White moon

Views

Цагаан сар

Хулгана жил гарчээ. Гадаадын сувгуудаар болохоор "Rat" жил гээд байх юм, "Харх жил" гэж орчуулагдах ёстой юу уул нь? "Mouse" жил гэхээр Англи хэлэнд буухгүй байгаа юм болов уу? Чухам яг хэзээ "Хулгана жил" гарсан эсэх нь одоог хүртэл маргаантай байсаар л байна. Ямар ч байсан гүүгэлдээд үзэхээр бид нар нээрээ буруу өдөр золгосон юм шиг сарны фото зураг нь харагдаад байна лээ. Зарим хүмүүс зурагтаар шинийн нэгэн чинь нөгөөдөр байхгүй юу гэж ярьж ярьчихаад өөрөө маргааш нь нууцаар өглөө мөрөө гаргачихсан тууж явна гэсэн. Бодвол “зөв” шинийн нэгэнд нь ганцаараа амиадаж мөрөө гаргаж байгаа царай нь юм уу даа. Нимгэхээн дотортой нөхдүүд байх юм аа. Арго багш гэж нөхөр чухам над дээр ирж цагаан сарын засал хийлгэхгүй бол болохгүй гээд бараг ТВ болгоноор сүрдүүлээд байгаа ч юм шиг, загнаад байгаа ч юм шиг яриад байх юм. Англи хэлний багш Хөх тэнгэртэй “шууд” харьцдаг гэхээр бас л элдэвтэй нөхөр бололтой. 1 секүнд реклам телевизүүдээр цацах, нэвтрүүлэгт орох өртөг Монголд асар өндөр байдаг. Арго багш тийм их мөнгөтэй хүн үү, эсвэл манай ТВ нар үнэхээр ач холбогдол өгч орой болгон шахуу шашин яриад ч байгаа юм шиг, хэл заах арга яриад байгаа юм шиг жаахан бөөрөнхийдүү хэлтэй нөхрийг орой болгон гаргаад байгааг жаахан гайхаад байгаа.

Цагаан сар нь уул нь нүүдлийн Монголчууд бие биетэйгээ уулзах боломжгүй зөрж нүүж явсаар байгаад хаврын эхэн сар гарч, дулаарангуут бие биенийгээ зорьж очиж уулзан, өвлийг өнтэй давсаны баяр гэж жаахан байхаасаа ойлгоод яваад байсан. Тэр ч утгаараа суурин соёл иргэншилтэй болсон хотын иргэдэд энэхүү баяр нь хэт хүнд тусч, хэдэн өдөр дамнасан золголт, айл хэсэлт, архидан согтууралт болоод байгаа юм уу даа гээд жаахан сонирхолгүй ханддаг байлаа.

Гэтэл сүүлийн жилүүдэд буддын шашинтай их холбогдож яригдаж, бичигдэх боллоо. Яг энэ баярын үүсэл гарал, жинхэнэ шалтгаан, мөн чанар нь юу болоод байна аа? 7-р сарын 11 буюу Улс хувьсгалын ой чинь яс юман дээрээ яг тэр өдөр зуны сард хэдэн өдөр дамнаж орсон ширүүн ба шиврээ бороо нэг юм зогсож хүн малын зоо тэнийнгүүт, тэр хавийн цэргүүд, малчид хоорондоо барилдаж, наадам хийснээр энэ баярын “үндэс суурь” тавигдсан болохоос биш юун тэр ардын хувьсгал, дайн байлдаан гээд нэг номон дээрээс саяхан уншсан шүү. Хэрэв энэ үнэн бол гэх мэтчилэн зүйлсийг залуус бид заавал мэдэх ёстой юм шигээ.

Европт байгаа найзууд маань ижил өдөр мөрөө гаргасан гээд ярьж, бичээд байсан, уул нь нөгөө цагийн зөрөө энэ тэрийг нь тооцвол дор хаяж 5-8 цагийн дараа хөгшин европт Хулгана жил гарахаар байсан юм билээ дараа нь бодоод байсан чинь. Өөрөөр хэлбэл хүний сэтгэл л юм даа. Хүн өөрөө юу гэж бодоод, юундаа сүсэглэнэ, тэрнээсээ эрч хүч, энерги авдаг бололтой. Цагаан сарын үеэр Дорноговь аймаг дахь Дэлхийн энергийн төв гэгддэг газар хүмүүс үй олноороо цугласан, ТВ-ийнхэн ярилцлага авсан чинь шууд энерги авч байна, эрс мэдэгдэж байна, ёстой сайхан болоод явчихлаа гээд нөхдүүд яриад байсан. Хэрэв тийм бол "энергийн логик"-оор хүмүүс маань Улаанбаатарт амьдрах биш тэр газар руу ажиллах, амьдрах гээд тэмүүлэх ёстой ч юм шиг. Би дээр зун очсон нэг их юм мэдэгдээгүй дэг, харин архи л их уудаг юм билээ хүмүүс тэнд очоод.

Энэ бүх зүйлсийг зөв, буруу гэж бичлэгээрээ дүгнэх гэсэнгүй. Гол нь хүн болгонд өөрсдийн гэсэн шүтээн, эрхэмлэдэг зүйл, итгэл үнэмшил байдаг. Заримдаа тэр гэнэн итгэл үнэмшил дээр нь ямар ч шинжлэх ухааны үндэслэлгүй юм ярьсан хүмүүс тоглох гээд байдаг юм шиг санагдсан тул энэ сэдвийг мутарлаж сууна.

Цагаан сарын шинийн нэгэнд ирж золгосонгүй, шинийн найманд амжиж манайхаар ирсэнгүй гэсэн гомдол энэ жил нижгээд хүнээс авсан. Ажил, амьдралдаа дарагдаад жил дамнан уулзаж амжаагүй хүмүүстэй уулзах сайхан боломжоос гадна аав, ижий, ах захаа хүндэтгэх том баяр, үндэсний соёл юм шүү гэсэн захиас олон хүнээс авсан. Аав ээж, гэрийнхэн маань хөл хөөрцөг болоод тэмдэглэж байгаа тул би тэднийг хүндэтгэхээс өөр аргагүйгээс гадна дээл хувцас, хөөрөг, даалин, идээ будаа гээд мэдэх ёстой, байх ёстой, хэрэглэх ёстой зүйлс буйг мэдэж, байлгаж, хэрэглэж эхэлмээр санагдсан. Хөгшрөөд байгаа юм уу хаашаа юм:) Удахгүй хэдэн жилийн дараа зохиолын дууны улаан фэн болоод, төрсөн нутаг ус, нуга гээд л яриад эхлэх юм байх даа. Зогсоож үл болох энэ цаг хугацааг би одоо яанам билээ...