The highest result of education is tolerance

Views

Японд суралцах нэг жилийн хугацаа маань харвасан сум шиг өнгөрч, хичээл, шалгалт, дипломтой холбоотой бүхий л ажлуудаа дуусган төгсөлтийн баяраа хүлээх зуураа Монгол руу авч явах ачаа бараагаа багладаг юм уу гэсэн шиг сууж байна. Нэг жилийн курс болохоор овоо шахуу хөтөлбөртэй буюу гурван семестерийн турш дор хаяж 30 кредит цуглуулах ёстой байв. Сайхан юм нь энэхүү кредитийг хэтрүүлэн авч илүү хичээл судалсан ч нэмж сургалтын төлбөр шаардахгүй тул энэхүү боломжийг чадлаараа ашиглаж хэдэн хичээл нэмж үзсэн нь үнэхээр кайфтай байлаа. Аль дивангаравын үед Аристотел ах нэгэнтээ “Боловсролын үндэс нь гашуун боловч жимс нь хичнээн амттай” гэж хэлсэн байдаг билээ. Ухаан өндөр ачаалал, хүнд шалгалт шүүлэг, заримдаа эцэс төгсгөлгүй гэмээр эрдмийн маргаан, мэтгэлцээний дараа сургуулиа амжилттай төгсөөд цээж дүүрэн инээж байх үеийг хэлэх гэж оролдсон юм болов уу.

Өмнө нь яагаад ч юм би гадаадад төгссөн хүмүүсийг автоматаар “лаг” хүн байх ёстой гэж ойлгодог байж. Гэвч энд тэнд сургуульд сурахад заавал сонгох хичээлээс гадна хамгийн хүнд хичээлүүдийг, хамгийн чанга багш нарыг сонгон судлаж өөрийнхөө жинхэнэ “тарыг” таних, эсвэл хамгийн хөнгөн буюу “сулхан” профессорын хичээлүүдийг албаар сонгон дүнгийн хойноос гүйх боломж ч байдаг юм байна. Сургуульд маань яаж энэ сургуулийн босгыг давж орсон юм бол гэмээр хөгийн оюутнууд байхад үнэхээр толгойтой, энэхүү сургууль нь багадаж буй мундаг оюутнууд ч байх. Түүнчлэн амнаас нь гарч буй үг болгоныг нь алдаж боломжгүй агуу багш нар байхад хэлж байгаа юмыг нь ойлгоход хэцүүгээс гадна асуултанд тодорхой хариулт өгч чадахгүй буюу “Маш сайхан асуулт байна. Чи өөрөө энэ асуудлыг юу гэж бодож байна” гээд эргээд маниасаа асуун, янз бүрийн асуулт асуучих вий гэсэн шиг нүдний харцаа мөргөлдүүлэхгүйг хичээн сандран барин хичээлээ заах ч профессорууд байна. Үнэхээр ч нийгмийн зарим нэг шинжлэх ухаанд тийм эсвэл үгүй гэдэг хариултаар ам таглах асуудлууд тун ховор гэдгийг маш сайн ойлгосноос гадна гадаадад мундаг дүнтэй төгссөн хүн болгон амьдрал дээр сайн мэргэжилтэн байх боломжтой гэж дүгнэж болохгүйг улам ихээр мэдрэв. Хорвоо гэдэг энэ буюу. Тийм ч болоод “The highest result of education is tolerance” гэж Helen Keller өнгөрсөн зууны эхээр хэлсэн байдаг буй заа. Тэсвэр тэвчээр буюу хүлээцтэй байдал, сахилга бат, ёс суртахуун гурав боловсрол хэмээх түүдэг галын тулгын гурван чулуу юм шиг хааяа бодогдох. Ухаан нь боловсрол гэсэн түүдэг галыг хэдий чинээ өндөрт асаахыг хүснэ төдий чинээ энэхүү гурван тулгын чулуугаа бат бэх сууринд нь бэхжүүлэх ёстой мэт.

Японд ирсэн зорилго маань өөрийнхөө тарыг таних байсан агаад хүлээж байснаасаа ялимгүй өндөр GPA-тэй сургуулиа төгсөж буй нь миний хувьд амттай жимс болж байна. Мэдээллийн технологи, санхүү, маркетинг гурвыг хослуулан судлах гэж хичээснээс гадна эдгээр хичээлүүд дээр ашиглаж байсан кэйсүүд үнэхээр их зүйлс өгсөн. Хэдий зарим хичээлийнхээ тухай блог дээрээ товч мэдээлэл оруулж байсан боловч зохиогчийн эрхийн асуудлаас болоод одоог хүртэл тэр гайхалтай кэйсүүдийг амьдрал дээрх бодит шийдэлтэй нь блог дээрээ орчуулан бичиж чадахгүй байнам. Энэхүү блогийн маань нэг зорилго маань ч Япон улс, хичээл ном дээрээ үзсэн зүйлс, энд тэнд харсан юмаа бусадтай хуваалцах байсан тул тэрхүү зорилгоо бага ч болов өнөөдрийг хүртэл биелүүлж чадсан байх гэж горьдох юм. Өдийг хүртэл блогийг маань амь оруулж байсан уншигч та нарт талархая.

Эцэст нь сургууль төгсөж буй оюутнуудын хувьд дараагийн хамгийн том даваа нь ажилд орох асуудал байдаг. Монгол руу ажил сураглах гэхээр асуусан хүн болгон уул уурхай гэх. Нөхдүүдийг тэгж хэлэх бүр “In a gold rush, do not invest in gold diggers but in sholves!” хэмээн хэлсэн Andre Kostolany-ийн үг шууд толгойд буух. Ямартаа ч linkedin дээрх өөрийн профайл дээрээ “has started looking for a challenging position in the field of finance, mining, consultancy, and trade which cover the international arena. Preferably want to be positioned in Mongolia and I am available from September 2010” гэсэн статус үлдээж орхилоо. Гэснээс ер нь манийг нь тоож ажилд авах байгуулага, хүмүүс Монголд бий болов уу, үгүй болов уу гэсэнJ