Swearword

Views

Хараал

Хүмүүс уурлаж бухимдахаараа яагаад хараал хэлдэг юм бол оо? Магадгүй ямар нэгэн юм бувтнаж, уурлаж буй этгээд, объект руугаа орилж байж нерв стресс нь тайлагдаж, цусны даралт нь буудаг нигууртай байх. Улс орон болгон хоорондоо хэлэлцсэн юм шиг “үүнд” хэрэглэдэг онцгүй үг, өгүүлбэрүүд байдаг нь үнэхээр гайхалтай. Хамгийн хурдацтай глобальчлагдаж буй талбар ч байж болох юм. Дал орчим жил Оросуудтай нилээд зузаан байсны нөлөөнд Монголчуудын нийтлэг хэлдэг хараал, бухимдлын үг нь орос гарвалтай үг ба гарын салаавч. Харин сүүлийн үед залуус дунд хуруугаа гозойлгохоос эхлээд англиар хальт хараадаг болоод байх шиг байгаа юм.

Хараалд хэлж буй үг өгүүлбэрийн заримынх нь утгыг сайтар бодоод үзсэн чинь үнэхээр аймаар санагдав гэнэт. Жишээ нь: Цусаар урсмар гэдэг нь. Та нар төсөөлөөд бод доо. Тэр хүн нь тэгээд урсаад хэвтэж байна гээд. Харин Тосоор гоож гэдэг нь хараал уу, ерөөл үү гэдгийг бас сайн ойлгохгүй л яваад байгаа. Хараал бол цусаар урс гэдгээсээ аймаар үг болох гээд байдаг? Ална гэдэг үг бол бид нарын хамгийн анхан шатны бөгөөд “элементаарний” хараал болоод хэдэн арван жил болж байна. За тэгээд дундаж настангуудын хэлдэг сонгодог Монгол хараалуудыг цааш нь жагсаавал заяа нь хаясан хулгайч, заяа нь тээглэсэн хар хүүр гээд л. Эргэн тойронд сонссоор байгаад чих дөжирсөн боловч яг тайван суугаад нүдээ аниад утгыг нь бодоод үнэхээр аймшигтай үгнүүд байгаа биз. Заяа нь тээглээд байхдаа яах вэ дээ. Хүүр гэдэг үгийг та нар төсөөлж байна уу? Орчин цагийн залуусын үгний цуглуулгыг энд бичих гэхээр үнэхээр хуруу эвлэхгүй байна.

Эдгээр үгсийг хэлэх яах вэ бүр хэрэгжүүлж хараал хийдэг хүмүүс байдаг гэж байгаа. Шинжлэх ухааны үндэслэлтэй гэж хэлэхэд тун хэцүү ч бараг бүхий л хүмүүс сэтгэлзүйгээрээ дарамтлуулаад итгэдэг бололтой. Шар сонингуудын зар, ТВ чатуудаар хүртэл хараал хийнэ, ханийн тэнгэр дуудна, үрийн заяа үнэрлүүлнэ ч гэх шиг инээхэд ч хэцүү, уйлахад ч хэцүү зарууд явдаг болж. Ямар үлбэгэр, арчаагүй хөгийн гарууд нь тэдний үйлчлүүлэгчид байдаг бол доо. Хүн төрөлхтөний сэтгэл санааны депрес нь улам хямраад цаашаагаа ер нь шашин энэ дэлхий дээр үүссэн биз ээ. Шашны талаар дээхнэ үед энэхүү бичлэгийг бичиж байсан юм байна. Хараал хийдэг, ерөөл хийдэг лам нар, чаддаг хүмүүсийг нь өөд өөдөөс нь харуулж байгаад ном хаялцуулан бие бие биенийх нь эсрэг өрсөлдүүлэн хамаг ид шидийг нь үзэх юмсан.

Хараалын үгсээ багасгаж ерөөлөөр бие биенээ шидэлцэн явбал ямар вэ? Жишээ нь заяа нь дэлгэр ч гэдэг юм уу. Аягүй бол бие биендээ хэлээд дараа нь ичиж барьж “алиатна” аа. Нөгөө ерөөлгүүлсэн хүн нь ч тэр “За битгий мангартаад бай” энэ тэр гээд. Бид нар ийм л болсон байна шүү дээ.