамжаад, Герман улсын дунд байрлах Падерборн хот руу очих хүртэл орос хэлтэй хүн бол ер алзахгүй, бүрэн ойлголцоод яваад байхаар юм билээ. Харин Франкфурт хот бол барууны метрополитан хот болох нь шууд мэдрэгдэж байлаа. Том, өндөр банкны барилгууд хотын төвдөө байршин, хүний хэрэгцээг хангаж болох бүх л юм төвлөрсөн сайхан хот санагдсан. Гол өрсөлдөгч банкуудын оффисууд нь яг зэрэгцээд байрладаг бөгөөд топ удирдлагуудын нойлын өрөө нь хамгийн дээд давхартаа, шилэн хаалга, ханатай байдаг бөгөөд боссууд нь өрсөлдөгч банк руугаа харж байгаад албаар хүнд, хөнгөнөөр бие засч кайф авдаг гэж албан бус эх сурвалжаас сонссон шүү. Франкфуртын тэр нэг shopping street байна аа. Их олон хүн хөлхсөн, тэр чинээгээр асар олон хүнийг ажлын байраар хангаж байгаа газар. Одоо тэр гудамжинд террорист халдлага, эсвэл бөмбөг унавал гарвал ямар олон хүний ахуй амьдрал сүйрэлд орох бол гэсэн балай бодол тухайн үед төрж байв шүү.

Харьцангүй богино хугацаанд албан ажлаар Берлин, Падерборн, Билефелд, Марбург, Франкфурт хотуудаар явахад зам зуураа багагүй цаг зарцуулсныг эс тооцвол Герман улсын амьдралыг галт тэрэгний цонхоор нэвт шувт хараад ирэх шиг л болов. Ер нь бол барууны улсуудын адил амьжиргааны дээд түвшиний стандарт бүхий улс боловч социалист нийгмийн зарим нэг шинж чанарууд бага зэрэг ажиглагдсан. Энэ нь харьцангүй өндөр татвар, нийгмийн халамжийн шилдэг бөгөөд тэгш үйлчилгээ гэх мэтээр илэрч байлаа. Зав байсан бол түүхийн музей, дурсгалт газруудаар нь явж, тэр Готикийн үе, шинэ урсгал гэх мэт ойлголтуудын талаар мэдлэгтэй болохыг хүсч байсан юм.

Монголчууд их байдаг бөгөөд хамгийн их Монголчууд байдаг улсын тоогоор бараг Солонгос, АНУ-ын дараа Герман орох байх шүү. Хоёр монгол нийлбэл зодолдож эхэлнэ гэдэг шиг ялангуяа Берлин хавьцаа байдаг Монголчууд жаахан нэр муутай байдаг юм уу гэж санагдсан. Өмнө зүг рүүгээ болох тусам амьжиргааны өртөг нь улам ихэсч, барууны стандарт нь улам чангардаг юм уу даа гэж бодогдсон. Хоол нь порц ихтэй, чанар сайтай, пиво нь өндөр зэрэглэлийн тул идэж уух юман дээр хэлэх юм алга. Мах их идэх юм Монголчуудтай адилхан. 0.33 граммаар пиво авбал бараг гэй энэ тэр гээд онигоонд орох шахуу юм байх. Эрэгтэй хүн дор хаяж 0.5, 1 литр, 2 литрийн даагдахгүй грушик бүхий пиво уудаг юм гэнэ ээ. Хүйтэн юм уухаар хоолой өвдөх гээд байдаг болохоор нь бүлээхэн пиво гээд захиалсан чинь миний захиалгыг авсан зөөгчийн нүд нь орой дээрээ гараад, миний хэлснийг орчуулсан найз маань нилээд ичих шиг болсон. Хэхэ, хүн орж ирээд сайхан хүйтэн пиво гэдэг байхад анх удаа бүлээн пиво гэж сонслоо гээд толгой сэгсрээд байсан даг.

Миний хувьд аль нэгдүгээр ангиасаа эхлээд цуг сурч байсан багын найзтайгаа их олон жилийн дараа Германд уулзсан нь маш том сюрприз байлаа. Интернэт, роауминг бүхий гар утас гэх мэт нь дэлхийг улам хавтгай болгосоор байгаагийн нэг бодит жишээ юм уу даа. Цаг завыг нь үрэн байж миний гол үзэх ёстой газруудыг үзүүлж, олон сайхан залуучууд, найзуудтай танилцуулсан эрхэм найздаа маш их баярлалаа гэж хэлмээр байна. Хувь хүмүүсээс нь зөвшөөрөл аваагүй тул блог дээрээ нэрийг нь дурдахыг урьтал болгосонгүйг уншигч авхай та нар ойлгоно буй заа. Та нарын ажил, амьдрал, сургууль соёлд чинь өндрөөс өндөр амжилт хүсье. Тэр сайхан газар, тэр сайхан соёлтой амьдралын орчин, тэр сайхан утаагүй хотоос салж явахад амар биш байгааг чинь ойлгож байгаа ч хурдан ирж эх орноо хөгжүүлээрэй гэж дахин хэлмээр байна даа.

7 comments:

Оогий said...

Sain uu. Blogtoi chin taniltsalaa. Dawgui yum. Chamaig Germany yawaxiig medsen bol ax, egch 2-too mend damjuuldag baij l dee xexe.
Ax egch 2 maani Kassel University-d ajilladag. Ter xotod ajillaj amidardag l daa.
Germany orontoi brief ch bolow taniltssandaa bayartai bna.

Оогий said...

Bi blogtoi tani taniltsaj bgaad Australia-iin tuxai post-iig unshlaa. Tegeed tanid tuwugtei, tsagiig tani barsan sanagdaxgui bol some advices awax gesen yum. Bi Australia or New Zealand-d suraltsax plan-tai bgaa ene jildee bagtaad. Medeej scholarship xaij bgaa l daaa. Tegeed tend surdag xunii xuwid mun world countries-r travel xiij baij bsan xunii xuwid New Zealand and Australia 2-iin ali better we? surch bas ajillaxad.
Please give me advice about how to find scholarship (bi EILTS ene Aprild ugux gej bgaa), in order to enroll in this fall semester when to start applying and what universities better?
Gexdee ene yerinxuu asuult baij bolox yum.
Er ni bol bi PR or management of public studies chigleleer Master xiix plan-tai bgaa l daaa.
Tegeed ta bodoj bgaad nadad xeregtei baij bolox information ugch bolox uu
Best

Unknown said...

Hey dude, good to hear that you learnt a lot from Germany. Hope i'll learn a lot too... irj baigaad blog deer chin uuriinhuu yavsan setgegdelee nemerlenee... cheers!

Barimalch said...

Germaniig uzej nud tailsand bayar hurgey bi uzej amjaagui ee.

Za daa evropiin hotuud bugdeeree adilhan saaral baishin shar huren tolgoitoi humuus baidag baih aa.

Gehdee germanii medeelliin huvid ooroo just scratched surface talaas n bichisen baina.

Otgonbileg said...

Gernand balchir nasaa geesen xun yu xelexev dee duugai l bxaas kkk.,

Oird blog-oor chin shagaisangui xed gurvan yum bichchixjee, daraa zavtai boloxnee unshixaas.

Anonymous said...

хэзээ герман яваад ирээ вэ, амжуулжээ та
хэхэ тэр бүлээн пиавыг чинь германд байтугай монголд гайхаад бдаг биздээ

munguu said...

he he laanii dolond halaaj uudag chin sanagdchihlaa.. Neeree ene europa-d denduu saihan agaar baigaliig uzej bnaa. Gehdee nad shig UB-s garch uzeegui hund bol mgl-n huduu l iim saihan bdag bhdaa gej bodogddog yum.